Niedawno wzięliśmy ślub. Zastanawiam się, czy opłaca nam się rozliczyć wspólnie z mężem podatek – pisze pani Patrycja. – Jakie warunki musimy spełnić, by prawo do rozliczenia małżeńskiego nam przysługiwało – pyta czytelniczka
Od kiedy wprowadzono dwie stawki podatkowe: 18 i 32 proc. i podniesiono pierwszy próg podatkowy do 85 528 zł, coraz mniejsze znaczenie ma wspólne opodatkowanie małżonków. Ryzyko wpadnięcia w 32-procentową stawkę daniny dotyczy niewielkiej części społeczeństwa.
Zasadą jest, że każdy z małżonków podlega odrębnemu opodatkowaniu osiąganych przez niego dochodów. Aby rozliczyć się razem, małżonkowie muszą złożyć wniosek o wspólne opodatkowanie (na formularzu PIT-37 lub PIT-36), czyli zaznaczyć odpowiednie pole w deklaracji. W zeznaniu składanym za 2014 r. wniosek o łączne opodatkowanie może być wyrażony tylko przez jednego z małżonków.
Do wspólnego rozliczenia podatkowego spełniony musi być warunek trwania w związaniu małżeńskim przez cały 2014 rok na zasadach wspólności majątkowej. Jeśli małżonkowie mają spisaną intercyzę (która oznacza rozdzielność majątkową) albo sąd orzekł separację pomiędzy małżonkami (znosi wtedy wspólność majątkową), nie spełniają tego warunku. Tak samo wtedy, gdy jeden z małżonków zostanie ubezwłasnowolniony (rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa) lub zostanie ogłoszona upadłość jednego z małżonków.
Prawo do łącznego opodatkowania ustaje w związku ze śmiercią jednego z nich. Ale są wyjątki. Jeśli związek małżeński został zawarty przed rozpoczęciem roku podatkowego, a małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego, to wspólne opodatkowanie jest możliwe. Także wtedy, gdy małżonkowie pozostawali w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a małżonek zmarł przed złożeniem zeznania podatkowego.
Wspólne rozliczenie jest wykluczone wtedy, gdy dochody chociażby jednego z małżonków opodatkowane są podatkiem liniowym lub zryczałtowanym podatkiem dochodowym (ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i kartą podatkową).
Wspólne rozliczenie małżonków polega na obliczeniu podatku od połowy ich łącznych dochodów i pomnożeniu uzyskanej wartości przez dwa. Opłaca się przede wszystkim tym małżeństwom, w których mąż lub żona nie ma dochodów. W przypadku wysokich dochodów osiąganych przez jednego z małżonków korzyść podatkowa wzrasta. Nie zyskają natomiast te pary, które zarabiają podobnie i ich dochody mieszczą się w tym samym przedziale skali podatkowej.
Uwaga
PIT ze wspólnym rozliczeniem małżonków musi być złożony do 30 kwietnia. Po tym terminie wspólne rozliczenie nie będzie możliwe
Podstawa prawna
Art. 6 art. 1 i 2, art. 27, art. 30c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361).
PORADA EKSPERTA
Małżonkowie, po spełnieniu określonych warunków, mogę się zdecydować na wspólne rozliczenie dochodów. Korzyść z tego wynikającą najlepiej widać w sytuacji, gdy wysokość ich dochodów bardzo się różni.
Załóżmy, że jedno z małżonków nie zarabia wcale, a drugie uzyskało dochód w kwocie 171 056 zł. Wybór wspólnego rozliczenia pozwoli na opodatkowanie całego dochodu według 18-proc. podatku, czyli pierwszego progu skali podatkowej. Po odliczeniu kwoty wolnej od podatku podatek wyniesie 29 678,04 zł. Gdyby małżonkowie rozliczali się osobno, podatek wyniósłby 42 207,98 zł, gdyż jedno z małżonków w ogóle by go nie zapłaciło, a drugie przekroczyłoby drugi próg podatkowy i zapłaciło podatek według 32-proc. stawki. Korzyść podatkowa ze wspólnego rozliczenia wynosi w tym przypadku 12 529,94 zł. Jeśli różnice między zarobkami małżonków nie są aż tak duże, korzyści wynikające ze wspólnego rozliczenia też są mniejsze.
Niekiedy wybór wspólnego rozliczenia będzie wręcz nieopłacalny. Z taką sytuacją mamy do czynienia wtedy, gdy łączne dochody małżonków wynoszą co najmniej 200 tys. zł. Wybór wspólnego rozliczenia powoduje konieczność opodatkowania części dochodu (nadwyżki ponad 85 528 zł) 32-proc. podatkiem. Przy wspólnym rozliczeniu podatek wyniesie 38 940,12 zł. W przypadku gdyby małżonkowie zdecydowali się na opodatkowanie dochodów według podatku liniowego, podatek wyniósłby 38 tys. zł. Korzyść podatkowa wynikająca z wyboru podatku liniowego wynosi 940,12 zł. Będzie ona rosła proporcjonalnie do wysokości łącznych dochodów.
W sytuacji gdyby małżonkowie osiągający łączne dochody w wysokości np. 400 tys. zł zdecydowali się na wspólne rozliczenie podatku, musieliby zapłacić podatek w wysokości 102 940,12 zł, a wybierając podatek liniowy, podatek wyniósłby tylko 76 tys. zł. Oszczędność podatkowa to 26 940,12 zł.
Reasumując, wybór wspólnego rozliczenia nie jest uniwersalnym narzędziem optymalizacji rozliczeń podatkowych. Może okazać się korzystny przy dużych dysproporcjach w zarobkach między małżonkami. Jednak rozwiązanie takie może być nieopłacalne w sytuacji, gdy obydwoje z małżonków osiągają wysokie dochody. Warto wtedy rozważyć opodatkowanie dochodów według podatku liniowego jednocześnie pamiętając, iż wyłącza on możliwość skorzystania z większości ulg podatkowych, w tym ulgi na dzieci.