Subskrybuj nas na Youtube
Powstanie centralny rejestr pieczy zastępczej, w którym będą gromadzone dane o dzieciach, rodzinach zastępczych oraz osobach chcących zostać takimi opiekunami. Dostęp do niego mają mieć m.in. sądy, co ma im ułatwić kierowanie dzieci do rodzinnych form pieczy.
Wprowadzenie takiego rejestru przewiduje ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw, którą przyjął Sejm. Głównym celem nowelizacji jest przyspieszenie procesu deinstytucjonalizacji, aby jak najwięcej dzieci mogło przebywać w rodzinach zastępczych, a nie placówkach. Pomóc ma w tym nie tylko wspomniany rejestr, lecz także regulacja, zgodnie z którą powiat mający wolne miejsca w rodzinnej pieczy nie będzie mógł – co do zasady – odmówić przyjęcia dziecka pochodzącego z innego samorządu. Odmowa będzie możliwa, jeśli dzieci spoza terenu danego powiatu zajmują więcej niż 25 proc. miejsc w tamtejszej pieczy. Sprawdzać ma to sąd przed skierowaniem małoletniego do innego powiatu.
Ustawa przewiduje też zmianę wysokości wynagrodzenia przysługującego zawodowym rodzicom zastępczym i osobom prowadzącym rodzinny dom dziecka. Co istotne, w trakcie głosowania posłowie przyjęli poprawkę zgłoszoną przez posłów PiS po drugim czytaniu, dotyczącą tej właśnie kwestii. Początkowo projekt przewidywał bowiem, że pensja opiekuna ma wynosić nie mniej niż 3100 zł (teraz jest to 2168,76 zł), a gdy pełni rolę pogotowia rodzinnego – 124 proc. tej kwoty, czyli 3844 zł (obecnie 2819,39 zł). Natomiast przyjęta poprawka zakłada, że wynagrodzenie należne rodzicom zastępczym ma wynosić minimum 4100 zł oraz 5084 zł dla pogotowia rodzinnego.
Kolejnym elementem nowelizacji jest zakaz tworzenia nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych (poza tymi o profilu rodzinnym, które w praktyce przypominają rodzinne domy dziecka). W tym przypadku również będą obowiązywały wyjątki i nowa placówka będzie mogła powstać, jeśli jej uruchomienie lub przekształcenie tej istniejącej nie będzie skutkować zwiększeniem liczby miejsc w instytucjonalnej pieczy zastępczej na terenie powiatu albo gdy przemawiają za tym szczególne lokalne potrzeby, a rzecznik praw dziecka wyda opinię, że takie działanie jest zasadne.
W ustawie zostało zawartych też wiele zmian związanych z działalnością ośrodków adopcyjnych, które mają usprawnić prowadzenie postępowań w sprawie przysposobienia dziecka. Należy do nich m.in. uelastycznienie czasu pracy tych instytucji, wskazanie terminu, w jakim ośrodek ma dokonać wstępnej kwalifikacji kandydatów na rodziców adopcyjnych oraz rozpocząć ich szkolenie. Osoby starające się o przysposobienie dziecka będą zaś mogły złożyć skargę do sądu, jeśli ośrodek wyda negatywną wstępną ocenę lub negatywną opinię kwalifikacyjną do adopcji małoletniego.
Ponadto nowelizacja przewiduje zmiany obejmujące proces usamodzielniania wychowanków pieczy po ukończeniu 18 lat. Jedna z nich daje im możliwość powrotu do rodziny zastępczej lub placówki, jeśli okaże się, że decyzja o rozpoczęciu życia na własny rachunek była zbyt pochopna. Rozszerzona została też lista osób, które będą mogły zostać opiekunem usamodzielnienia. Dodatkowo w trzecim czytaniu została zaakceptowana poprawka posłów PiS, która spowoduje, że przyznanie osobie opuszczającej pieczę pomocy na usamodzielnienie nie będzie zależne od spełnienia kryterium dochodowego (teraz ten próg wynosi 1200 zł miesięcznie).
Etap legislacyjny
Ustawa uchwalona przez Sejm
