Przedłużanie prawa do świadczeń dla niepełnosprawnych znów z urzędu

Postępowanie w sprawie wydłużenia okresu wypłaty świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności powinno być wszczynane z urzędu na podstawie pozyskanej przez gminę informacji z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności (EKSMOoN) o przedłużeniu ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu.

Tak wynika z komunikatu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) dotyczącego ustawy z 25 września 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. poz. 1494). Wprowadziła ona zmiany w obowiązujących od 3 sierpnia br. przepisach, które przewidują wydłużenie ważności dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu na okres sześciu miesięcy, ale nie dłużej niż do czasu uzyskania nowego dokumentu, pod warunkiem że osoba złoży wniosek o jego wydanie przed wygaśnięciem starego orzeczenia. Na mocy wspomnianej ustawy mają one zastosowanie również do orzeczeń o niepełnosprawności osób, które kończą 16 lat.

Co istotne, dodatkowo znalazły się w niej szczególne regulacje związane ze sposobem zmiany decyzji przyznającej świadczenia uzależnione od posiadania aktualnego orzeczenia, tak by prawo do nich przysługiwało na okres ważności wydłużonego dokumentu. Przepisy, które weszły w życie 3 sierpnia, ich nie zawierały, dlatego na początku września MRPiPS informowało gminy, że do przedłużenia prawa do danego świadczenia jest konieczne złożenie nowego wniosku i przedstawienie zaświadczenia wydanego przez przewodniczącego powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, potwierdzającego złożenie wniosku o nowe orzeczenie. Natomiast art. 2 ust. 2 ustawy z 25 września br. zakłada, że postępowanie w takich sprawach jest wszczynane z urzędu. Resort rodziny przygotował więc nowy komunikat uwzględniający zmianę przepisów.

Wskazuje w nim, że podstawą do wszczęcia postępowania jest co do zasady, zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy, informacja uzyskana przez gminę za pośrednictwem systemu Emp@tia z systemu EKSMOoN, że ważność konkretnego orzeczenia została przedłużona o sześć miesięcy. Jeśli zaś nie ma w nim takiej informacji, to postępowanie jest wszczynane z urzędu, kiedy osoba niepełnosprawna pokaże zaświadczenie od przewodniczącego zespołu.

– Nowe przepisy zakładają, że wydłużanie prawa do świadczeń ma się odbywać niemal automatycznie, ale w praktyce nie wygląda to na razie tak prosto, ponieważ w systemie EKSMOoN w stosunku do niektórych osób pojawiają się błędne informacje. Przykładowo wynika z nich, że osoba ma już nowe orzeczenie, podczas gdy dopiero złożyła ona wniosek, albo pojawia się komunikat, że osoba ma więcej niż jedno orzeczenie – mówi Bogumiła Jastrzębska, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach.

MRPiPS podkreśla, że taka procedura przedłużania prawa do pomocy finansowej w drodze dokonywanej z urzędu zmiany decyzji obejmuje również świadczenie pielęgnacyjne należne na starych zasadach, obowiązujących do 31 grudnia 2023 r., mimo że art. 63 ustawy z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. poz. 1429) określa specjalny tryb postępowania w jego sprawie. Pozwala on bowiem zachować prawo do świadczenia na starych zasadach, jeśli wniosek o nowe orzeczenie zostanie złożony w ciągu trzech miesięcy od terminu utraty ważności dotychczasowego dokumentu. ©℗