Stawki opłat za odbiór pojemników i worków z odpadami komunalnymi nie mogą przekraczać ustawowych limitów

Rada gminy przygotowuje uchwałę w sprawie ustalenia opłat za odbiór odpadów na kolejny rok. Czy w przypadku największych pojemników, które są odbierane z nieruchomości niezamieszkanych, można zaokrąglić stawkę o kilka złotych w górę (np. do pojemników 1000-litrowych zamiast stawki 290 zł zastosować stawkę 300 zł)?

Z art. 6k ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: ustawa czystościowa) wynika, że rada gminy w drodze uchwały musi:

1) dokonać wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (…);

2) ustalić stawkę opłaty za pojemnik lub worek o określonej pojemności, przeznaczony do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości.

Z kolei ust. 2 stanowi, że „Rada gminy, określając stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, bierze pod uwagę:

1) liczbę mieszkańców zamieszkujących daną gminę;

2) ilość wytwarzanych na terenie gminy odpadów komunalnych;

3) koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi (…).

4) przypadki, w których właściciele nieruchomości wytwarzają odpady nieregularnie, w szczególności to, że na niektórych nieruchomościach odpady komunalne powstają sezonowo”.

Stawki opłat

Ustawodawca określił również sposób ustalania wysokości opłat i maksymalne wysokości stawek opłat za odpady komunalne, w tym za odpady z nieruchomości niezamieszkanych.

I tak, zgodnie z art. 6k ust. 2a ustawy czystościowej, „Rada gminy ustala stawki opłat w wysokości nie wyższej niż maksymalne stawki opłat, które za odpady komunalne zbierane i odbierane w sposób selektywny wynoszą za miesiąc: (…)

5) w przypadku metody, o której mowa w art. 6j ust. 3 – 1,3 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za pojemniki lub worki o pojemności 120 l przeznaczone do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości; za pojemniki lub worki o mniejszej lub większej pojemności stawki opłat ustala się w wysokości proporcjonalnej do ich pojemności”.

Przywołany wyżej art. 6j ust. 3 ustawy czystościowej brzmi zaś: „W przypadku nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn zadeklarowanej liczby pojemników lub worków, przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości, oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w art. 6k ust. 1 pkt 2. Przez zadeklarowaną liczbę pojemników lub worków rozumie się iloczyn liczby pojemników lub worków przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nie ruchomości oraz liczby ich opróżnień lub odbiorów wynikającej z częstotliwości odbioru odpadów komunalnych określonych na podstawie art. 6r ust. 3 i 3b albo harmonogramu odbioru odpadów komunalnych dla danej nieruchomości”.

Niedopuszczalne zaokrąglanie

Obecnie stawka maksymalna za pojemnik lub worek o pojemności 120 l wynosi 34,81 zł. Przy czym maksymalne stawki za pojemniki/worki o innej pojemności trzeba obliczyć proporcjonalnie. Niezastosowanie się do ww. regulacji prawdopodobnie zakończy się wydaniem przez regionalną izbę obrachunkową rozstrzygnięcia nadzorczego stwierdzającego nieważność zawyżonej stawki. Przekonała się o tym jednostka, której uchwała w sprawie wysokości opłat za odpady komunalne z nieruchomości niezamieszkanych została zbadana przez RIO. Jak wynika z wystąpienia Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku z 29 sierpnia 2024 r. (nr 106/g316/P/14), rada jednej z gmin dla pojemnika (lub worka) o pojemności 1 m sześc. określiła stawkę na poziomie 300 zł i odpowiednio stawkę podwyższoną w wysokości 600 zł. Uzasadniano to chęcią uproszczenia rachunku. Kolegium zakwestionowało jednak taki sposób postępowania. Przypomniało, że wyliczona na podstawie przepisów ustawy stawka maksymalna za pojemnik lub worek o pojemności 120 l wynosi 34,81 zł. A skoro stawki opłat za pojemniki lub worki o mniejszej lub większej pojemności ustala się w wysokości proporcjonalnej do ich pojemności, to w konsekwencji – jak wyliczyła izba – maksymalna stawka za pojemnik lub worek o pojemności 1 m sześc. nie może przekroczyć:

• 290,1491 (...) zł – w przypadku odpadów zbieranych w sposób selektywny,
• 580,2983 (...) zł – w przypadku, gdy właściciel nieruchomości nie wypełnia obowiązku zbierania odpadów komunalnych w sposób selektywny (w związku z przyjętą zasadą ustalania stawki opłaty podwyższonej w wysokości dwukrotnej stawki podstawowej).

Kolegium RIO dodało, że ustalone przez radę stawki za pojemnik/worek o pojemności 1 m sześc. zostały ustalone w wysokości wyższej niż maksymalne. Dlatego orzekła nieważność uchwały w omawianym zakresie.

Podsumowanie: rada gminy nie ma możliwości stosowania zaokrągleń przy określaniu stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Może je ustanawiać tylko w ramach górnych limitów wynikających z proporcjonalnego przeliczenia. Dotyczy to zarówno nieruchomości zamieszkanych, jak i niezamieszkanych. ©℗