Zaburzenia trawienia to powszechna dolegliwość, która może wynikać z różnych przyczyn, od nietolerancji pokarmowych po choroby przewodu pokarmowego. Jednym z mniej znanych, ale coraz częściej diagnozowanych schorzeń jest SIBO, czyli przerost bakteryjny jelita cienkiego.

Może on powodować szereg nieprzyjemnych objawów, które wpływają na jakość życia pacjentów. Warto wiedzieć więc, z czym wiąże się to schorzenie, z czego wynika i jak można je leczyć.

Czym jest SIBO?

Przerost bakteryjny jelita cienkiego (SIBO) to stan, w którym dochodzi do nadmiernego namnażania się bakterii w jelicie cienkim, zwłaszcza takich, które normalnie występują w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego. Może to prowadzić do zaburzeń trawienia i wchłaniania składników odżywczych oraz wywoływać szereg objawów ze strony układu pokarmowego.

Rozwojowi SIBO sprzyja wiele czynników, w tym zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego oraz kwestie anatomiczne. Do najważniejszych czynników ryzyka należą:

  • zaburzenia perystaltyki jelit, np. w zespole jelita drażliwego, cukrzycy, chorobie Parkinsona;
  • nieprawidłowości anatomiczne, takie jak zwężenia jelita, zrosty pooperacyjne czy uchyłkowatość jelita cienkiego;
  • choroby upośledzające trawienie, np. przewlekłe zapalenie trzustki, mukowiscydoza;
  • zaburzenia immunologiczne, takie jak niedobór IgA lub zakażenie wirusem HIV;
  • stosowanie leków wpływających na florę bakteryjną jelit, np. opioidów, inhibitorów pompy protonowej.

Identyfikacja czynników ryzyka umożliwia wcześniejsze wykrycie, skuteczniejsze leczenie SIBO oraz minimalizację ryzyka powikłań. Ponadto świadoma eliminacja niektórych czynników sprzyjających rozwojowi schorzenia może zmniejszyć prawdopodobieństwo jego nawrotów.

Jakie objawy mogą świadczyć o SIBO?

Objawy SIBO są niespecyficzne i mogą przypominać oznaki innych chorób przewodu pokarmowego. Wielu pacjentów przez lata zmaga się z dolegliwościami, nie mając świadomości rzeczywistej przyczyny swoich problemów. Osoby z SIBO mogą doświadczać:

  • wzdęć i nadmiernej produkcji gazów;
  • bólów brzucha o różnej intensywności;
  • przewlekłej biegunki (czasem tłuszczowej, trudnej do spłukania);
  • mdłości;
  • uczucia pełności po spożyciu nawet małych posiłków;
  • zaparć;
  • niezamierzonej utraty wagi.

W zaawansowanych przypadkach może dojść do niedożywienia, niedoborów witamin i minerałów oraz objawów neurologicznych związanych z niedoborem witaminy B12. Porad, w przypadku odczuwania podobnych symptomów, udziela gastroenterolog we Wrocławiu i innych miastach.

Rozpoznanie SIBO wymaga przeprowadzenia badań dodatkowych, które pozwalają na ocenę obecności nadmiernej ilości bakterii w jelicie cienkim. Diagnostyka obejmuje m.in. testy oddechowe (wodorowy test oddechowy pozwala wykryć nadmierne wytwarzanie gazów przez bakterie jelitowe), badania laboratoryjne krwi, badanie bakteriologiczne treści jelitowej, RTG przewodu pokarmowego z kontrastem oraz endoskopię w celu oceny ewentualnych wad anatomicznych.

Jak sobie radzić z SIBO?

Leczenie SIBO polega na redukcji liczby bakterii w jelicie cienkim oraz eliminacji czynników prowadzących do jego rozwoju. Najczęściej stosowane metody obejmują farmakoterapię oraz modyfikację diety. Podstawowe sposoby leczenia SIBO:

  • antybiotykoterapia;
  • zmiana diety – korzystna może być dieta o niskiej zawartości fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli (FODMAP);
  • suplementacja – w przypadku niedoborów witamin i minerałów konieczna jest suplementacja witamin A, D, E oraz B12;
  • leczenie przyczynowe – w razie możliwości korekta nieprawidłowości anatomicznych czy zmiana leków zaburzających motorykę jelit.

W niektórych przypadkach konieczne jest wielokrotne powtarzanie leczenia, ponieważ SIBO ma tendencję do nawrotów. Regularne monitorowanie i dostosowanie terapii pozwala na skuteczniejszą kontrolę objawów i poprawę komfortu życia pacjenta, stąd warto pamiętać o systematycznym konsultowaniu się z gastroenterologiem.