Czy suplementy diety stały się nieodłącznym elementem codziennej rutyny wielu Polaków? Statystyki pokazują, że coraz więcej osób sięga po różnego rodzaju preparaty, wierząc w ich pozytywny wpływ na zdrowie i samopoczucie.

Jednak nie każdy jest świadomy, co dokładnie definiuje suplementy diety, jakie przepisy regulują ich sprzedaż oraz kiedy ich stosowanie jest rzeczywiście uzasadnione.

Właściwie — co to jest suplement diety? Czy wszystkie dostępne preparaty są bezpieczne? Czy dobrej jakości suplementy mogą stać się uzupełnieniem normalnej diety? Przekonaj się, na co musisz zwracać uwagę, jeśli chcesz podejść do tematu suplementacji w świadomy sposób i tym samym zyskać pewność, że skutecznie wspierasz swoje zdrowie.

Co to jest suplement diety?

Zastanawiasz się, co to znaczy suplement diety?

  • Po pierwsze, suplementy diety zaliczane są do grupy środków spożywczych — inaczej po prostu żywności.
  • Po drugie, aby produkt mógł być klasyfikowany jako suplement, musi być przeznaczony do uzupełnienia normalnej diety. Oznacza to, że nie ma na celu zastąpienia tradycyjnego jedzenia i zbilansowanego sposobu odżywiania, ale dostarcza dodatkowe składniki odżywcze lub inne substancje mające korzystny wpływ na organizm.
  • Po trzecie — każdy preparat w postaci tabletek, kapsułek lub innej formy, uznawany za suplement diety, musi zawierać informacje o zalecanym dziennym spożyciu — niestety przepisy nie określają, jak dokładne muszą być to wytyczne. Na różnych preparatach możemy znaleźć informacje o przyjmowaniu jednej tabletki dziennie lub zaleceniach o przyjmowaniu jednej kapsułki np. rano, po posiłku, popijając szklanką wody — jest różnica prawda?

W Polsce (podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej) suplementacja podlega ścisłym regulacjom prawnym. Zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie żywności oraz żywienia, wszystkie produkty tego typu muszą być zatwierdzone przez Głównego Inspektora Sanitarnego, co ma zapewnić ich bezpieczeństwo i skuteczność.

Niestety w praktyce nie jest to dobrze kontrolowane, a na rynek często trafiają produkty wątpliwego pochodzenia. Pomimo tych regulacji, reklama suplementów diety (w internecie, telewizji, social mediach i nawet na samych opakowaniach preparatów) często przedstawia je jako cudowne rozwiązania na różne dolegliwości, a to niestety może prowadzić do nadużywania lub nieprawidłowego stosowania tych produktów.

Czy to jednak oznacza, że z definicji suplement diety nie może korzystnie wpływać na zdrowie? Zdecydowanie nie — jednak istnieje inna ważna kwestia, która na to wpływa — producent.

Zdrowa suplementacja jest możliwa tylko wtedy, jeśli stosujemy ją w świadomy sposób (z uwzględnieniem konkretnych przyczyn czy zaleceń lekarza) i wybieramy preparaty najwyższej jakości o pewnym składzie i dokładnie określonym dawkowaniu. Suplementy formeds mają ściśle określoną zawartość składników aktywnych, wyszczególnione konkretne związki, które są ich źródłem oraz dokładne zalecenia dotyczące przyjmowania — w tym przypadku nie ma żadnych wątpliwości.

Lek a suplement diety — czym się różnią?

Jaka jest różnica między lekiem a suplementem? Nie należy demonizować ani jednych, ani drugich preparatów. Warto je rozróżniać i mieć wiedzę, dotyczącą tego, w jakich przypadkach można je stosować. Tylko dzięki temu możliwe jest uzyskanie oczekiwanych efektów i przyjmowanie konkretnych środków, w sposób, który nie będzie zagrażał zdrowiu.

Lek a suplement diety — główna różnica polega na przeznaczeniu i działaniu tych produktów.

  • Leki są produktami leczniczymi, których celem jest terapia, łagodzenie objawów lub zapobieganie chorobom. Ich skuteczność i bezpieczeństwo muszą być potwierdzone przez rygorystyczne badania kliniczne, a ich sprzedaż jest ściśle regulowana. Leki mogą mieć znaczące skutki uboczne, a ich zakup często wymaga recepty wydanej przez lekarza.
  • Suplementy są przeznaczone do uzupełniania diety w składniki odżywcze — witaminy, składniki mineralne, lub inne substancje wykazujące efekt odżywczy. Mają one wspierać ogólne funkcjonowanie organizmu, ale nie są traktowane jako środki lecznicze.

