Jeśli sesję rady prowadził wiceprzewodniczący, to i on musi podpisać się pod uchwałami

Na ostatniej sesji rady miasta przewodniczący rady był nieobecny, zastępował go wiceprzewodniczący. Podczas tego posiedzenia dokonano zmiany m.in. uchwały budżetowej i wieloletniej prognozy finansowej. Przewodniczący wrócił dzień po sesji. Czy wobec tego przewodniczący może podpisać elektronicznie uchwały podjęte na sesji, na której zastępował go wiceprzewodniczący?

Uchwała podjęta na sesji rady gminy, w tym zmieniająca budżet czy wieloletnią prognozę finansową, winna być podpisana przez wiceprzewodniczącego rady gminy, który prowadził faktycznie obrady. Tak wynika z przepisów i potwierdza to orzecznictwo.

Głosowanie

Z art. 211 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) wynika, że budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki. Jest on uchwalany na rok budżetowy. Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy. Podstawą gospodarki finansowej JST w danym roku budżetowym jest uchwała budżetowa. Uchwała składa się z budżetu JST i załączników. W kontekście wieloletniej prognozy finansowej należy zwrócić z kolei uwagę na art. 226 u.f.p., gdzie w ust. 1 postanowiono, że wieloletnia prognoza finansowa powinna być realistyczna i określać dla każdego roku objętego prognozą co najmniej:

1) dochody bieżące oraz wydatki bieżące budżetu JST, w tym na obsługę długu, gwarancje i poręczenia;

2) dochody majątkowe, w tym dochody ze sprzedaży majątku, oraz wydatki majątkowe budżetu JST;

3) wynik budżetu JST;

4) przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu;

5) przychody i rozchody budżetu JST, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia;

6) kwotę długu JST oraz sposób sfinansowania jego spłaty;

6a) relacje, o których mowa w art. 242‒244, w tym informację o stopniu niezachowania tych relacji w przypadkach, o których mowa w art. 240a ust. 4 i 8 oraz art. 240b;

8) kwoty wydatków bieżących i majątkowych wynikających z limitów wydatków na planowane i realizowane przedsięwzięcia, o których mowa w ust. 3.

Znaczenie mają także przepisy zawarte w art. 14 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). Z jego treści wynika, że uchwały rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Głosowania jawne na sesjach rady odbywają się za pomocą urządzeń umożliwiających sporządzenie i utrwalenie imiennego wykazu głosowań radnych. W przypadku gdy przeprowadzenie głosowania w sposób określony w ust. 2 nie jest możliwe z przyczyn technicznych, przeprowadza się głosowanie imienne. Imienne wykazy głosowań radnych podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej i na stronie internetowej gminy oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty na obszarze gminy.

Powyższe wymogi związane z głosowaniem nad uchwałami dotyczą m.in. wspomnianych uchwał budżetowych i w sprawie wieloletniej prognozy finansowej.

Rola przewodniczącego

Co więcej, do podanych uchwał mają zastosowanie również inne przepisy ustawy o samorządzie gminnym istotne z punktu widzenia proceduralnego. Należy zwrócić uwagę na art. 19 u.s.g. Z postanowień tego artykułu wynika m.in., że rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1‒3 wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Zadaniem przewodniczącego jest organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem.

Co mówi RIO

Na kanwie przytoczonych wyżej regulacji prawnych szczególnie pomocne będzie stanowisko zawarte w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie nr 868.80.2023 z 18 lipca 2023 r. W ramach rozstrzygnięcia nadzorczego weryfikowano procedurę związaną z podjęciem uchwały przez radę jednej z gmin w sprawie zmian w budżecie gminy. Obrady prowadził wiceprzewodniczący rady gminy pod nieobecność przewodniczącego. Ten sposób postępowania był uznany za zgodny z rozwiązaniami przewidzianymi w statucie gminy. Organ nadzoru dodał także, że zastępstwo przewodniczącego było legalne w świetle art. 19 ust. 2 u.s.g. Problemem okazało się jednak to, że wspomniana uchwała nie została podpisana przez wiceprzewodniczącego rady gminy, ale przez przewodniczącego. W tym zakresie organ nadzoru stwierdził m.in., że: „uwzględniając powyższe regulacje, należy stwierdzić, że wszystkie czynności związane przeprowadzeniem sesji w dniu 30 czerwca winien wykonać prowadzący obrady Wiceprzewodniczący Rady Pan (…). Pomimo to przekazana do Regionalnej Izby Obrachunkowej drogą elektroniczną uchwała Rady Gminy (…), o której mowa w sentencji, została opatrzona podpisem elektronicznym Przewodniczącego Rady Gminy – (…) nieobecnego na sesji w dniu 30 czerwca”.

RIO oceniła, że w opisanej sytuacji naruszono postanowienia statutu i ww. przepisy ustawy o samorządzie gminnym. Powołano się również na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 listopada 2011 r. (sygn. akt II GSK 1137/10), z którego wynika m.in., że podpisanie uchwały przez przewodniczącego jest czynnością następczą w stosunku do jej uchwalenia i sam fakt jej podpisania (lub niepodpisania) nie ma wpływu na skuteczne podjęcie uchwały danej treści. Finalnie organ nadzoru wskazał, że powyższy stan faktyczny narusza prawo.

A zatem w sytuacji opisanej w pytaniu na wstępie to wiceprzewodniczący jako prowadzący sesję (a nie przewodniczący) winien podpisać elektronicznie uchwały rady gminy, i to nawet wówczas, gdy przewodniczący stał się dyspozycyjny dzień po sesji rady gminy, na której przegłosowano uchwały. ©℗