Obiekty sportowe nie skorzystają z tańszego gazu – inaczej niż w przypadku ustawy mrożącej ceny prądu. Samorządowcy chcieliby rozszerzenia i ujednolicenia listy podmiotów objętych działaniami osłonowymi.
Na ostatnim posiedzeniu Sejm niemal jednogłośnie zagłosował za przyjęciem pilnego rządowego projektu ustawy o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu. Głównym celem ustawy jest zamrożenie w przyszłym roku cen gazu dla gospodarstw domowych i innych podmiotów uprawnionych na poziomie 200,17 zł netto za 1 MWh przy jednoczesnym wprowadzeniu rekompensat dla sprzedawców paliw gazowych. To kontynuacja wsparcia przewidzianego na ten rok na podstawie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 202).
Z VAT i bez basenów
Tak jak w tym roku, ustawa zamraża ceny gazu dla tzw. podmiotów wrażliwych, których lista została wskazana w art. 62b ust. 1 pkt 2 prawa energetycznego (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1385). Zaliczają się do nich również placówki prowadzone przez samorządy, takie jak szpitale, szkoły czy instytucje kultury. Wciąż brakuje na niej obiektów sportowych. Z tego samego powodu baseny nie mogą liczyć na dodatek na zakup opału (pisaliśmy o tym w artykule „Dziurawa lista uprawnionych”, DGP nr 187/2022). Inaczej jest w przypadku mrożenia cen prądu – ustawa o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2243) ma własny, znacznie szerszy katalog podmiotów objętych wsparciem. – W ostatniej chwili dogadaliśmy się z minister Anną Łukaszewską-Trzeciakowską (wiceminister klimatu – przyp. red.), żeby tańszy prąd obejmował zajęcia sportowe dla dzieci i młodzieży. I w ustawie elektrycznej jest zapis, że obiekty sportowe owszem – w tej części swojej działalności, która dotyczy sportu dzieci i młodzieży. Baseny nie mają szczęścia. Nie ma też transportu zbiorowego, a przecież mamy autobusy na gaz – podkreśla Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich. Samorządowcy przypominają, że pływalnie nie spełniają jedynie funkcji rekreacyjnej, lecz także zdrowotną czy edukacyjną. – Na basenach jest realizowany chociażby rządowy program „Umiem pływać”. Może być taka sytuacja, że cięte będzie wszystko inne, żeby baseny zachowały przynajmniej funkcje oświatowe – mówi Adrian Pokrywczyński ze Związku Powiatów Polskich. Dodatkowo samorządowcy chcieliby, żeby cena maksymalna za gaz obejmowała VAT i akcyzę, jednak – tak jak w przypadku ceny prądu – rząd nie przychylił się do tego postulatu. – Nie wiemy, jaki będzie VAT. Zakładamy czarny scenariusz, czyli 23 proc. Chociaż do dzisiaj nie ma potwierdzenia – komentuje Adrian Pokrywczyński.
300 tys. to szacowana liczba gospodarstw domowych, które mogą być uprawnione do refundacji VAT
612 mln zł to zaplanowana na 2023 r. kwota na wypłaty rekompensat dla rodzin
W przypadku gospodarstw domowych, których głównym źródłem ciepła jest piec gazowy wpisany lub zgłoszony do centralnej ewidencji emisyjności budynków (CEEB), ustawa przewiduje refundację kwoty odpowiadającej podatkowi VAT zapłaconemu na podstawie faktury dokumentującej dostarczenie paliwa gazowego (patrz: ramka). Refundacja VAT została zlecona gminom i to one będą odpowiedzialne za jej wypłatę. Wniosek o przekazanie środków gminom do ministra właściwego ds. energii będzie składał wojewoda do 20. dnia każdego miesiąca, począwszy od lutego 2023 r., do stycznia 2024 r.
