Zgodnie z przepisami umowa o pracę powinna zostać zawarta w formie pisemnej, ale niedotrzymanie tego wymogu nie znaczy, że jest ona nieważna. Jakie prawa ma zatrudniony w ten sposób pracownik i czy otrzyma wynagrodzenie, jeżeli zostanie zwolniony?

Zgodnie z Kodeksem pracy, umowa o pracę powinna mieć formę pisemną, jednak przepisy nie precyzują dokładnie, jakie są skutki niedopełnienia tego obowiązku. Brak formy pisemnej nie jest więc zagrożony sankcją nieważności.

W związku z tym zgodne oświadczenie woli pracodawcy i pracownika, które jest głównym warunkiem nawiązania stosunku pracy, może złożone w formie ustnej, a także dorozumiane. Decydujące znaczenie dla uznania, że strony nawiązały stosunek pracy będzie miał w tym wypadku fakt dopuszczenia pracownika do pracy i wypłacanie mu za to przez pracodawcę wynagrodzenia. Jeżeli takie działania nie miały miejsca, żadna ze stron nie stanie się tym samym podmiotem praw i obowiązków, które się z nim wiążą.

Tak więc przykładowo, jeżeli pracownik został zatrudniony na okres próbny bez podpisania umowy, wykonywał swoje obowiązki przez okres dwóch tygodni, po czym pracodawca podziękował mu za współpracę i nie wypłacił należnego wynagrodzenia, dana osoba może odzyskać należne jej pieniądze (w sądzie). Brak pisemnej umowy nie oznacza bowiem, że ma on inne prawa niż reszta pracowników. Sam fakt, że pracodawca dopuścił go do pracy, a ten ją świadczył znaczy, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy o pracę.

Jednak co do zasady umowa powinna zostać zawarta na piśmie, tak więc pracodawca powinien najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika potwierdzić mu na piśmie ustalenia dotyczące stron umowy, jej rodzaju oraz warunków. Brak takiego potwierdzenia stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Jeżeli pracodawca nie potwierdzi na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę, dopuszcza się wykroczenia przeciwko prawom pracownika i podlega karze grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł. O sprawie należy także zawiadomić Państwową Inspekcję Pracy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141)

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93)

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2009 r. (sygn. akt I PK 105/09)