Organizacja zarządzająca prawami autorskimi nie może ograniczać wypłat tantiem za niektóre rodzaje krótkich form audiowizualnych, emitowanych w telewizji. Do takich wniosków doszedł Sąd Najwyższy.
Źródłem sprawy było wytoczone przez nominowanego do Oscara reżysera Tomasza Bagińskiego powództwo przeciwko Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. Spór dotyczył tantiem z tytułu emisji telewizyjnej krótkich form animowanych, których reżyser był twórcą. Kilka lat temu Bagiński stworzył dla Telewizji Polskiej kilka kilkusekundowych czołówek oraz plansz i zwiastunów programowych, również zawierających animacje złożone z kilku plansz. Te formy były wielokrotnie emitowane w telewizji, jednak reżyser nie otrzymał z tego tytułu żadnych należności. Zgodnie z umową zawartą pomiędzy TVP i SFP Telewizja Polska płaciła stowarzyszeniu określone kwoty na rzecz autorów utworów audiowizualnych, które to kwoty SFP dzieliło następnie między twórców.
Według uregulowań wewnętrznych SFP za utwór audiowizualny, z tytułu którego należą się tantiemy, uznawano jedynie film. Tymczasem wspomniane tu krótkie formy telewizyjne (czołówki, zwiastuny) konsekwentnie nie były uznawane przez stowarzyszenie za takie utwory, więc żądania reżysera zostały odrzucone.
Sprawa trafiła do sądu. W I instancji reżyser przegrał – powództwo oddalono. Ale sąd II instancji powziął poważne wątpliwości, czy takie rozstrzygnięcie jest prawidłowe. Ustawa o prawie autorskim (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 880) przewiduje bowiem w art. 70 ust. 21 pkt 3, że współtwórcy utworu audiowizualnego (bez uszczegóławiania, o jaki utwór chodzi) oraz artyści wykonawcy są uprawnieni do stosownego wynagrodzenia z tytułu nadawania dzieła w telewizji lub poprzez inne środki publicznego udostępniania. SFP ograniczało zaś w wewnętrznych regulacjach zakres zapłaty tych tantiem. Swoje wątpliwości przedstawił więc Sądowi Najwyższemu.
Ten w odpowiedzi wydał uchwałę, zgodnie z którą twórca danego rodzaju utworu audiowizualnego może dochodzić od właściwej organizacji zbiorowego zarządzania zapłaty wynagrodzenia przewidzianego w art. 70 ust. 21 pkt 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, także wtedy gdy przyjęte uchwałą tej organizacji zasady repartycji nie przewidują wynagrodzenia za dany rodzaj utworów audiowizualnych.
Jak wskazał w dalszym uzasadnieniu SN – wewnętrzne zasady nie mogą ograniczać ustawowych uprawnień autorów do wynagrodzenia za emisję dzieł w telewizji. Te przepisy mają bowiem charakter bezwzględnie obowiązujący.
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 15 marca 2018 r., sygn. akt III CZP 105/17. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia