Kłopotliwe skutki wiosennego terminu wyborów samorządowych dla włodarzy

Jeśli w gminie dojdzie do zmiany wójta czy burmistrza, to paradoksalnie absolutorium z wykonania budżetu za 2023 r. będzie uzyskiwał jego następca. To również on otrzyma (lub nie) wotum zaufania za raport o stanie gminy, nawet jeśli sporządzał go poprzednik.

W 2024 r., podobnie jak w latach poprzednich, jednostki samorządu terytorialnego (JST) będą się zmagać z kwestią udzielenia absolutorium i wotum zaufania dla organów wykonawczych. Jednak obecny rok jest nietypowy – z uwagi na to, że czas rozliczeń zbiega się z okresem wyborów samorządowych. Przypomnijmy, że ponieważ pierwotny, jesienny termin wyborów samorządowych zbiegł się z wyborami parlamentarnymi, to zostały one przesunięte na wiosnę (7 i 21 kwietnia). To mocno komplikuje kwestię rozliczenia organu zarządzającego gminą za 2023 r. Obecnie urzędujący włodarze i rajcy mają wiele wątpliwości, jak postępować z dokumentacją związaną z udzieleniem absolutorium i wyrażeniem wotum zaufania oraz z tym, jak stosować procedury w tym zakresie. Szczególnie dużo pytań dotyczy sytuacji, gdy dojdzie do zmiany osoby pełniącej funkcję włodarza. Jeśli bowiem w czerwcu, jak to tradycyjnie bywa, głosowane będzie wotum zaufania i absolutorium, to wówczas na czele zarządu gminy może już stać inna osoba niż ta, która sprawowała władzę w 2023 r. Czy w takiej sytuacji absolutorium i wotum zaufania będzie dostawać stary czy nowy burmistrz? Czy rada niezadowolona z efektów działalności poprzednika może w takiej sytuacji nie udzielić absolutorium? Pytania dotyczą też tego, kto w zasadzie ma sporządzić raport o stanie gminy, który przedstawia się do 31 maja, a więc już po zakończeniu kadencji samorządu. I czy burmistrz, który sprawował swój urząd w latach 2018–2024, będzie miał możliwość wypowiedzenia się na sesji nowej rady, gdy będzie podejmowała uchwały rozliczające go za 2023 r.?

Niestety, ustawodawca, wydłużając kadencję organów samorządu terytorialnego, nie ustanowił przy tym specjalnych rozwiązań na ten szczególny rok. W ramach niniejszego opracowania przedstawiamy tylko niektóre, wybrane problemy związane z tą tematyką, które mogą pojawić się w praktyce, i analizujemy przepisy. W praktyce tych problemów będzie niewątpliwie więcej.

udzielenie absolutorium

Nowy burmistrz oceniany za błędy i zasługi poprzednika

► Kto otrzyma absolutorium na czerwcowej sesji, na której będzie rozpatrywane sprawozdanie finansowe za 2023 r.? Czy otrzyma je były włodarz, który przygotował ten dokument, czy nowy, który został wybrany podczas kwietniowych wyborów?

Z art. 18 ust. 2 pkt 4 oraz art. 28a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 40; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1688; dalej: u.s.g.) wynika, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu. Ponadto – zgodnie z art. 28a ust. 1 u.s.g. – uchwała rady gminy w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium, podjęta po upływie dziewięciu miesięcy od dnia wyboru wójta i nie później niż na dziewięć miesięcy przed zakończeniem kadencji, jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta. Przed podjęciem uchwały w sprawie udzielenia wójtowi absolutorium rada gminy zapoznaje się z wnioskiem i opinią, o których mowa w art. 18a ust. 3 u.s.g. Uchwałę w sprawie absolutorium rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy (art. 28a ust. 5 u.s.g.).

Z kolei w art. 271 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1270; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1872; dalej: u.f.p.) postanowiono, że organ stanowiący JST podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla zarządu po zapoznaniu się:

1) ze sprawozdaniem z wykonania bud żetu JST;

2) ze sprawozdaniem finansowym;

3) ze sprawozdaniem z badania sprawozdania finansowego, o którym mowa w art. 268 u.f.p.;

4) z opinią regionalnej izby obrachunkowej, o której mowa w art. 270 ust. 2 u.f.p.;

5) z informacją o stanie mienia JST;

6) ze stanowiskiem komisji rewizyjnej.

