Zdaniem niezależnych ekspertów związki zawodowe nie powinny skupiać się wyłącznie na obronie miejsc pracy. Do ich obowiązków należy także wspieranie starszych pracowników oraz osób bezrobotnych.
Zgodnie z ustawą o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 167) organizacje pracownicze mają obowiązek reprezentować zatrudnionych i bezrobotnych, a także bronić ich godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych (zbiorowych i indywidualnych). Tymczasem, jak wynika z raportu „Diagnoza obecnej sytuacji kobiet i mężczyzn 50+ na rynku pracy w Polsce” (red. E. Kryńska, J. Krzyszkowski, B. Urbaniak, J. Wiktorowicz; Łódź 2013), związki w niewystarczającym stopniu angażowały się w sprawy pracowników po 50. roku życia oraz osób pozostających bez pracy.
– Starają się oddziaływać na sytuację bezrobotnych głównie poprzez dialog sformalizowany na najwyższych szczeblach struktur związkowych. Brakuje działań, które byłyby podejmowane najbliżej tych osób – stwierdza prof. Bogusława Urbaniak, kierownik Katedry Pracy i Polityki Społecznej na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego.
Potwierdza to częściowo Bogdan Grzybowski, ekspert rynku pracy z Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. – Aktywność organizacji na rzecz bezrobotnych 50+ polega m.in. na opiniowaniu aktów prawnych i zgłaszaniu postulatów legislacyjnych w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych – mówi Grzybowski. – Związki starają się jednak pomagać także osobom bezrobotnym, reprezentując ich interesy w radach rynku pracy, które działają na trzech szczeblach, tj. centralnym, wojewódzkim i powiatowym – dodaje.
Z ankiety przeprowadzonej w ramach „Diagnozy...” wynika, że działania organizacji związkowych na rzecz osób powyżej 50. roku życia skupiają się przede wszystkim na obronie ich przed zwolnieniami i dyskryminacją płacową. Mniej aktywne są, gdy potrzeba chronić starszych pracowników przed nierównym traktowaniem w dostępie do szkoleń czy wywrzeć na pracodawcy presję, aby zapewnił zwalnianym pomoc w znalezieniu nowej pracy.
– Organizacje związkowe na szczeblu UE mocniej zwracają uwagę na konieczność dostosowywania kompetencji osób 50+ do zmieniających się warunków świadczenia pracy. Polskie również powinny aktywnie działać na rzecz pracowników, tak aby pracodawcy gwarantowali im podnoszenie kwalifikacji, a także dostosowywali miejsca pracy dla osób 50+ – przekonuje prof. Bogusława Urbaniak.
Bogdan Grzybowski zapewnia, że OPZZ mobilizuje swoich członków, by zachęcali pracodawców do korzystania z dotacji z Krajowego Funduszu Szkoleniowego, z którego można nawet w całości sfinansować kursy doszkalające dla pracowników 50+. – W ubiegłym roku promowaliśmy też wdrażanie strategii zarządzania wiekiem w firmach. Pracodawcom z czterech województw zaproponowaliśmy spotkania. Niestety, zainteresowane były tylko firmy z Podlasia. Tymczasem powodzenie działań na rzecz osób 50+ zależy też od chęci współpracy ze strony pracodawców – zaznacza Bogdan Grzybowski.
