Inspektor gospodarki budżetowej może zastąpić skarbnika, ale wójt musi powierzyć mu obowiązki

Przez kilka miesięcy skarbnik gminy będzie nieobecny. Wójt wskazał, że będzie go zastępował inspektor z referatu budżetowego. Czy jest to dopuszczalne? Czy aby dopełnić formalności, wystarczy zmiana obowiązków w ramach jego umowy o pracę?

Inspektorowi referatu budżetowego, który będzie zastępował skarbnika, trzeba powierzyć obowiązki i odpowiedzialność w zakresie: prowadzenia rachunkowości jednostki, wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi oraz dokonywania wstępnej kontroli. Nie wystarczy zmiana warunków zatrudnienia czy arkusza czynności.

Porozrzucane regulacje

Materialnoprawne podstawy zatrudniania pracowników samorządowych, w tym skarbnika i innych pracowników, reguluje ustawa o pracownikach samorządowych. Jednak ani ten akt prawny, ani przepisy kodeksu pracy nie określają formalności związanych z zastępowaniem pracownika samorządowego realizującego zadania na stanowisku skarbnika. Istotne regulacje związane z powierzaniem zadań w zakresie gospodarki finansowej zawiera jednak ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: u.f.p.). Z art. 53 ust. 2 u.f.p. wynika, że kierownik jednostki może powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom tej jednostki. Ich przyjęcie przez te osoby musi być potwierdzone

• dokumentem w formie odrębnego imiennego upoważnienia albo
• wskazaniem w regulaminie organizacyjnym tej jednostki.

Ponadto, w myśl art. 54 ust. 1 u.f.p., głównym księgowym jednostki sektora finansów publicznych jest „pracownik, któremu kierownik jednostki powierza obowiązki i odpowiedzialność w zakresie:

1) prowadzenia rachunkowości jednostki;

2) wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi;

3) dokonywania wstępnej kontroli:

a) zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym,

b) kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych”.

Co istotne, w myśl ust. 8 przepisy dotyczące głównego księgowego stosuje się odpowiednio m.in. do głównego księgowego budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Obowiązek wójta

Jak wójt powinien prawidłowo uregulować status osoby zastępującej skarbnika na pewien czas, wskazała Regionalna Izba Obrachunkowa w Krakowie w wystąpieniu pokontrolnym z 25 października 2024 r. (znak WK.6130.30.24). RIO stwierdziła w kontrolowanej gminie nieprawidłowość w następującym zakresie: „brak powierzenia lub powierzenie w niepełnym zakresie obowiązków i odpowiedzialności z art. 54 u.f.p. dla (…) inspektora w Referacie Planowania Budżetowego i Finansów Urzędu, który (zgodnie z arkuszem czynności z dnia 24 lutego 2023 r.) zastępuje skarbnik gminy w razie jej nieobecności (…)”.

W ramach wniosku pokontrolnego RIO nakazała, aby wójt gminy, który jest kierownikiem jednostki samorządu terytorialnego, powierzył osobie, która zastępuje skarbnika w razie jego nieobecności, „obowiązki i odpowiedzialność w pełnym zakresie wskazanym w art. 54 ust. 1 w związku z art. 53 ust. 2 u.f.p.”.

Muszą być spełnione wymogi

Wójt, wybierając osobę, która zastąpi na pewien czas skarbnika, musi pamiętać, że przepisy u.f.p. formułują również szereg innych wymogów wobec osób, którym powierzane są takie obowiązki. W myśl art. 54 ust. 2 głównym księgowym (a więc i skarbnikiem) może być osoba, która:

1) ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, chyba że odrębne ustawy uzależniają zatrudnienie w jednostce sektora finansów publicznych od posiadania obywatelstwa polskiego;

2) ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych;

3) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu, przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wiarygodności dokumentów lub za przestępstwo skarbowe;

4) zna język polski w mowie i piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania obowiązków głównego księgowego;

5) spełnia jeden z poniższych warunków:

a) ukończyła ekonomiczne jednolite studia magisterskie, ekonomiczne wyższe studia zawodowe, uzupełniające ekonomiczne studia magisterskie lub ekonomiczne studia podyplomowe i posiada co najmniej 3-letnią praktykę w księgowości,

b) ukończyła średnią, policealną lub pomaturalną szkołę ekonomiczną i posiada co najmniej 6-letnią praktykę w księgowości,

c) jest wpisana do rejestru biegłych rewidentów na podstawie odrębnych przepisów,

d) posiada certyfikat księgowy uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych albo świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, wydane na podstawie odrębnych przepisów. ©℗