Z kolei z art. 247 ust. 1 u.f.p. wynika, że budżet JST wykonuje jej zarząd. Zgodnie zaś ze słowniczkiem ustawowym, zawartym w art. 2 u.f.p., ilekroć w ustawie o finansach publicznych jest mowa o zarządzie JST – rozumie się przez to również wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Zatem mając na uwadze ww. przepisy, należy przyjąć, że uchwała w sprawie absolutorium powinna dotyczyć wójta – jako organu wykonawczego gminy, niezależnie od osób fizycznych pełniących tę funkcję (piastujących stanowisko) w danym roku budżetowym – taki pogląd wynika z uchwały Kolegium RIO w Katowicach z 14 lipca 2022 r. (nr 184/XVI/2022). Dodatkowo wyjaśniło ono, że: „Procedura absolutoryjna dotyczy bowiem organu wykonawczego gminy, którym jest wójt gminy, a nie konkretnych osób pełniących tę funkcję w danym roku budżetowym”. Ocena w ramach absolutorium nie dotyczy wskazanych imiennie osób piastujących urząd wójta, lecz ogólnie wójta, jako organu gminy wykonującego jej budżet, chociażby nawet w danym roku budżetowym kilka osób pełniło tę funkcję (np. zmiana wójta w roku wyborczym).

Podsumowując, teoretycznie jest możliwe, że nowo wybrany burmistrz nie dostanie absolutorium w związku z działalnością swojego poprzednika (bowiem jak wyżej wskazano instytucja absolutorium nie jest związana z określoną osobą, ale z organem).

Skutki polityczne

► Jeśli nowo wybrany wójt nie uzyska absolutorium, czy wówczas chroni go okres ochronny dla organu wykonawczego określony w art. 28a ust. 1 u.s.g.? Jakie mogą być negatywne skutki braku absolutorium dla nowego włodarza?

Brak absolutorium zawsze ma negatywny wymiar dla organu wykonawczego, niezależnie od tego, w jakim okresie działalności tego organu zostanie przyjęta uchwała organu stanowiącego w tym zakresie. Trzeba podkreślić, że opisany w odpowiedzi na poprzednie pytanie mechanizm z art. 28a ust. 1 u.s.g. chroni nowego burmistrza tylko przed automatyzmem w stosowaniu przepisu stanowiącego, że podjęcie uchwały w sprawie nieudzielania absolutorium jest równoznaczne z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta. Nie wyklucza jednak podjęcia samej uchwały ws. nieudzielenia absolutorium przed upływem podanych terminów. Poważne skutki braku absolutorium to przede wszystkim te istniejące w sferze politycznej, w ten sposób dochodzi bowiem do osłabienia pozycji samorządowca w lokalnej społeczności i może się realnie przełożyć np. na jego wyniki wyborcze w przyszłych wyborach samorządowych.

Możliwość interwencji ze strony RIO

► Czy jeśli nowo wybrany burmistrz nie dostanie absolutorium za de facto działalność poprzednika, może dojść do zakwestionowania takiej uchwały przez regionalną izbę obrachunkową?

Uchwała rady miasta w sprawie absolutorium podlega weryfikacji przez organ nadzoru (RIO). W sytuacji, gdy zostanie przyjęta uchwała w sprawie absolutorium – czy to w sprawie jego udzielenia, czy nieudzielenia, lecz o niezasadnej treści – RIO może stwierdzić jej nieważność. Zdarzało się to już niejednokrotnie w działalności nadzorczej RIO. Przykładem może być uchwała Kolegium RIO w Olsztynie z 12 sierpnia 2022 r. (nr 0102-270/22), w której weryfikowano uchwałę rady gminy w sprawie nieudzielenia absolutorium wójtowi. Radni zarzucili włodarzowi:

• całkowity brak współpracy z radnymi na etapie przygotowywania kolejnych projektów

budżetu;

• niekontrolowany wzrost zadłużenia gminy;
• niekontrolowany wzrost zatrudnienia w istniejących jednostkach, organizacjach

gminy oraz „zbyteczne” zakładanie nowych jednostek;

• nieprawidłową realizację funduszu sołeckiego.

