Od 1 stycznia 2013 r. sprawdzanie uprawnień pacjentów do bezpłatnego leczenia będzie się odbywało elektronicznie. W przychodniach i szpitalach wystarczy mieć przy sobie dowód osobisty. Do systemu przystąpiło 89 proc. przychodni i szpitali. Chorzy, którzy skorzystają z pomocy medycznej w tych placówkach, nie będą musieli potwierdzać prawa do bezpłatnego leczenia, np. za pomocą druku RMUA.
Od 1 stycznia zmieniają się zasady weryfikowania prawa do świadczeń zdrowotnych. Wchodzi w życie ustawa z 27 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. poz. 1016). Pacjenci będą sprawdzani przed każdą wizytą u lekarza za pomocą specjalnego systemu Elektronicznej Weryfikacji Uprawnień Świadczeniobiorców (eWUŚ).
Do systemu przystąpiło 89 proc. przychodni i szpitali. Chorzy, którzy skorzystają z pomocy medycznej w tych placówkach, nie będą musieli potwierdzać prawa do bezpłatnego leczenia, np. za pomocą druku RMUA. Wystarczy dowód osobisty z numerem PESEL. Na jego podstawie rejestratorka połączy się online z systemem eWUŚ. Jeżeli chory jest uprawniony do świadczeń, na ekranie komputera w przychodni zapali się zielone światło.
Wyświetlenie się danych chorego na czerwono będzie oznaczać, że nie jest on ubezpieczony albo nie figuruje w bazie NFZ. Jeszcze w październiku brakowało w niej prawie 4 mln osób. Częściowo wynikało to z zaniedbań ZUS, KRUS i MSW. Jak zapewnia NFZ, dane z tych instytucji były systematycznie uzupełniane i po 1 stycznia powinny być już kompletne.
Nadal jednak części pacjentów nie ma w systemie. Czerwone światło zapala się w gabinetach lekarzy testujących system najczęściej w przypadku uczącej się i studiującej młodzieży oraz niepracujących małżonków. Osoby te, chociaż przysługuje im prawo do ubezpieczenia, nie zostały odpowiednio do niego zgłoszone przez rodziców lub współmałżonków.
– Złożenie wniosku jest warunkiem do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. Jeśli osoba taka nie dopełni powyższych formalności, powinna opłacić koszty leczenia ze środków własnych – podkreśla Andrzej Troszyński, rzecznik prasowy NFZ.
Jeżeli pacjent ma pewność, że przysługuje mu prawo do bezpłatnych świadczeń, choć system NFZ tego nie potwierdził, będzie mógł złożyć oświadczenie. Ministerstwo Zdrowia przygotowało dwa jego wzory: osobny dla pacjenta, inny dla opiekuna, np. rodzica dziecka. Zdaniem niektórych ekspertów pacjenci, wypełniając ten dokument, mogą mieć jednak problemy, np. ze wskazaniem podstawy prawa do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej. Dodatkową komplikacją jest to, że system wystartuje w okresie wzmożonych infekcji, kiedy w przychodniach na wizytę u lekarza czekają tłumy. W efekcie obowiązek weryfikacji uprawnień każdego pacjenta, którego dane wyświetlą się na czerwono, zamiast skrócić czas oczekiwania na wizytę, jeszcze ją wydłuży.
– Pacjenci nie są obyci z tą nową sytuacją, a druk oświadczenia nie jest prosty. Lekarze rodzinni przyjmują teraz powyżej 100 chorych dziennie, nie będą mieli czasu tłumaczyć im, z czego wynikają ich uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej oraz jak wypełnić oświadczenie – podkreśla Bożena Janicka, prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.
Za złożenie oświadczenia niezgodnego z prawdą pacjentom grożą sankcje finansowe. Poniosą koszty leczenia, jeżeli skorzystali z niego bezprawnie. Przypadki takich wyłudzeń nie należą do rzadkości. Do października 2012 r. przychodnie i szpitale udzieliły ponad 23 tys. świadczeń osobom, które nie były do nich uprawnione.

Prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych

● Kto jest ubezpieczony: osoby zatrudnione na umowę o pracę lub umowę-zlecenie, emeryci i renciści, rolnicy, przedsiębiorcy, bezrobotni zarejestrowani w urzędzie pracy, osoby ubezpieczone dobrowolnie, zgłoszeni do ubezpieczenia członkowie rodzin osoby ubezpieczonej
● Komu przysługuje prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych: dzieciom, kobietom w okresie ciąży, porodu i połogu, osobom uprawnionym do otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej, które mają decyzję wójta (burmistrza, prezydenta).
● Prawo do świadczeń przysługuje: w okresie 30 dni od wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia (np. rozwiązania umowy o pracę), 6 miesięcy od zakończenia nauki w szkole ponadgimnazjalnej oraz 4 miesięcy od zakończenia studiów wyższych.