Mimo że umowy te mają charakter cywilnoprawny, to proces ich zawierania został szczegółowo uregulowany w ustawach powołanych w art. 3 u.g.k. Wiąże się to z pewnym ograniczeniem swobody umów, niemniej jednak prowadzenie gospodarki komunalnej ma niezwykle istotne znaczenie dla społeczności lokalnych. Z tego powodu pozostawienie JST całkowitej swobody w przekazywaniu zadań publicznych w ręce prywatne mogłoby wywołać negatywne skutki dla wspólnot lokalnych. W umowach konieczne jest więc uwzględnienie elementów mających na celu zabezpieczenie interesów samorządu. Organom JST przedstawiono do dyspozycji różnorodne tryby zawierania umów, z których najpopularniejszym w praktyce okazuje się tryb zamówień publicznych.
Coraz większe znaczenie zyskuje również dosyć nowa w polskim porządku prawnym instytucja partnerstwa publiczno-prywatnego, dlatego w niniejszym komentarzu zamieszczono przykładowy wzór umowy tego typu. Ponadto omówiona zostanie rola organów stanowiących JST w sprawowaniu gospodarki komunalnej. Zgodnie z art. 4 u.g.k. organy te decydują o wyborze sposobu prowadzenia i formach gospodarki komunalnej spośród różnych dostępnych instytucji prawnych. Jest to skonkretyzowanie uprawnień przyznanych JST w przepisach statuujących ustrój samorządu terytorialnego. Dzięki temu JST mają realny (a nie jedynie deklarowany) wpływ na kształt gospodarki komunalnej sprawowanej na ich terytorium. W szczególności organy rozważają, czy dane zadanie z zakresu gospodarki komunalnej będzie wykonywane samodzielnie przez JST lub przez powiązaną z nią jednostkę organizacyjną (podmiot wewnętrzny), czy może bardziej uzasadnione będzie np. zapoznanie się z wieloma ofertami podmiotów obecnych na rynku usług. Następuje to w drodze stosownej uchwały organu stanowiącego JST, w której wskazuje się przede wszystkim rodzaj usługi czy też przedsięwzięcia, które zostały uznane przez JST za istotne dla danej społeczności lokalnej. Organ JST wskazuje także, w jaki sposób świadczenie określonej usługi lub wykonanie innego przedsięwzięcia będzie zapewnione w celu zaspokojenia potrzeb wspólnoty samorządowej.
W uchwale powinno się znaleźć postanowienie, jaką metodą JST posłuży się w dokonywaniu wyboru konkretnego podmiotu (np. w drodze przetargu lub konkursu), jeżeli nie zdecyduje się powierzyć określonego zadania jednostce od siebie zależnej. Artykuł 4 u.g.k. przewiduje ponadto, że organy stanowiące JST decydują również o wysokości cen i opłat (bądź o metodach ich ustalania) za usługi komunalne lub za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Następuje to również w drodze uchwał organu stanowiącego JST, który w pewnych przypadkach musi mieć na uwadze wymogi przepisów szczególnych. Wskazane kompetencje mają istotny walor praktyczny, nie tylko z punktu widzenia JST, lecz zwłaszcza w oczach mieszkańców wspólnoty lokalnej. Z tego względu zamieszczono w tej części komentarza wzory uchwał rady gminy wydawanych na podstawie art. 4 u.g.k., jak również przedstawiono przykłady ilustrujące problemy i wątpliwości, jakie się pojawiały przy stosowaniu tych przepisów.
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – baza publikacji
Dotychczas w dodatku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
● z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 14, poz. 114 ze zm.),
● z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. nr 27, poz. 1505 ze zm.),
● z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. nr 21, poz. 112 ze zm.),
● z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1202).
● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 391 ze zm.),
Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz go w dotychczasowych wydaniach DGPna www.edgp.gazetaprawna.pl
Wykaz skrótów
k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).
k.s.h. – ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.).
u.b. – ustawa z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 642 ze zm.).
u.d.p.p.w. – ustawa z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1118 ze zm.).
u.f.p. – ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.).
u.g.k. – ustawa z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 45, poz. 236 ze zm.).
u.g.n. – ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 518 ze zm.).
u.i.c.t.u. – ustawa z 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz.U. z 2014 r. poz. 915).
u.k.r.b.u. – ustawa z 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 113).
u.o.p.d.k. – ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 406 ze zm.).
u.p.e. – ustawa z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1059 ze zm.).
u.p.o.l. – ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 849 ze zm.).
u.p.p. – ustawa z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 696).
u.p.s. – ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 163 ze zm.).
u.p.t.z. – ustawa z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. z 2011 r. nr 5, poz. 13 ze zm.).u.p.o.s. – ustawa z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 855 ze zm.).
u.p.z.p. – ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.).
u.s.d.g. – ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.).
u.s.g. – ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.).
u.s.p. – ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 595 ze zm.).
u.s.w. – ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 596 ze zm.).
u.t.d. – ustawa z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1414 ze zm.).
u.u.cz.p.g. – ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1399 ze zm.).
u.z.z.w.z.o.ś. – ustawa z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 139).