Bardzo istotną różnicą jest to, że przy produkcji suplementów diety prawo nie wymaga przeprowadzenia takich samych badań klinicznych, jak w przypadku leków. Nie oznacza to jednak, że producenci suplementów przed wypuszczeniem konkretnych preparatów na rynek nie podchodzą do produkcji w rzetelny sposób — jednak to również zależy od konkretnej firmy.

Jakie składniki można znaleźć w suplementach diety?

W suplementach diety można znaleźć różne grupy składników, które charakteryzują się odmiennymi właściwościami. Ich stosowanie w postaci pojedynczych preparatów lub odpowiednio skomponowanych kompleksów ma na celu wspieranie zdrowia i dobrego samopoczucia.

  • Witaminy — np. witamina D, witaminy z grupy B, kwas foliowy
  • Składniki mineralne — np. żelazo, jod, selen
  • Kwasy tłuszczowe — np. omega-3, kwas masłowy
  • Probiotyki i prebiotyki
  • Zioła i ekstrakty roślinne — ekstrakt z zielonej herbaty, znany ze swoich właściwości antyoksydacyjnych, czy kurkumina, ceniona za działanie przeciwzapalne.

W przypadku składników suplementów diety duże znaczenie ma nie tylko wskazana substancja aktywna, ale także jej postać. W różnych preparatach główne składniki nie występują w czystej formie — to normalne. Różne formy tej samej substancji mogą być przyswajane przez organizm z różną efektywnością.

Dlatego, decydując się na przyjmowanie suplementów diety, warto zwrócić uwagę nie tylko na rodzaj i ilość składników odżywczych, ale również na ich postać. Na przykład, magnez występuje w suplementach w kilku formach — tlenku magnezu, cytrynianu magnezu, czy chelatu aminokwasowego magnezu. Cytrynian magnezu i chelat aminokwasowy są zazwyczaj lepiej przyswajalne niż tlenek magnezu. Taka sama sytuacja ma miejsce w przypadku całej listy związków, które są źródłami konkretnych składników w suplementach diety.

Kiedy stosować suplementy diety? — Jak prawidłowo dobrać suplementację dla siebie?

Podkreślmy to jeszcze raz — przyjmowanie suplementów diety musi być świadome i przemyślane. Stosowanie wielu suplementów jednocześnie bez konkretnych wskazań medycznych nie tylko nie ma sensu, ale może również prowadzić do niepożądanych interakcji między substancjami, a w konsekwencji — do niekorzystnych efektów dla zdrowia.

Jeśli stoisz przed decyzją o suplementacji kilku składników, warto rozważyć suplementy diety w postaci dobrze opracowanych kompleksów. Producenci dobrej jakości preparatów dokładają wszelkich starań, aby składniki aktywne w konkretnych produktach współdziałały ze sobą i nie wykluczały się nawzajem. Dzięki temu możesz mieć pewność, że przyjmowane substancje będą działać synergicznie, a tym samym zwiększy się ich skuteczność oraz bezpieczeństwo stosowania.

Zanim jednak zdecydujesz się na jakąkolwiek suplementację, istotne jest, aby mieć jasno określone wskazania do jej rozpoczęcia. Nie każdy niedobór wymaga od razu uzupełniania za pomocą suplementów — często można go skorygować, modyfikując swoją codzienną dietę. Zanim więc sięgniesz po jakościowy preparat, zastanów się, czy Twoja dieta jest zróżnicowana i bogata w niezbędne składniki odżywcze.

Pamiętaj, że mądra i przemyślana suplementacja może być cennym uzupełnieniem diety, ale nie powinna nigdy zastępować zdrowych nawyków żywieniowych ani profesjonalnej opieki medycznej.

____________________________________________________

Bibliografia

  • Krasnowska, G., & Sikora, T. (2011). Suplementy diety a bezpieczeństwo konsumenta. Żywność Nauka Technologia Jakość, 18(4).
  • Bojarowicz, H., & Dźwigulska, P. (2012). Suplementy diety. Część II. Wybrane składniki suplementów diety oraz ich przeznaczenie. Hygeia Public Health, 47(4), 433-441.
  • Wrześniewska-Wal, I. (2007). Suplementy diety w nowej ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Przemysł Spożywczy, 61(6), 49-51.
  • Szymecka-Wesołowska, A. (2014). Procedura notyfikacji suplementów diety, czyli o potrzebie nowelizacji ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Przegląd Prawa Rolnego, (1 (14)), 147-176.
  • Kotynia, Z., Szewczyk, P., & Tuzikiewicz-Gnitecka, G. (2017). Bezpieczeństwo stosowania suplementów diety–dopuszczanie do obrotu w Polsce. Kontrola Państwowa, 62(4 (375), 49-61.