Wprowadzenie nowego narzędzia planistycznego w postaci planów ogólnych gminy, uruchomienie nieodpłatnego Rejestru Urbanistycznego prowadzonego w systemie teleinformatycznym czy zintegrowanego planu inwestycyjnego – zakłada m.in. przyjęty wczoraj przez Radę Ministrów projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw.
W ocenie rządu zmiany te mają uprościć, przyspieszyć i ujednolicić procedury związane z planowaniem przestrzennym w gminach. Reforma jest elementem Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO).
Plan ogólny to będzie akt prawa miejscowego określający w szczególności: strukturę funkcjonalno-przestrzenną gminy poprzez wydzielenie stref planistycznych; granice obszaru, na którym możliwe będzie uzupełnienie zabudowy na podstawie decyzji o warunkach zabudowy czy zasad lokalizacji nowych budynków mieszkalnych w odniesieniu do obsługujących je obiektów realizujących usługi publiczne jak szkoły. Oprócz tego od 2026 r. każda gmina będzie musiała posiadać strategię rozwoju zawierającą kierunki polityki lokalnej, w tym tej przestrzennej. Plan ogólny będzie natomiast ich doprecyzowaniem i podstawą do uchwalania planów miejscowych oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy, które będą musiały być z nim zgodne.
Od początku konsultacji projektu strona samorządowa zgłaszała wątpliwości dotyczące finansowania tworzenia planów ogólnych i zbyt krótkiego terminu na ich opracowanie. W ocenie skutków regulacji zakłada się przeznaczenie na ten cel w latach 2023–2026 ponad 243 mln zł z KPO (30 proc. z tej kwoty JST mają otrzymać w 2024 r., a pozostałe 70 proc. w 2026 r.). Wydatki gmin wyniosą jednak prawie 300 mln zł po uwzględnieniu VAT od sporządzonych planów. Ponad 56 mln zł będą więc stanowić dochody budżetu państwa. Wobec wątpliwości co do przyznania Polsce pieniędzy z KPO w jednej z poprzednich wersji projektu wskazywano na możliwe finansowanie z części 18. budżetu państwa, w obecnej te wydatki nie są przewidziane (pisaliśmy o tym w artykule „Plany ogólne już za trzy lata, a pieniędzy z KPO nie ma”, DGP nr 198/2022).
Ponadto nowelizacja zakłada ujednolicenie przepisów dla różnych aktów planistycznych oraz, w niektórych przypadkach, wprowadzenie uproszczonej procedury. „Dodatkowo, aby wzmocnić głos społeczeństwa w procedurach planistycznych, wprowadzona zostanie m.in. możliwość stosowania różnorodnych form konsultacji” – czytamy w komunikacie Centrum Informacyjnego Rządu. System planowania przestrzennego ma być również uzupełniony o zintegrowany plan inwestycyjny. To nowy rodzaj miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który uchwalany ma być na wniosek inwestora. Wymagane będzie do tego wcześniejsze podpisanie umowy pomiędzy gminą a inwestorem, która określi wzajemne prawa i obowiązki, w tym te dotyczące realizacji inwestycji celu publicznego, towarzyszących inwestycji głównej.
Planowanie przestrzenne ma również usprawnić nowy Rejestr Urbanistyczny prowadzony w systemie teleinformatycznym, który zostanie uruchomiony w 2026 r. i nieodpłatnie udostępniony wszystkim zainteresowanym. Będzie zawierał m.in.: raporty z konsultacji społecznych, decyzje administracyjne związane z planowaniem przestrzennym oraz rozstrzygnięcia organów nadzoru.
Nowelizacja ma wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, natomiast opracowanie strategii rozwoju gminy będzie obowiązkowe od 1 stycznia 2026 r. ©℗
Etap legislacyjny
Projekt ustawy przyjęty przez rząd
