Wójt pracuje w godzinach nadliczbowych. Czy dostanie dodatkowe wynagrodzenie za pracę?

W sezonie turystycznym wójt gminy będzie miał dodatkowe obowiązki i często będzie pracował w niedzielę. Czy powinniśmy mu wypłacić dodatkowe wynagrodzenie za nadgodziny?

Nie, nie ma podstaw prawnych do wypłacania wójtowi gminy wynagrodzenia tytułem pracy w godzinach nadliczbowych.

Pracownik samorządowy

W art. 8 ust. 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.) postanowiono, że pracodawcą wójta jest urząd gminy. W ust. 2 tego artykułu zaś czytamy, że „czynności z zakresu prawa pracy wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), związane z nawiązaniem i rozwiązaniem stosunku pracy, wykonuje przewodniczący rady gminy, a pozostałe czynności – wyznaczona przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) – osoba zastępująca lub sekretarz gminy, z tym że wynagrodzenie wójta ustala rada gminy, w drodze uchwały”. Przy czym ogólne zasady związane z wynagradzaniem pracowników samorządowych zawarto w art. 36 u.p.s. Zgodnie z tym przepisem pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie stosowne do zajmowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych. Ponadto pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Z ww. przepisu wynika też, że wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), staroście oraz marszałkowi województwa przysługuje dodatek specjalny.

Za dodatkowy czas

Jeśli chodzi o pracę w nadgodzinach nadliczbowych, to kwestię tę reguluje art. 42 u.p.s. I tak w ust. 1 postanowiono, że regulamin pracy jednostki określa porządek wewnętrzny i rozkład czasu pracy w sposób zapewniający obywatelom załatwianie spraw w dogodnym dla nich czasie. W ust. 2 podano, że „jeżeli wymagają tego potrzeby jednostki, w której pracownik samorządowy jest zatrudniony, na polecenie przełożonego wykonuje on pracę w godzinach nadliczbowych, w tym w wyjątkowych przypadkach także w porze nocnej oraz w niedziele i święta”. Zaś w ust. 4 podano, że „pracownikowi samorządowemu za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje, według jego wyboru, wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze, z tym że wolny czas, na wniosek pracownika, może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu”.

Zatem z przywołanych przepisów należy wnioskować o możliwości wykonywania przez pracownika samorządowego pracy także w godzinach nadliczbowych, co powinno być zrekompensowane albo wynagrodzeniem, albo czasem wolnym.

Nie dla wszystkich

Wymaga jednak podkreślenia, że ww. zasady nie będą miały zastosowania do wszystkich pracowników samorządowych, w tym do wójta gminy. Do takiego wniosku prowadzi korelacja przepisów art. 43 ust. 1 u.p.s. oraz kodeksu pracy (dalej: k.p.). Z tej pierwszej regulacji wynika bowiem, że w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy k.p. Takimi przepisami są regulacje odnoszące się do pracy w godzinach nadliczbowych tj. art. 151 – art. 1516 k.p. Co kluczowe, wśród przepisów (do których odsyła ww. art. 43 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych) znalazł się także art. 1514 par. 1 k.p. Z jego treści wynika, że pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych wykonują, w razie konieczności, pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Do kategorii pracowników objętych dyspozycją tego przepisu należy zaliczyć m.in. wójtów. W tym miejscu warto też wspomnieć o art. 33 ustawy o samorządzie gminnym, gdzie m.in. podano, że kierownikiem urzędu jest wójt. Kierownik urzędu wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

W odpowiedzi na pytanie postawione przez czytelnika szczególnie pomocne może być też stanowisko zawarte w wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie z 16 maja 2023 r. (znak RIO.II.600.1.2023). Izba stwierdziła bowiem nieprawidłowość polegającą na „Wypłacenie wójtowi gminy wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w niedzielę i święta (w latach 2021–2023 w łącznej kwocie 15 600,16 zł”. W ramach wniosku pokontrolnego nakazano, aby nie wypłacać wójtowi gminy wynagrodzenia za pracę wykonywaną poza normalnymi godzinami pracy, w związku z art. 1514 par. 1 kodeksu pracy i art. 43 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, mając również na uwadze przepisy art. 44 ust. 2 ustawy o finansach publicznych (według tego przepisu jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków). Dodatkowo nakazano wójtowi dokonać zwrotu wynagrodzenia pobranego z tytułu nadgodzin.

Podsumowując: wójt posiada status pracownika zarządzającego zakładem pracy, a jednocześnie jego aktywność ma charakter nie stały, lecz doraźny. Ewentualna wypłata wynagrodzenia za nadgodziny stawiłaby naruszenie przepisów, w tym podstawowej zasady wydatkowej, która wymaga istnienia podstawy prawnej do dokonywania danego rodzaju wydatku. ©℗