Lekarz zatrudniony na niepełny etat podpisał klauzulę opt-out, tym samym dobrowolnie zgadzając się na wykonywanie obowiązków w wymiarze przekraczającym 48 godzin na tydzień w miesięcznym okresie rozliczeniowym. Następnie zażądał od pracodawcy uznania, że wykonuje pracę o szczególnym charakterze. Czy miał rację?
Karolina Zalewska-Zbiciak Kancelaria Prawna „Świeca i Wspólnicy” Sp. k.:
Nie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami za wykonujących pracę w szczególnym charakterze uważa się pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy. Przy czym to ostatnie pojęcie nie zostało przez ustawodawcę dotychczas zdefiniowane ani wyjaśnione. Uczynił to natomiast Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z 7 września 2011 r. zatrudnienia (sygn. akt I OSK 424/11) wskazał, iż podstawowym kryterium ustalania charakteru pracy jest zatrudnienie i wykonywanie pracy w pełnym wymiarze. Musi ona być też wskazana w wykazie prac o szczególnym charakterze, na stanowisku tam wymienionym.
Ponadto nie można uznać wykonywania obowiązków przez pracownika w niepełnym wymiarze lub periodycznie za pracę o szczególnym charakterze, ponieważ w takim przypadku nie będzie spełniony warunek stałego i znacznego stopnia uciążliwości dla wykonującego.
W omawianym przykładzie wydłużony dobowy system czasu pracy lekarza, który podpisał klauzlę opt-out, jest niezależny od jego pracy na niepełnym etacie. Ustalony bowiem w umowie wymiar etatu mógł być zmieniony w drodze porozumienia albo wypowiedzenia zmieniającego. Oczywiście pracownik wykonuje czynności w wydłużonym wymiarze czasu pracy, jednakże wskazana praca w przeciwieństwie do godzin nadliczbowych nie ma charakteru doraźnego i nie może być niezapowiedziana. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny, wykonywanie dyżurów medycznych ma charakter dobrowolnego zobowiązania pracownika w ramach klauzuli opt-out, a nie obowiązku pracowniczego zleconego przez pracodawcę. W omawianym stanie faktycznym pracownik nie ma więc podstaw, aby domagać się uznania, że praca w niepełnym wymiarze etatu stanowi pracę spełniającą przesłanki do uznania, iż była wykonywana w szczególnym charakterze.