W art. 2 ustawy o gospodarce komunalnej (dalej: u.g.k.) postanowiono, że gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego. Skoro mowa o radzie nadzorczej spółki komunalnej, to należy przypomnieć art. 10a u.g.k., gdzie podano m.in., że w spółkach z udziałem JST działa rada nadzorcza. Do rad nadzorczych w spółkach z udziałem JST stosuje się przepisy kodeksu spółek handlowych, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy. Podmiot reprezentujący JST lub komunalna osoba prawna, w zakresie wykonywania praw z udziałów i akcji przysługujących tym podmiotom, jako kandydata na członka organu nadzorczego wskazuje osobę, która spełnia wymogi, o których mowa w art. 19 ust. 1‒3 i 5 ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym, z wyłączeniem wymogu posiadania pozytywnej opinii Rady do spraw spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych. Do członków organu nadzorczego wskazanych przez podmiot reprezentujący JST lub komunalną osobę prawną stosuje się odpowiednio art. 19 ust. 6 ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym. Członków zarządu spółek z udziałem JST powołuje i odwołuje rada nadzorcza.

W podanym stanie faktycznym powstał jednak problem związany z brakiem obsady stanowiska prezesa zarządu spółki komunalnej. W związku z tym rada nadzorcza spółki planuje delegować na trzy miesiące członka tego organu do zarządu spółki. Od strony formalno-prawnej taka delegacja jest możliwa, co dodatkowo jest uzasadnione zapisami w umowie spółki.

Co jednak istotne, w związku ze wspomnianą delegacją mogą zaistnieć praktyczne problemy w kontekście składania oświadczeń majątkowych. Ma to związek ze stosowaniem przepisów ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.), w tym art. 24h, który posługuje się m.in. sformułowaniami „osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną”, co mogłoby sugerować, że w ten zakres podmiotowy wchodzą również osoby delegowane z rady nadzorczej do zarządu spółki. Dla przypomnienia, z ust. 1 tego artykułu wynika, że radny, wójt, zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta są obowiązani do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym.

Natomiast w ust. 5 doprecyzowano, że pierwsze oświadczenie majątkowe składa się w terminie 30 dni od powołania na stanowisko lub od dnia zatrudnienia. Kolejne oświadczenia majątkowe są składane co roku do 30 kwietnia, według stanu na 31 grudnia roku poprzedniego, oraz w dniu odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę.

W ocenie prawnej ww. kwestii użyteczne będą stanowiska doktryny oraz sądów administracyjnych.

W jednym z komentarzy podano: „Z chwilą delegacji członek rady nadzorczej wstępuje w status prawny członka zarządu, który nie może sprawować funkcji (…) Oznacza to, że nabywa on takie same obowiązki i uprawnienia w zakresie prowadzenia i reprezentowania spółki, jakie posiada członek zarządu. Wśród tych praw jest także prawo do wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z tą funkcją” (Z. Jara [red.], „Kodeks spółek handlowych. Komentarz”, Warszawa 2024). Natomiast w innym komentarzu napisano, że: „Delegowany przejmuje te prawa i obowiązki, które posiadał odwołany, zawieszony bądź dotknięty przeszkodą członek zarządu. Delegowany jest zatem związany dotychczasowym podziałem zadań w zarządzie (…) – delegowany może zyskać uprawnienia prezesa zarządu, jeżeli właśnie jego zastępuje” (A. Opalski [red.], „Kodeks spółek handlowych. Tom III A. Spółka akcyjna”, Warszawa 2016).

Z kolei z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I GSK 1245/11) wynika m.in., że oddelegowany do zarządu członek rady nadzorczej staje się w czasie delegacji zarządcą ze wszystkimi skutkami z tego wynikającymi. Oznacza to, że uchwała rady nadzorczej w przedmiocie delegacji stanowi dalsze, poza powołaniem, źródło powstania stosunku członkostwa w tym organie. Wpis do rejestru ma charakter deklaratoryjny, a delegowany staje się de iure członkiem zarządu już z chwilą podjęcia przez radę stosownej uchwały.

Opisane wyżej argumenty natury prawnej przemawiają za koncepcją, że delegowany członek rady nadzorczej staje się członkiem organu zarządzającego gminną osobą prawną. W konsekwencji powinien złożyć oświadczenie majątkowe według wymogów określonych art. 24h ust. 1 u.s.g. ©℗

Podstawa prawna

Podstawa prawna

art. 2, art. 10a ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 679)

art. 19 ust. 1‒3 i 5 ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 125)

art. 24h ust. 1 i 5 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 609)