ORZECZNICTWO
Gmina musi wypłacić odprawę nauczycielowi, który nie przyjmuje nowych warunków proponowanych w szkole przejętej przez osobę prawną lub fizyczną. Taki obowiązek istnieje nawet wtedy, gdy odchodzący pedagog zostanie szefem nowej placówki.
Samorządy na podstawie pozytywnej opinii kuratora i swojej uchwały mogą przekazywać – osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego lub osobie fizycznej – szkoły liczące do 70 uczniów. Przejęcie następuje w formie umowy, której warunki określone zostały w art. 5 ust. 5h ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.). Przy czym na jednostkę samorządu terytorialnego nałożony został obowiązek powiadomienia pracowników placówki o terminie jej przekazania, jego przyczynach, a także prawnych, ekonomicznych i socjalnych skutkach dla zatrudnionych, w tym także dotyczących nowych warunków pracy i płacy.
Nauczyciel w terminie trzech miesięcy od uzyskania tej informacji może złożyć oświadczenie o odmowie przejścia do szkoły przejmowanej przez np. stowarzyszenie (art. 5 ust. 5m ustawy).
Złożenie tego oświadczenia powoduje rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1379) z dniem przekazania placówki. W takich sytuacjach nauczyciel ma prawo między innymi do sześciomiesięcznej odprawy.
W praktyce występują sytuacje, w których w tym trybie szkołę publiczną przejmuje do prowadzenia nauczyciel danej placówki.
W związku z tym powstało pytanie, czy taka osoba może złożyć oświadczenie o odmowie przejścia do tej szkoły na podstawie art. 5 ust. 5m ustawy, a w konsekwencji uzyskać prawo do odprawy wynikającej z art. 20 ust. 2 KN. Na tak postawione pytanie w orzecznictwie Sądu Najwyższego odnaleźć można dwie przeciwstawne odpowiedzi. Jedna dotyczy wyroku z 28 października 2014 r., I PK 58/14, a druga orzeczenia z 29 października 2014 r., I PK 64/14. Co więcej, zapadły one w identycznych stanach faktycznych.
W związku z tymi rozbieżnościami I prezes Sądu Najwyższego wystąpił z pytaniem prawnym do powiększonego składu siedmiu sędziów. Ten orzekł, że nauczyciele mają swoje indywidualne i szczególne prawo do rozwiązania stosunku pracy, gdy gmina przekazuje szkołę, w drodze umowy, osobie fizycznej.
Zdaniem powiększonego składu SN to, że nauczyciel jest osobą, która przejmuje szkołę do prowadzenia, nie oznacza, że ustawa pozbawia go uprawnienia do złożenia oświadczenia o odmowie przejścia do przejmowanej placówki. Ta sytuacja dotyczy tylko sfery stosunku pracy. Nie ma przepisu – jak podkreślił skład orzekający – który uzależniałby realizację tego uprawnienia od nieprzyjęcia szkoły do prowadzenia przez nauczyciela.
Nie zachodzi też kolizja czasowa, gdyż stosunek pracy rozwiązuje się z dniem przekazania szkoły. Wówczas prowadzenie szkoły przejmuje osoba, która nie jest już nauczycielem pozostającym w stosunku pracy.ⒸⓅ
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 19 maja 2016 r., sygn. akt III PZP 2/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