Kolegium RIO przede wszystkim zwróciło uwagę na kilka istotnych kwestii. Po pierwsze podało, że odmowa udzielenia absolutorium stanowi negatywną ocenę wykonania budżetu przez wójta pod względem zgodności z prawem, celowości, rzetelności, gospodarności, oszczędności, zgodności dokumentu ze stanem faktycznym. Po drugie przypomniano, że konieczne jest ustalenie, jak wykonano planowany budżet, czyli jaki jest stan zrealizowanych wydatków i dochodów budżetowych w stosunku do zaplanowanych, jakie są przyczyny ewentualnych rozbieżności w tym zakresie i czy winą za nie można obciążyć organ wykonawczy, czy też były one wynikiem obiektywnych uwarunkowań. Po trzecie wskazano, że absolutorium nie może wykraczać poza realizację budżetu, jest zatem instytucją kontroli pracy organu wykonawczego o ograniczonym przedmiotowo zakresie, i nie może być wykorzystywane przez organ stanowiący do oceny całokształtu działania organu wykonawczego. Dokonując oceny wykonania budżetu, rada JST powinna czynić to w sposób kompleksowy, odnosząc się do całości wykonania planu finansowego, jakim jest budżet, nie zaś koncentrować się na wybranych jego elementach czy też kwestiach wręcz z nim niezwiązanych. Po czwarte podkreślono, że rada gminy swoje niezadowolenie z pracy wójta może wyrazić w odrębnej uchwale, niepowiązanej ze sprawozdaniem z wykonania budżetu i z absolutorium, a także, zgodnie z art. 28 b u.s.g., może z tej przyczyny zainicjować procedurę odwołania wójta.

Finalnie RIO podała, że w trakcie debaty absolutoryjnej nie wykazano nieprawidłowości w sferze wykonania budżetu, które mogłyby stanowić podstawę nieudzielenia absolutorium. Z przedstawionego wyciągu z protokołu z sesji bowiem wynikało, że podnoszone w trakcie sesji absolutoryjnej zarzuty nie dotyczyły wykonania budżetu.

Były wójt nie ma gwarancji głosu

► Czy ustępujący burmistrz, który ponownie nie wygra wyborów, będzie mógł być obecny na sesji absolutoryjnej i czy będzie miał prawo wypowiedzenia się przed podjęciem uchwały?

Były burmistrz nie ma jakichś specjalnych praw na gruncie przepisów u.s.g. czy innych aktów prawnych. Może korzystać tylko z możliwości, jaką daje art. 11b u.s.g. W przepisie tym m.in. postanowiono, że działalność organów gminy jest jawna. Ponadto jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy. Co do możliwości zajmowania głosu podczas sesji przez byłego wójta, a więc osoby spoza organów JST (a taką będzie wówczas były włodarz), to przepisy tego nie dookreślają. Należy jednak dodać, że podane kwestie mogą zostać uregulowane w statucie gminy, np. prawo zadawania pytań. Jednakże nawet brak takich jednoznacznych rozwiązań lokalnych nie wyklucza aktywności przewodniczącego rady gminy, który ma szerokie kompetencje w zakresie organizowania prac rady gminy. Wynikają one z art. 19 ust. 2 u.s.g., gdzie postanowiono, że zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem. Na podstawie przywołanych przepisów przewodniczący rady miasta może umożliwić wypowiedzenie się byłemu burmistrzowi na sesji absolutoryjnej.

Zaskarżenie uchwały

► Czy nowo wybrany wójt, który po miesiącu urzędowania nie otrzyma absolutorium od rady (np. jeżeli nie będzie dysponował w jej składzie sprzyjającą mu większością), może zaskarżyć tę uchwałę?

