Niedawno zauważyłem, że badania lekarskie skończyły mi się w tamtym roku. Już od ponad trzech miesięcy pracuję bez ważnych badań lekarskich. Za dwa tygodnie kończy mi się umowa o pracę i nie mam zamiaru jej przedłużać. Czy mogę żądać jakiegoś odszkodowania od pracodawcy za dopuszczenie mnie do pracy przez okres trzech miesięcy pomimo braku aktualnych badań lekarskich?
Pracownik nie może żądać od pracodawcy odszkodowania z tytułu dopuszczenia go do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań lekarskich do pracy na określonym stanowisku. W opisanym przypadku pracownik nie musi podejmować żadnych działań, bowiem obowiązek skierowania go na badania profilaktyczne spoczywa na pracodawcy i to on odpowiada za jego realizację.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom na swój koszt profilaktyczną opiekę lekarską. Na tę opiekę składają się trzy rodzaje badań:
wwstępne, dla osób przyjmowanych do pracy lub pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy i innych pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe,
wokresowe, w terminie wyznaczonym przez lekarza medycyny pracy,
wkontrolne, w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą.
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Niedopełnienie powyższego obowiązku jest traktowane jako wykroczenie zagrożone karą grzywny w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł. Kara ta może zostać nałożona na pracodawcę po kontroli przeprowadzonej przez inspektora Państwowej Inspekcji Pracy.
W opisanym przypadku, pomimo ewidentnego niedopełnienia obowiązku przez pracodawcę, pracownik nie ma podstaw do jakichkolwiek roszczeń odszkodowawczych z tego tytułu. Uważam natomiast, że pracownik, którego jednym z obowiązków jest przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego, a co za tym idzie, m.in. lojalne i uczciwe postępowanie wobec pracodawcy, powinien poinformować przełożonego o stwierdzonej nieprawidłowości. Być może nieskierowanie pracownika na badania profilaktyczne nie wynika ze złej woli pracodawcy (celowego działania), a po prostu ze zwykłego (choć nagannego) niedopatrzenia.
Podstawa prawna
Art. 229, art. 283 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 ze zm.).