Subskrybuj nas na Youtube
Podmiot, który będzie chciał zostać przedsiębiorstwem społecznym, będzie musiał złożyć wniosek do wojewody. Posiadanie tego statusu będzie go uprawniać do finansowego wsparcia przyznawanego przez powiatowe urzędy pracy (PUP).
Takie rozwiązania zawiera ustawa z 5 sierpnia 2022 r. o ekonomii społecznej (Dz.U. poz. 1812), które zaczną obowiązywać 30 października. Ten oczekiwany od wielu lat akt prawny ma kompleksowo regulować funkcjonowanie sektora podmiotów ekonomii społecznej oraz pomagać w jego rozwijaniu. Zgodnie z ustawą zaliczane będą do niego m.in. spółdzielnie socjalne, warsztaty terapii zajęciowej, zakłady aktywności zawodowej, centra i kluby integracji społecznej, organizacje pozarządowe oraz spółdzielnie pracy. Te podmioty będą mogły ubiegać się o uzyskanie statusu przedsiębiorstwa społecznego. W tym celu będą jednak musiały spełniać wymienione w przepisach warunki. Do najważniejszych należy zatrudnianie minimum trzech osób na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, co najmniej na pół etatu. Kolejnym wymogiem jest prowadzenie działalności służącej realizacji usług społecznych albo reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem (kto należy do tej kategorii, również szczegółowo wskazują przepisy). Dodatkowo w przypadku tego drugiego typu działalności takie osoby powinny stanowić nie mniej niż 30 proc. wszystkich pracowników.
Otrzymanie statusu przedsiębiorstwa społecznego będzie następowało na wniosek złożony do wojewody właściwego ze względu na siedzibę podmiotu ekonomii społecznej. Trzeba będzie do niego dołączyć dodatkowe dokumenty, w tym statuty, uchwały i regulaminy. Wojewoda będzie również sprawował nadzór nad funkcjonowaniem przedsiębiorstw społecznych, w szczególności w zakresie spełniania warunków tego statusu, a także przeprowadzał kontrole – z urzędu lub na wniosek innego organu administracji. Przedsiębiorstwa będą z kolei zobligowane do składania do wojewodów rocznych sprawozdań w terminie do 31 marca następnego roku.
Ustawa przewiduje również, że przedsiębiorstwa społeczne będą mogły korzystać z instrumentów wsparcia finansowanych z pieniędzy Funduszu Pracy oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, które będą przyznawane przez PUP. Wśród tych najważniejszych będzie jednorazowa dotacja na utworzenie stanowiska pracy oraz refundacja składek na ubezpieczenia społeczne – od podstawy, którą stanowi najniższe wynagrodzenie. Co ważne, w sytuacji gdy któraś z form pomocy zostanie udzielona w związku z zatrudnieniem osoby zagrożonej wykluczeniem, przedsiębiorstwo społeczne będzie musiało opracować i realizować indywidualny plan reintegracyjny dla takiej osoby.
Cezary Miżejewski, prezes Wspólnoty Roboczej Związków Organizacji Socjalnych (WRZOS), zwraca uwagę, że ustawa choć tak potrzebna, to spowodowała wątpliwości wśród podmiotów ekonomii społecznej. Zabrakło w niej bowiem przepisów przejściowych, które wskazywałyby, jak będzie wyglądać sytuacja prawna tych podmiotów, które do tej pory nabywały status przedsiębiorstwa społecznego w związku z realizacją projektów finansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i według obowiązujących w nich kryteriów, do czasu aż uzyskają go już na mocy nowych przepisów. To może zaś potrwać, bo można się spodziewać, że wojewodowie będą mieli do czynienia z dużą liczbą wniosków złożonych w krótkim czasie. Z tego względu WRZOS oraz Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych i Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych wystąpiły do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej oraz Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. – W ubiegłym tygodniu otrzymaliśmy odpowiedź, z której wynika, że wyjaśnienia w tej kwestii ma przygotować resort funduszy, ale do tej pory nie zostały opublikowane – mówi Cezary Miżejewski.
Dodaje, że choć do wejścia w życie ustawy zostało tylko kilka dni, to nie zostały jeszcze ogłoszone akty wykonawcze, określające m.in. wzory wniosku o finansowanie składek oraz rocznego sprawozdania.
Etap legislacyjny
Wchodzi w życie 30 października br.