W znaczeniu formalno-prawnym istnieje ograniczona możliwość kwestionowania uchwały rady gminy w sprawie nieudzielenia absolutorium, gdyż nie może tego zrobić organ (burmistrz), a jedynie osoba piastująca ten urząd, czyli osoba fizyczna. Do takiego wniosku prowadzi analiza orzecznictwa sądowego, w tym postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 13 września 2017 r. (sygn. akt I SA/Bk 511/17), w którym WSA odrzucił skargę prezydenta miasta (występującego jako organ) na uchwałę rady miasta w sprawie nieudzielania absolutorium z wykonania budżetu. W ramach analizy prawnej WSA m.in. wskazał, że skargę na uchwałę rady gminy może wnieść ten, kto zgodnie z normą prawa materialnego ma interes prawny lub uprawnienie. Przez pojęcie interesu prawnego należy rozumieć interes zgodny z prawem i interes chroniony przez prawo. Interes prawny powinien być osobisty, własny, indywidualny – powinien bezpośrednio dotyczyć sfery prawnej skarżącego. Składający skargę musi wykazać, że w konkretnym wypadku istnieje związek pomiędzy jego własną chronioną prawem sytuacją a zaskarżoną uchwałą. To znaczy, że uchwała narusza jego interes prawny lub uprawnienie. Dalej podano, że prezydent miasta jako organ wykonawczy gminy nie jest więc podmiotem, którego interesu prawnego dotyczy uchwała rady gminy w przedmiocie nieudzielenia absolutorium. Jak podkreślono, organy gminy nie mają bowiem własnego interesu prawnego w toku wykonywania zadań gminy i wykonywania przysługujących im kompetencji. Następnie wskazano na art. 26 ust. 2 u.s.g., z którego wynika, że kadencja wójta (odpowiednio burmistrza, prezydenta miasta) rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. Przepis ten zawiera ogólną zasadę określającą kadencję wójta. Wprawdzie uchwała o nieudzieleniu absolutorium nie jest jednoznaczna z pozbawieniem wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jego funkcji, jednak zgodnie z art. 28a u.s.g. stanowi ona pierwszy etap w procedurze jego odwołania. Nieudzielenie wójtowi absolutorium daje podstawę do przeprowadzenia referendum w sprawie jego odwołania. Stąd uchwała rady gminy może negatywnie zaważyć na jednostkowych interesach prawnych lub uprawnieniach. W konsekwencji należy uznać, że uchwała o nieudzieleniu absolutorium narusza interes prawny osoby piastującej funkcję wójta (burmistrza, prezydenta miasta). W ocenie WSA należy podzielić stanowisko o konieczności zapewnienia w takiej sytuacji ochrony sądowej osobie piastującej funkcję wójta (burmistrza, prezydenta miasta), jednakże taka ochrona, aby miała realny charakter, musi być zastosowana już na etapie uchwały w sprawie nieudzielenia absolutorium. Finalnie podkreślono, że: „Prezydent Miasta B., jako organ wykonawczy, nie ma legitymacji skargowej do wniesienia w trybie art. 101 u.s.g. skargi na uchwałę Rady Miasta B. w sprawie nieudzielenia absolutorium. Legitymacja taka przysługuje natomiast osobie piastującej ten urząd, a zatem w tym przypadku Panu T. T.”. WSA wskazał zatem jasno: skargi na nieudzielenie absolutorium nie może wnieść osoba występując w roli organu JST (organ – wójt gminy), a jedynie jako osoba fizyczna. Zatem wnoszący skargę musi prawidłowo oznaczyć swoje dane osobowe bez powołania się na zajmowane stanowisko samorządowe.

raport o stanie gminy i wotum zaufania

Kto sporządza

► Kto powinien w tym roku sporządzić raport o stanie gminy? Stary zarząd – wszak raport dotyczy stanu gminy w okresie jego działalności? A może powinien to zrobić nowy zarząd, skoro dokument ten przedstawia się w terminie do 31 maja?

