Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Pozostawiając na boku rzeczywisty przebieg zdarzenia (z tym trzeba poczekać do końca postępowania), dyskusja oparta była na ustaleniu, że kobieta weszła na jezdnię w miejscu do tego nieprzeznaczonym. Znalazła się w polu widzenia tuż przed zderzeniem. Człowiek najprawdopodobniej nie mógłby nic zrobić w tej sytuacji.
Nie chodzi więc o to, że maszyna zrobiła coś gorzej, niż zrobiłby to człowiek, ale pretensje są związane raczej z tym, że maszyna nie zrobiła tego, czego człowiek nie mógłby zrobić – czyli zareagować odpowiednio wcześniej, nie mając biologicznych ograniczeń w związku z zakresem widzenia i czasem reakcji. W stosunku do maszyny stosuje się więc wyższy standard bezpieczeństwa. To oznaka, że mówimy już teraz o poziomie bezpieczeństwa nieosiągalnym dla człowieka. Skoro więc taki poziom jest możliwy, to powinno się wyeliminować element, który zapewnia niższy standard – czyli nas. Również od lekarza oczekujemy, że stosując terapię, natychmiastowo zastosuje nową, bardziej skuteczną metodę leczenia kosztem starej.
Jednym z celów systemu prawnego jest ochrona wartości – takich jak życie, zdrowie lub mienie. System prawny powinien być tak zbudowany, aby zapewnić najwyższy poziom ochrony dla wartości, które uznaje za cenne. Często jednak pozostają one w konflikcie i należy wyważyć, jak głęboko ta ochrona może sięgać. Jako społeczeństwo godzimy się więc na stan niebezpieczeństwa na drodze, gdyż uważamy, że możliwość szybkiego poruszania się też jest wartością samą w sobie. Z tego powodu samochody mogą jechać z prędkością wyższą niż kilka kilometrów na godzinę, choć takie ograniczenie z pewnością wyeliminowałoby większość wypadków. Akceptujemy więc stan niebezpieczeństwa, ale ta akceptacja oparta jest na założeniu, że kierowcą jest człowiek, który jest ułomny i popełnia błędy. Skoro powstają maszyny, które prezentują wyższy poziom bezpieczeństwa, nasza akceptacja dla ludzkiego kierowcy powinna zostać podważona. W sytuacji istnienia technologii, które są w stanie zapewnić wyższy standard bezpieczeństwa – rolą systemu prawnego jest jak najszybsze ich zaaplikowanie.
Należy jednak pamiętać, że nie powinno się czekać na systemy bezpieczne absolutne. Niemożliwe jest stworzenie takiego systemu, chodzi wyłącznie o podwyższenie standardu bezpieczeństwa. Nie wszystkim wypadkom da się zapobiec, nawet jak ma się wiedzę, że one się zdarzą. Samochód ma swoją masę i poruszając się z dozwoloną administracyjnie prędkością, nie jest w stanie zatrzymać się w miejscu. Droga hamowania dotyczy także samochodów autonomicznych. Brak możliwości uniknięcia wszystkich wypadków porównać można to sytuacji motorniczego kierującego pociągiem, który na torach w oddali widzi leżącą osobę. Mimo że zobaczy ją dużo wcześniej i niezwłocznie włączy hamowanie, to i tak nie ma możliwości uniknięcia tragedii. Pociąg – podobnie jak samochód – nie zatrzyma się w miejscu.
Jest to pierwszy wypadek, ale najprawdopodobniej nie ostatni. Ich liczba z pewnością zwiększy się w miarę upowszechniania się autonomicznych samochodów na drogach i będzie to następstwo większej liczby interakcji z innymi uczestnikami ruchu – także pieszymi. Wypadki będą się zdarzały, bo nie ma systemu odpornego na nieodpowiedzialne zachowania ludzi. Nie należy się jednak bać samochodów autonomicznych, wręcz przeciwnie – ze względu na poziom ich bezpieczeństwa powinniśmy wywierać presję na ich jak najszybsze wprowadzenie. A więc także stworzenie prawnych ram ich funkcjonowania.
Autor jest doktorantem prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim i filozofii na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Autor bloga CriminalFuture.com i książki „Prawo karne przyszłości”.
