W minionym tygodniu podczas Kongresu Konsument organizowane w Warszawie, jednym z aspektów niedozwolonych działań na rynku konsumencki była kwestia automatycznego przedłużania umów, szczególnie w przypadku operatorów telekomunikacyjnych. Co do zasady zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, kwestia statusu umowy zawieranej na czas nieokreślony/określony po upływie wskazanego w niej terminu obowiązywania, pozostaje w sferze swobodnej decyzji stron umowy. Ale sądy coraz częściej zwracają uwagę na nieuczciwe praktyki na rynku.

Jak poinformowała Agnieszka Popławska, prawnik z Federacji Konsumentów stanowisku UOKiK jest w tej kwestii oczywiste: „ Dopuszczalne jest przedłużenie umowy zawartej na czas oznaczony w umowę na czas nieoznaczony pod warunkiem że konsument zostanie o tym poinformowany we wzorcu, o warunkach umowy przedłużonej oraz że będzie miał możliwość złożenia oświadczenia o braku woli przedłużenia umowy na czas nieoznaczony w odpowiednim terminie.”

Warto dodać, że w przypadku umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych standardem jest automatyczne przekształcanie się umowy zawartej na czas określony w umowę na czas nieokreślony, o ile abonent we wskazanym w umowie terminie (najczęściej 30 dni) nie złoży innego oświadczenia woli. W takim przypadku operator realizuje zawartą umowę zgodnie z cennikiem świadczenia usług telekomunikacyjnych nie obejmującym cen promocyjnych, stąd bardzo wyraźna różnica w opłatach za przedmiotową usługę.

Czym innym jednak jest automatyczne przedłużanie umowy na kolejny czas określony np. 6, 12 czy 24 miesiące i to również na warunkach promocyjnych. Zerwanie takiej umowy przed upływem tego czasu wiązałoby się z koniecznością zapłacenia kary umownej, co nie miałoby miejsca w przypadku umowy na czas nieokreślony.

W przypadkach kiedy umowa zawarta na czas oznaczony ulega przedłużeniu na taki sam czas oznaczony, Prezes UOKiK stoi na stanowisku, iż jest to działanie stanowiące nieuczciwą praktykę rynkowa w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, gdyż praktyka ta, zdaniem Prezesa UOKiK jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Świadczy o tym również szereg decyzji wydanych w ostatnich latach przez UOKiK m. in. decyzje wydane ws. NOM czy Vectry.

Zasadność takiej praktyki potwierdzają sądy. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał decyzję o klauzuli niedozwolonej Nr 4431:
"W przypadku umowy zawartej na czas określony, zostaje ona automatycznie przedłużona na okres 24 miesięcy, zgodnie z obowiązującą promocją i cennikiem w dniu przedłużenia umowy, o ile Abonent nie wyrazi innego oświadczenia woli w terminie 60 dni przed terminem wygaśnięcia umowy zawartej na czas określony" (§ 3 pkt 9 regulaminu)”.

Tym samym takie praktyki zostały nie tylko przez UOKiK, ale również sądy uznane za niezgodne z dobrymi obyczajami w stosunkach konsumentem i firmy powinny zaprzestać ich stosowania. Warto jednak pamiętać, kiedy kończy się nam umowa z operatorem, tak aby nie płacić zawyżonych kosztów związanych z umową na czas nieokreślony. Natomiast podpisując umowę, sprawdzajmy na jakich zasadach będzie ona przedłużona za 12 czy 24 miesiące.