Przychodnia nie może żądać opłaty za szczepionkę przeciwko ospie wietrznej, jeśli dziecko korzysta z opieki żłobka lub klubu dziecięcego po skończeniu trzech lat. Nawet jeśli po podaniu pierwszej dawki przestało do niego uczęszczać – wynika z odpowiedzi resortu zdrowia i GIS.

Do naszej redakcji zgłosiła się czytelniczka, której za takie szczepienie kazano zapłacić. Jej dziecko ukończyło trzy lata w połowie roku, ale do zakończenia roku z końcem sierpnia uczęszcza jeszcze do żłobka. Kobieta zaszczepiła dziecko pierwszą dawką szczepionki przeciwko ospie wietrznej, ale przy ustalaniu terminu podania drugiej dawki, który przypadał już po urodzinach chłopca, przychodnia zastrzegła, że za ostatnią dawkę szczepionki trzeba będzie zapłacić. Kobieta podkreślała, że przecież jej dziecko spełnia kryteria, od których zależy objęcie go obowiązkowym szczepieniem, bo faktycznie uczęszcza do żłobka. Tym bardziej, że zgodnie z ustawą z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech (Dz.U. z 2022 r. poz. 1324 ze zm.) żłobki i kluby dziecięce z zasady sprawują opiekę nad dziećmi do trzeciego roku życia, ale mogą ją kontynuować do zakończenia roku szkolnego, jeśli dziecko ma trzecie urodziny wcześniej, a w przypadku gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym – nawet do czwartego roku życia.
Biuro Rzecznika Praw Pacjenta, któremu zasygnalizowaliśmy ten problem, wskazuje, że przyczyną odmowy bezpłatnego szczepienia w takich przypadkach może być np. nieprzedstawienie przez opiekuna zaświadczenia o tym, że dziecko uczęszcza do żłobka, bądź placówka opiekuńcza nie ma statusu żłobka lub klubu dziecięcego. – Znaczenie mógł mieć tutaj wiek dziecka, które ukończyło trzy lata. Żłobki i kluby dziecięce oferują opiekę nad dziećmi właśnie do trzeciego roku życia, chociaż jest również przewidziana taka forma opieki dla starszych dzieci. W naszej ocenie jednak fakt, że dziecko nadal uczęszcza do żłobka, powinien być przeważający, aby takie szczepienie było bezpłatne. Niewątpliwie szczepienia obowiązkowe mają na celu ograniczenie ryzyka epidemicznego i to jest argument kluczowy dla takiej praktyki – podkreślają przedstawiciele Biura RPP.
Spytaliśmy Narodowy Fundusz Zdrowia, czy podstawą takiego działania mogą być np. kwestie związane z refundacją. Okazuje się, że nie – NFZ odsyła w tym zakresie do Głównego Inspektoratu Sanitarnego jako organu odpowiedzialnego za ogłaszanie Programu Szczepień Ochronnych na dany rok.
Szymon Cienki, rzecznik Głównego Inspektoratu Sanitarnego, informuje, że ze względu na dwudawkowy schemat szczepienia już rozpoczęte powinny być ukończone poprzez podanie drugiej dawki nieodpłatnie i to nawet w przypadku zakończenia (w tym przerwania) przez dziecko uczęszczania do żłobka lub klubu dziecięcego. – Schematy szczepień wielodawkowych, które rozpoczęto jako bezpłatne, są zawsze kończone jako bezpłatne – podkreśla.
Wyjaśnia również, że nieprawidłowe praktyki w tym zakresie wynikają prawdopodobnie z uwzględniania wyłącznie tytułu ustawy (o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech), z pominięciem ogólnych zasad organizacji i prowadzenia szczepień, a także pomijania treści przepisu, z którego wynika, że opieka w żłobku lub klubie dziecięcym może być sprawowana również po trzecich urodzinach.
Potwierdza to Ministerstwo Zdrowia. – Wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych, w tym przeciwko ospie wietrznej, został określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 753 ze zm.). Obowiązek poddania się szczepieniu ochronnemu wymienionemu we wskazanym rozporządzeniu, oznacza dostępność do bezpłatnych szczepionek – podkreśla resort. Wyjaśnia, że w przepisach rozporządzenia nie ma kryterium wiekowego w przypadku dzieci przebywających w żłobku lub klubie dziecięcym. – Przy czym lekarz kwalifikując dziecko do szczepienia obowiązkowego, ocenia wskazania do jego wykonania – zastrzega MZ.
Oznacza to, że trzylatek, dopóki jest żłobkowiczem, niezależnie, czy urodził się w styczniu, czy pod koniec października, ma prawo do darmowego szczepienia przeciwko ospie wietrznej. ©℗