Majówka to czas, kiedy kontrolerzy ZUS będą intensywniej sprawdzać osoby przebywające na zwolnieniach lekarskich. Jest to bowiem okres, gdy wielu pracowników próbuje przedłużyć sobie wolne, biorąc L4 w okolicach świąt. Także pracodawcy mogą sprawdzić, czy rzeczywiście chorujemy. Jakie kary grożą za "wyłudzenie" zwolnienia lekarskiego?
Kontrolerzy ZUS zwykle sprawdzają zwolnienia lekarskie w dni robocze, ale mają też prawo skontrolować pracowników w okolicach świąt i w weekendy. A jako że majówka to czas, który szczególnie może skłaniać do kombinowania, jak przedłużyć sobie wolne bez brania urlopu, to zarówno ZUS, jak i sami pracodawcy mogą zapukać do naszych drzwi.
L4 podczas majówki. Jak postępują pracownicy?
"A może by wziąć zwolnienie lekarskie od 30 kwietnia lub 2 maja?" - takie myśli mogą powstać w głowach wielu pracowników, którzy nie mogą lub nie chcą brać w tym czasie urlopu wypoczynkowego. Majówka w 2024 r. przypada w środku tygodnia, co skłania do procederu tzw. „mostkowania”, czyli "chorowania" w dni dzielące święta. Dzięki L4 tworzymy sobie "mostek" wolnego między dniami świątecznymi. Jest to, oczywiście, nielegalny proceder, który stara się zwalczać ZUS. Także sami pracodawcy mają prawo powiedzenia "sprawdzam" i złożenia wizyty pracownikowi.
Jak wygląda kontrola L4 przez ZUS?
Kontrole ZUS podczas zwolnienia chorobowego odbywają się w dwóch zakresach: kontroli orzekania tego, czy zwolnienie jest zasadne oraz kontroli prawidłowego wykorzystania L4.
Kontrola orzekania prowadzona przez lekarza orzecznika ZUS
Lekarz kontroluje, czy lekarz prowadzący pacjenta miał wystarczające podstawy do wystawienia mu zwolnienia lekarskiego. Taka kontrola może odbyć się poprzez zaproszenie pacjenta do lekarza orzecznika, który przeprowadzi dodatkowe badanie lekarskie i oceni, czy pacjent nadal jest niezdolny do pracy. Inną metodą jest sprawdzenie dokumentacji medycznej pacjenta przez lekarza orzecznika ZUS. Jeśli lekarz orzecznik po badaniu stwierdzi, że osoba na zwolnieniu nie jest chorą, wystawi ZLA/K, co skróci okres niezdolności do pracy – dzień badania będzie ostatnim dniem zwolnienia.
Kontrola wykorzystania L4 prowadzona przez ZUS
W tej sytuacji sprawdzane jest, czy zwolnienie jest wykorzystywane w sposób zgodny z przeznaczeniem (czyli powrotem do zdrowia). Tutaj ZUS bada, czy na zwolnieniu nie wykonujemy innych czynności, które nie są zgodne z zaleceniami lekarskimi lub utrudniają powrót do zdrowia (np. dodatkowa praca, podróże itp.).
Zobacz też:
Miejsce pobytu podczas zwolnienia lekarskiego
Kontrola może odbyć się w miejscu zamieszkania pracownika lub w innych lokalizacjach, na przykład w miejscu pracy osoby związanej z pracownikiem. ZUS i pracodawca będą jednak szukać chorego pod adresem podanym na zwolnieniu lekarskim. Nie musi to być adres zameldowania ani zamieszkania, ale miejsce pobytu w czasie choroby.
Dlatego przy każdym zwolnieniu należy zwracać uwagę na adres podany przez lekarza na zwolnieniu, a jeśli ten adres się zmieni (na przykład przenosimy się do rodziców na czas choroby), należy w ciągu 3 dni poinformować o tym fakcie zarówno pracodawcę, jak i ZUS.
Kontrola L4 przez pracodawcę. Jak wygląda?
Kontrolę wykorzystywania zwolnień lekarskich mogą przeprowadzić pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 ubezpieczonych. Pracodawca może:
- osobiście skontrolować pracownika,
- zobowiązać innego pracownika do wykonania kontroli, wydając mu upoważnienie
- zgłosić się do ZUS z prośbą o kontrolę swojego pracownika.
Pracodawca ma możliwość weryfikacji czy w okresie L4 jego pracowników nie wykonuje innej pracy zarobkowej, a także czy wykorzystuje zwolnienie zgodnie z jego celem. Jeżeli w tym czasie przyłapie go na remoncie, wyjeździe itp. może wyciągnąć konsekwencje.
Kontrola zwolnienia lekarskiego. Jakie kary? [LISTA]
Za branie "lewego" L4 grożą surowe konsekwencje. I to zarówno dla samego pracownika, jak i dla lekarza, który takie zwolnienie wystawił. Oto 3 kary za nadużywanie L4:
- Utrata zasiłku chorobowego. Pracownik, który otrzymał zwolnienie lekarskie i wykorzystuje je niezgodnie z przeznaczeniem, ryzykuje utratę zasiłku chorobowego. Jeżeli ZUS uzna, że zasiłek został wypłacony niezgodnie ze stanem faktycznym, będzie żądał jego zwrotu.
- Zwolnienie dyscyplinarne. Pracodawca może uznać zachowanie pracownika za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, co może doprowadzić do rozwiązania umowy o pracę. Wówczas pracownik może zostać zwolniony z pracy w trybie art. 52 Kodeksu pracy. Umowa o pracę rozwiązywana jest wówczas w trybie natychmiastowym z winy pracownika (dyscyplinarka).
- Kara dla lekarza. W przypadku stwierdzenia poważnych nieprawidłowości karę może ponieść nie tylko pracownik, ale też lekarz. ZUS może skierować zawiadomienie do prokuratury a także cofnąć uprawnienia lekarzowi do wystawiania zwolnień.
Ważne
Przeczytaj: Za pobyt na L4 możesz nie dostać chorobowego. W jakich sytuacjach?
Przypomnijmy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych skontrolował w 2023 roku ponad 450 tysięcy zwolnień lekarskich. Podczas przeprowadzonych kontroli zakwestionowano prawie 29 tysięcy świadczeń, co zatrzymało w kasie ponad 29 mln zł.