Z treści art. 28aa u.s.g. wynika m.in., że wójt co roku do 31 maja przedstawia radzie gminy raport o stanie gminy. Raport obejmuje podsumowanie działalności wójta w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego. Rada gminy rozpatruje raport podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Raport rozpatrywany jest w pierwszej kolejności. Nad przedstawionym raportem o stanie gminy przeprowadza się debatę. Z ww. przepisów należy wnioskować, że za przygotowanie raportu o stanie gminy odpowiedzialny jest wójt jako organ, a nie spersonifikowana osoba fizyczna piastująca to stanowisko. Stąd należy przyjąć, że z prawnego punktu widzenia jest obojętne, która osoba fizyczna sporządzi wspomniany raport, czy będzie to stary zarząd, czy nowy. Z praktycznego punktu widzenia ten dokument nie jest przecież opracowywany fizycznie przez osobę piastującą stanowisko wójta, ale przez pracowników, którym przydzielono to zadanie w ramach obowiązków służbowych.

Pierwszy krok ku referendum

► Jakie konsekwencje grożą nowo wybranemu wójtowi, jeśli nie dostanie wotum zaufania?

Skutki związane z brakiem udzielenia wotum zaufania są określone ustawowo, tj. w u.s.g. Wymaga jednak podkreślenia, że w odmienny sposób te kwestie zostały uregulowane w pozostałych dwóch samorządach, czyli w powiecie i w województwie. W każdym razie w przypadku gminy mają zastosowanie przepisy ust. 9–10 ww. art. 28aa u.s.g. Z podanych przepisów wynika zaś, że po zakończeniu debaty nad raportem o stanie gminy rada gminy przeprowadza głosowanie nad udzieleniem wójtowi wotum zaufania. Uchwałę o udzieleniu wójtowi wotum zaufania rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy.

Warto dodać, że rada nie może się wstrzymać z niepodjęciem takiej uchwały. W myśl art. 28aa ust. 9 zd. 3 u.s.g. „niepodjęcie uchwały o udzieleniu wójtowi wotum zaufania jest równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu wójtowi wotum zaufania”. Przy czym trzeba mieć na uwadze, że w przypadku nieudzielenia wójtowi wotum zaufania w dwóch kolejnych latach rada gminy może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta. Zatem dopiero dwukrotne nieudzielenie wotum zaufania (w dwóch kolejnych latach) stwarza możliwość dla rady gminy do przyjęcia uchwały o referendum w sprawie odwołania wójta.

Można przygotować wcześniej

► Czy burmistrz kończący w tym roku kadencję może sporządzić raport o stanie gminy z wyprzedzeniem? Jego zdaniem wcześniejsze sporządzenie raportu będzie dla niego korzystniejsze.

Przepisy powszechnie obowiązujące nie rozstrzygają kwestii tego rodzaju, kto sporządza raport o stanie gminy, tj. czy powinien to zrobić były włodarz, który piastował władzę w okresie, którego dotyczy raport, czy nowy. Warto jednak wspomnieć, że każda jednostka, a ściślej rzecz ujmując wójt gminy/burmistrz/prezydent miasta, władny jest przyjąć wewnętrzny dokument, np. zarządzenie regulujące zasady opracowania raportu o stanie gminy. Podstawę prawną takiego dokumentu mogą stanowić m.in. art. 31 ust. 1 czy art. 33 ust. 1, 4–5 u.s.g. Z przytoczonych przepisów zaś wynika, że wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Ponadto wójt wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu gminy określa regulamin organizacyjny nadany przez wójta w drodze zarządzenia. Wójt może powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy w swoim imieniu zastępcy wójta lub sekretarzowi gminy. Kierownik urzędu wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Co istotne, w ramach wspomnianego dokumentu wewnętrznego możliwe jest wprowadzenie określonych terminów na wykonanie poszczególnych etapów związanych z przygotowaniem raportu przez różne komórki organizacyjne urzędu. Teoretycznie możliwe jest ujęcie w nim zapisów przewidujących przedstawienie wersji wstępnej raportu – np. w terminie do 3, 4 czy 5 kwietnia, czyli w tym roku przed planowanym terminem wyborów. Jednakże należy dodać, że prawdopodobieństwo występowania takich przypadków jest znikome.

Następca ma prawo poprawić

► Czy jeśli nowy burmistrz, który będzie miał zastrzeżenia do raportu o stanie gminy przygotowanego przez poprzednika, może skorygować ten dokument przed przedstawieniem go radzie?

