Tak. Wezwania do przedstawienia dowodów, kierowane do dłużników wnioskujących o umorzenie czy rozłożenie na raty zaległości podatkowych, nie powinny zawierać zastrzeżenia o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia w przypadku braku odpowiedzi. Taki tryb nie dotyczy bowiem podań o udzielenie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych.

Ulgi w spłacie podatku – kiedy są możliwe

W myśl art. 67a par. 1 Ordynacji podatkowej (dalej: o.p.) organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:

1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;

2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;

3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

W orzecznictwie sądowym akcentuje się, że rozpoznanie wniosku o umorzenie zaległości podatkowej w trybie art. 67a par. 1 pkt 3 o.p. następuje dwuetapowo. W pierwszym etapie ustala się, czy istnieje choćby jedna z przesłanek udzielenia ulgi (tj. ważny interes podatnika lub interes publiczny). Jeśli tak, to wówczas organ przystępuje do drugiego etapu postępowania, w którym podejmuje decyzję w ramach uznania administracyjnego.

Kiedy organ podatkowy może wezwać do przedstawienia dowodów i jakie ma ograniczenia

Z art. 189 par. 1 o.p. wynika, że organ podatkowy może wyznaczyć stronie termin do przedstawienia dowodu będącego w jej posiadaniu. Natomiast sankcję pozostawienia wniosku bez rozpoznania reguluje art. 169 par. 1 o.p., zgodnie z którym jeżeli podanie nie spełnia wymogów określonych przepisami prawa, organ podatkowy wzywa wnoszącego podanie do usunięcia braków w terminie siedmiu dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia. W orzecznictwie akcentuje się, że do braków formalnych, które rodzą obowiązek organu podatkowego do wezwania wnioskodawcy celem ich usunięcia na podstawie art. 169 par. 1 o.p., zalicza się tylko te braki, które uniemożliwiają nadanie podaniu właściwego biegu (por. wyrok WSA w Rzeszowie z 17 stycznia 2023 r., sygn. akt I SA/Rz 633/22).

RIO: gmina nie może grozić pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia za brak dowodów

Na temat stosowania klauzul ostrzegających przed sankcją w postaci pozostawienia podania bez rozpatrzenia za nieprzedłożenie dowodów wypowiedziała się Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi w wystąpieniu pokontrolnym z 19 maja 2025 r. (znak WK-602/272/2025). W trakcie kontroli stwierdziła, że w jednym z wezwań do przedstawienia dowodów na podstawie art. 189 par. 1 o.p. „organ podatkowy błędnie wskazał, że sankcją za nieprzedłożenie tych dowodów jest pozostawienie podania bez rozpatrzenia, a więc instytucja o której mowa w art. 169 par. 1 o.p.”. Podkreśliła też, że „artykuł 169 par. 1 o.p. znajduje zastosowanie wyłącznie do przypadków, w których przepisy prawa określają wymagania co do podania”. Tymczasem, jak zauważyła izba, przepisy dotyczące udzielenia ulgi na podstawie art. 67a par. 1 pkt 3 o.p. nie przewidują żadnych szczególnych wymagań wobec załączników do wniosku o udzielenie takiej ulgi. Zdaniem RIO oznacza to, że „sankcja z art. 169 o.p. w postaci pozostawienia podania bez rozpatrzenia nie może mieć zastosowania w przypadku nieprzedłożenia przez podatnika dowodów, których w postanowieniu zażądał organ podatkowy”.

Dodatkowo izba wskazała, że wprawdzie w myśl art. 262 par. 1 o.p. obowiązek przedłożenia dowodu jest opatrzony sankcją w postaci kary porządkowej, jednakże jej zastosowanie jest możliwe tylko w przypadkach wskazanych w tym przepisie. Według RIO wynika z niego, że nałożenie kary porządkowej za nieprzedłożenie dowodu, o którym mowa w art. 189 par. 1 o.p., jest możliwe w przypadkach bezzasadnego odmówienia lub niedokonania okazania przedmiotu oględzin, przedłożenia tłumaczenia dokumentacji obcojęzycznej, uczestniczenia w innych czynnościach, lub bezzasadnego odmówienia okazania bądź nieprzedstawienia w wyznaczonym terminie dokumentów, których obowiązek posiadania wynika z przepisów prawa, ksiąg podatkowych lub dowodów księgowych stanowiących podstawę zapisów w tych księgach. Zdaniem RIO „w tych uwarunkowaniach inne dokonane naruszenia przez stronę nie rodzą w stosunku do niej konsekwencji”. ©℗

Podstawa prawna

art. 67a par. 1, art. 169 par. 1, art. 189 par. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 622)