Selektywna zbiórka za dwa lata
Ustawa wprowadza również szereg zmian w innych przepisach – m.in. w tych dotyczących dodatku węglowego czy elektrycznego (patrz: ramka). Nowe przepisy przesuwają także z 1 stycznia 2023 r. na 1 stycznia 2025 r. obowiązek selektywnej zbiórki i odbioru z podziałem na sześć frakcji odpadów budowlanych i rozbiórkowych. – Cieszymy się z tej zmiany. Natomiast pozostają pytania o interpretację art. 101a ustawy o odpadach. Te pytania nie znikają wraz z tym, że odroczono o dwa lata wejście w życie tego przepisu. W naszej ocenie będzie on wymagał doprecyzowania – ocenia Karol Wójcik, przewodniczący rady programowej Izby Branży Komunalnej (o wątpliwościach dotyczących selektywnej zbiórki pisaliśmy w artykule „Uwaga na odpady budowlane w dołach i piecach”, DGP nr 181/2022). ©℗
Będzie refundacja VAT za kupiony do ogrzewania gaz
Ustawa o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu przewiduje wprowadzenie nowego wsparcia w formie refundacji kwoty podatku VAT, wynikającej z faktury dokumentującej zakup gazu za okres od 1 stycznia do 31 grudnia przyszłego roku. Za wypłacenie tych pieniędzy będzie odpowiadać wójt, burmistrz lub prezydent miasta, który do realizacji tego zadania będzie mógł upoważnić np. ośrodek pomocy społecznej. Prawo do refundacji będzie przysługiwać rodzinom, których główne źródło ogrzewania jest zasilane gazem i zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków (CEEB). Drugim warunkiem uzyskania zwrotu podatku będzie spełnianie kryterium dochodowego, które będzie wynosić 2100 zł w przypadku jedno osobowego gospodarstwa domowego lub 1500 zł w przeliczeniu na członka gospodarstwa wieloosobowego.
Otrzymanie refundacji będzie wymagało złożenia wniosku, a jego wzór – w przeciwieństwie do wprowadzanych ostatnio dodatków na zakup opału – nie będzie określony rozporządzeniem, ale zostanie udostępniony na stronie BIP Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Ustawa zakłada, że wniosek należy złożyć najpóźniej do 24 lutego 2024 r. lub w ciągu 30 dni od otrzymania faktury potwierdzającej dostarczenie paliw gazowych lub dokumentu z rozliczeniem prognozowanym. Do wniosku trzeba będzie dołączyć fakturę oraz dowód jej opłacenia. Przyznanie refundacji nastąpi w formie informacji, która zostanie wysłana na adres e-mailowy wnioskodawcy. Decyzja administracyjna będzie natomiast wymagana przy odmowie, uchyleniu prawa do refundacji lub zmianie jej wysokości, a także przy stwierdzaniu, że została nienależnie pobrana. Na pokrycie kosztów obsługi prowadzonych postępowań gminy otrzymają kwotę odpowiadającą 2 proc. tej, która będzie przeznaczona na wypłatę pomocy finansowej.
W uchwalonej przez Sejm ustawie znalazły się też zmiany dotyczące dodatku węglowego. Chodzi o wydłużenie terminu na wypłatę tego świadczenia dla osób, które składały wnioski w listopadzie. Gminy będą miały na to dwa miesiące od dnia złożenia wniosku.
Ponadto tą ustawą doprecyzowano przepisy w sprawie dodatku elektrycznego, w taki sposób, aby jednoznacznie wskazywały, że uzyskanie podwyższonej kwoty tego świadczenia (1500 zł zamiast 1000 zł) wymaga dołączenia do wniosku rozliczenia z przedsiębiorstwem energetycznym potwierdzającego, że zużycie prądu w 2021 r. przekroczyło 5 MWh (taki jest warunek skorzystania z wyższego dodatku). ©℗
Michalina Topolewska
Etap legislacyjny
Ustawa przyjęta przez Sejm i przekazana do Senatu