Bon senioralny a świadczenie wspierające i 500+ [PROJEKT]

Znamy już projekt ustawy o bonie senioralnym. To nowa forma wsparcia osób powyżej 75 roku życia. Nowe świadczenia będą wprowadzane etapami począwszy od 2026 roku. Trzeba jednak spełnić szereg kryteriów, w tym dochodowe. Co z osobami niepełnosprawnymi?

Kto złoży wniosek o bon senioralny?

O bon będą mogły wnioskować osoby aktywne zawodowo, które w związku z wykonywaną pracą nie mogą zapewnić wsparcia bliskiej osobie starszej w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego. Osobą uprawnioną do złożenia wniosku o przyznanie bonu na rzecz seniora ma być zstępny, na którym zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym ciąży obowiązek alimentacyjny. Projekt wprowadza też wymóg pozostawania w zatrudnieniu lub prowadzenia działalności gospodarczej, świadczenia usług np. na podstawie umowy zlecenia czy osiągania przychodu z działalności rolniczej.

Przychód wnioskodawcy (przeciętnie w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku) nie może być niższy odwysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wyższy od dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę – w przypadku gdy prowadzi ona jednoosobowe gospodarstwo domowe. Łącznie z przychodami członków gospodarstwa domowego nie może zaś przekraczać trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę – w przypadku gdy prowadzi ona wieloosobowe gospodarstwo domowe.

Dla kogo bon senioralny?

Projekt określa też szczegółowe wymagania dla osób, które będą korzystały z bonu. Bon będzie przysługiwał osobie, która:

• ukończyła 75 rok życia;
• ma niezaspokojone potrzeby w zakresie podstawowych czynności życia codziennego;
• posiada zstępnych uprawnionych do złożenia wniosku
• ma przyznaną emeryturę lub rentę, której średnia miesięczna wysokość, z uwzględnieniem wartości dodatku pielęgnacyjnego nie przekracza kwoty progu dochodowego.

Jakie to progi? Ustawa zakłada, że przychód ten nie będzie mógł być wyższy niż:

• 3 500,00 zł brutto (wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym) w 2026 r.;
• 4 000,00 zł brutto (wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym) w 2027 r.;
• 4 500,00 zł brutto (wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym) w 2028 r.;
• 5 000,00 zł brutto (wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym) w 2029 r i kolejnych latach obowiązywania ustawy.

Projekt szczegółowo określa też sytuację seniora, który mieszka z innymi osobami dorosłymi.

Bon senioralny bez świadczenia wspierającego i uzupełniającego

Zgodnie z projektem bon senioralny nie będzie przysługiwał osobie korzystającej:

• ze świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji lub
• ze świadczenia wspierającego lub
• z usługi opiekuńczej w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia i w rodzinnych domach pomocy lub
• z usługi sąsiedzkiej, określonej w ustawie o pomocy społecznej, lub
• ze specjalistycznej usługi opiekuńczej w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia lub
• z domu pomocy społecznej lub
• z całodobowej opieki stacjonarnej świadczonej w zakładach opiekuńczo-leczniczych, lub pielęgnacyjno-opiekuńczych lub
• z innej instytucji zapewniającej opiekę całodzienną lub całodobową.

„Bon senioralny jest rozwiązaniem mającym na celu uzupełnienie istniejących już rozwiązań. Jego celem jest wsparcie pracujących zstępnych osób w wieku 75 lat lub więcej w zakresie zapewnienia usług wsparcia. Rozwiązanie to nie będzie zastępowało żadnego z istniejących narzędzi prawnych lub programów w tym obszarze. Jednocześnie, co do zasady, nie przewiduje się możliwości łączenia bonu senioralnego z innymi usługami o charakterze opiekuńczym lub świadczeniami dla osób starszych w systemie pomocy społecznej lub ochronie zdrowia. Wyjątkiem jest dodatek pielęgnacyjny, przyznawany osobom w wieku 75 lat lub więcej z urzędu, jednak wartość tego dodatku wliczana jest do kryterium osoby starszej uprawniającego do otrzymania bonu senioralnego” – wskazano w Ocenie Skutków Regulacji.

Jakie usługi w ramach bonu senioralnego?

Usługi świadczone w ramach bonu senioralnego będą przyznawane w zakresie niezaspokojonych potrzeb życia codziennego w ramach czterech obszarów:

• zaspokojenie podstawowych codziennych potrzeb życiowych lub
• pomoc w uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych, lub
• podstawowa opieka higieniczno-pielęgnacyjna, lub
• zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Liczba godzin usługi wsparcia będzie zależeć od liczby punktów w skali niezaspokojonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności życia codziennego. Takiego określenia będą dokonywały gminy za pomocą specjalnego kwestionariusza.

Nowe usługi początkowo dla prawie 290 tys. seniorów. Od kiedy?

Nowe przepisy co do zasady mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r.W okresie 2 lat od dnia wejścia w życie nowej ustawy gminy będą mogły realizować zadania z niej wynikające, jako zadania fakultatywne.

Zgodnie z szacunkami rządu, liczba osób w wieku 75 lat lub więcej, która potencjalnie będzie mogła uzyskać wsparcie w ramach bonu w 2026 r. wyniesie 288,9 tys. osób (po uwzględnieniu warunków dostępu do bonu senioralnego). Jak wskazano w OSR projektu w grupie tej wyróżnia się:

• 97,4 tys. osób o bardzo małych potrzebach wsparcia (są to osoby, które w badaniu SHARE wskazały trudności względem wykonywania do 2 czynności dnia codziennego według skali ADL i IADL),
• 97,9 tys. osób o małych potrzebach wsparcia (od 3 do 6 czynności),
• 44,4 tys. osób o umiarkowanych potrzebach (od 7 do 10 czynności),
• 49,1 tys. osób o bardzo dużych potrzebach (od 11 do 15 czynności).

Obecnie projekt ustawy został skierowany do konsultacji publicznych i opiniowania.