Odpowiadając na to pytanie, za punkt wyjścia należy mieć regulacje prawne zawarte w ww. art. 28aa u.s.g. Jak już wcześniej wspomniano, w ust. 1–2 postanowiono, że wójt co roku do 31 maja przedstawia radzie gminy raport o stanie gminy. Raport obejmuje podsumowanie działalności wójta w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego. Warto zauważyć, że przywołane przepisy określają jedynie sztywny termin na przedstawienie przez wójta gminy raportu dla rady gminy do 31 maja. Przepisy nie rozstrzygają zaś metodologii prac nad tym raportem, aczkolwiek z punktu widzenia ustawowego odpowiedzialnym za sporządzenie raportu jest organ gminy, czyli burmistrz/prezydent miasta.

W konsekwencji nie ma wątpliwości, że do momentu upływu ww. terminu ustawowego nowy włodarz może dokonywać różnych zmian w raporcie, w tym zmian w raporcie złożonym przez osobę, która przed nim piastowała stanowisko. Wydaje się, że granicę czasową wyznacza w tym zakresie ww. dzień 31 maja, bowiem po tym terminie kompetencje do oceny dokumentacji związanej z zakończonym rokiem budżetowym uzyskuje organ stanowiący, czyli rada gminy – w przypadku gminy. Jak zaś postanowiono w ust. 4 ww. art. 28aa u.s.g., rada gminy rozpatruje raport podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Raport rozpatrywany jest w pierwszej kolejności. Nad przedstawionym raportem o stanie gminy przeprowadza się debatę.

Przyspieszenie wchodzi w grę

► Czy możliwe jest udzielenie wotum zaufania przed wyborami, jeśli raport o stanie gminy został przygotowany odpowiednio wcześniej przez obecnego włodarza?

Nie ma formalnych przeszkód, aby udzielić wotum zaufania przed wyborami. Artykuł 28aa u.s.g. wyznacza jedynie maksymalny termin na przedstawienie raportu o stanie gminy radzie gminy. W konsekwencji obecny wójt musi go przedstawić wcześniej. Jednak już kwestia udzielenia wotum zaufania wymaga wyznaczenia sesji rady gminy, co w praktyce czyni niemożliwym, aby przed 7 kwietnia przeprowadzić całą procedurę absolutoryjną z uwzględnieniem powiadomienia radnych i zachowania innych formalności.

Wcześniejsze sporządzenie raportu i doprowadzenie do głosowania nad udzieleniem wotum zaufania może być korzystne dla włodarza zasadniczo wówczas, gdy ubiega się on o kolejną kadencję w wyborach samorządowych. Jak bowiem wskazuje się w orzecznictwie sądowym, uchwała o nieudzieleniu wójtowi wotum zaufania na podstawie art. 28aa ust. 9 u.s.g. ma charakter intencyjny, będąc wyłącznie deklaracją organu stanowiącego tej JST w sprawie oceny działalności organu wykonawczego gminy w roku poprzednim, w zakresie określonym w raporcie o stanie gminy, tj. realizacji polityk, programów i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego (por. postanowienie NSA z 14 stycznia 2022 r., sygn. akt III OSK 4896/21).

Absolutorium od starej rady

► Czy jest możliwe, aby absolutorium było udzielone wcześniej, np. w kwietniu tuż przed końcem kadencji rady, która upływa 30 kwietnia?

Tak. Artykuł 271 u.f.p. wyznacza jedynie maksymalny termin na podjęcie przez organ stanowiący JST uchwały w sprawie absolutorium. Zatem możliwe jest przeprowadzenie tej procedury w terminie wcześniejszym, o ile będą gotowe odpowiednie dokumenty. Dla przypomnienia, z art. 271 ust. 1 wynika m.in., że „nie później niż dnia 30 czerwca roku następującego po roku budżetowym” organ stanowiący JST podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla zarządu po zapoznaniu się:

1) ze sprawozdaniem z wykonania budżetu JST;

2) ze sprawozdaniem finansowym;

3) ze sprawozdaniem z badania sprawozdania finansowego;

4) z opinią regionalnej izby obrachunkowej;

5) z informacją o stanie mienia JST. ©℗