W ocenie rzecznika praw obywatelskich regulacje dopuszczające możliwość stosowania kamer w każdym z pomieszczeń, w których są udzielane świadczenia zdrowotne, budzą wątpliwości konstytucyjne. RPO pyta Ministerstwo Zdrowia, czy planuje ono kontrole w szpitalach.

Rzecznik informuje, że do jego biura wpływają skargi dotyczące znowelizowanych przepisów ustawy o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 779), które poszerzają uprawnienia kierowników podmiotów leczniczych w zakresie stosowania monitoringu wizyjnego w pomieszczeniach, gdzie są udzielane świadczenia zdrowotne (art. 23a). Zdaniem skarżących przepisy, które obowiązują od 6 września 2023 r., nadmiernie ingerują w prawo do prywatności i ochronę danych osobowych pacjentów.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami kierownik podmiotu wykonującego działalność leczniczą (chodzi o szpitale, hospicja oraz zakłady: opiekuńczo-lecznicze, pielęgnacyjno-opiekuńcze czy rehabilitacji leczniczej) może określić w regulaminie organizacyjnym sposób obserwacji pomieszczeń, w których są udzielane świadczenia. Pod warunkiem jednak, że jest to konieczne w procesie leczenia pacjentów lub do zapewnienia im bezpieczeństwa. Placówka medyczna musi przy tym uszanować intymność i godność pacjenta, a przekazywanie obrazu z monitoringu ma uniemożliwiać ukazywanie intymnych czynności fizjologicznych. Znowelizowane przepisy umożliwiają nagranie obrazu uzyskanego z monitoringu zawierającego dane osobowe i określają okres ich przechowywania na nie dłuższy niż trzy miesiące od dnia rejestracji obrazu.

Wcześniejsze regulacje ograniczały możliwość zastosowania monitoringu w pomieszczeniach, w których są udzielane świadczenia zdrowotne, do przypadków określonych w odrębnych przepisach. Ponadto monitorowanie tych pomieszczeń było rozumiane jako możliwość bieżącego podglądu bez nagrywania, chyba że nagranie miało stanowić część dokumentacji medycznej.

Polacy ślą donosy na lekarzy. Na co się skarżą?
Polacy ślą donosy na lekarzy. Na co się skarżą?

Zobacz również

– Zdaniem wnioskodawców dodany art. 23a ust. 1 pkt 3 ustawy o działalności leczniczej daje zbyt dużą swobodę decyzyjną kierownikowi podmiotu leczniczego co do zastosowania monitoringu wizyjnego w pomieszczeniu, w którym są udzielane świadczenia zdrowotne. Jednocześnie ten przepis nie określa przesłanek zastosowania kamer (np. przesłanki konieczności), a także nie pozostawia pacjentom możliwości odmowy wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia w gabinecie monitorowanym. Według wnioskodawców przez to naraża on pacjentów na ryzyko naruszenia ich prawa do intymności, godności i prywatności. Wątpliwości dotyczą też dostępu do nagrań, który jest obecnie przewidziany dla personelu technicznego i ochrony, a nie personelu medycznego – wskazuje Marcin Wiącek, RPO.

Rzecznik w piśmie do Izabeli Leszczyny, minister zdrowia, wskazuje, że wykorzystywanie monitoringu wizyjnego w podmiotach leczniczych trzeba uznać za istotną ingerencję w prawo do prywatności pacjenta.

– Analizowana regulacja ustawy o działalności leczniczej odnosi się także do pracowników placówek medycznych. Gwarancje poszanowania godności i dóbr osobistych pracownika reguluje zaś kodeks pracy – dodaje RPO.

W ocenie rzecznika art. 23a ustawy, umożliwiający zastosowanie kamer w każdym pomieszczeniu, w którym są udzielane świadczenia zdrowotne, wskazanym przez kierownika podmiotu leczniczego, budzi uzasadnione wątpliwości. – Granice dopuszczalnej ingerencji w odniesieniu do prawa do prywatności i ochrony danych osobowych wyznaczają przepisy art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 51 ust. 2 i 5 Konstytucji RP – przypomina RPO. W piśmie do MZ na poparcie swojego stanowiska przytacza orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i sądów międzynarodowych. Ponadto zwraca się do minister zdrowia o odniesienie się do tych zastrzeżeń i pyta, czy do MZ wpływają skargi obywateli na znowelizowane przepisy oraz czy są planowane kontrole w podmiotach leczniczych w zakresie stosowania monitoringu na podstawie nowych regulacji. ©℗