Rada gminy nie może stwierdzić ogólnie uchwałą, że jakaś część nieruchomości gminnych może być oddawana w dzierżawę lub najem bez obowiązkowego przetargu – uznał NSA.
Rada Miasta M. wydała uchwałę w sprawie określenia zasad wydzierżawiania lub wynajmowania nieruchomości gruntowych innych niż rolne stanowiących własność miasta i gminy M. W uchwale zdecydowano o generalnej zgodzie na odstąpienie od przetargowego zawarcia umów dzierżawy lub najmu.
Uchwałę zaskarżył do WSA we Wrocławiu prokurator rejonowy w W. Zarzucił jej naruszenie ustaw o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.) i o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1899), polegające na generalnym odstąpieniu od stosowania procedur przetargowych przy gospodarowaniu nieruchomościami gminnymi. Zdaniem prokuratora tylko przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami określają, w jakich sytuacjach zawiera się umowy o dzierżawę w drodze bezprzetargowej i katalog ten jest ściśle ograniczony, w żadnym razie nie może być rozszerzany aktami prawa miejscowego.
Do skargi prokuratora nie przychylił się jednak WSA, który oddalił ją, wskazując przede wszystkim, że przepisy ustawowe nie rozstrzygają wprost, czy zgoda samorządu na odstąpienie od procedur przetargowych musi być indywidualna i konkretna, czy też może mieć charakter generalny. Prokurator złożył na to orzeczenie skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ten ją uwzględnił, uchylił wyrok WSA i nakazał ponowne rozpatrzenie sprawy.
– Uchwała określająca ogólnie zasady bezprzetargowego oddawania nieruchomości gminnych nie może mieć charakteru aktu prawnego o charakterze ogólnym. Te zasady nie są przedmiotem regulacji prawa miejscowego. Uchwały odnoszące się do oddawania nieruchomości gminnych w dzierżawę czy najem powinny być zawsze podejmowane w przypadkach konkretnych i mieć charakter indywidualny. Wynika to z unormowań przepisów art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a ustawy o samorządzie gminnym. W przepisach ustawy samorządowej wskazana jest pozornie bardzo szeroka kompetencja gminy w sprawie ustalania zasad zbywania, nabywania czy obciążania nieruchomości. Ale tam też znajduje się zastrzeżenie: o ile ustawa nie stanowi inaczej. To jest kluczowa norma dla wykładni tych przepisów – powiedziała sędzia Iwona Bogucka.
Mimo że ustawa o samorządzie gminnym zezwala na uregulowanie zakresu gospodarki nieruchomościami gminnymi uchwałą rady, to już odnośnie do formy zawierania umów konieczne jest sięgnięcie do innych przepisów. NSA wskazał, że trzeba wziąć pod uwagę ustawę o gospodarce nieruchomościami, a zwłaszcza jej art. 37. W ustępie 4 przepis ten stanowi, że umowę najmu lub dzierżawy nieruchomości na czas dłuższy niż trzy lata zawiera się w drodze przetargu. Wyjątki określają dalsze ustępy tego artykułu.
ORZECZNICTWO
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 sierpnia 2022 r., sygn. I OSK 949/19 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
