W naszej gminie od kilku lat mieszkają i pracują Ukraińcy. Czy jeśli dziś sprowadzają do siebie bliskich i dają im nocleg i wyżywienie, to powinniśmy wypłacać im świadczenie pieniężne z tego tytułu, czy przysługuje ono tylko obywatelom Polski?

Wskazanemu w pytaniu obywatelowi Ukrainy zasadniczo przysługuje świadczenie pieniężne w wysokości 40 zł za dzień zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia za każdego innego obywatela Ukrainy, który przybył do Polski nie wcześniej niż 24 lutego 2022 r. Wysokość świadczenia określa par. 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 15 marca 2022 r. w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia i przedłużania jego wypłaty. Ustalona w tym akcie wykonawczym kwota, za wyjątkiem sytuacji, w której wojewoda może ją podwyższyć w odniesieniu do określonych podmiotów, nie podlega modyfikacji i występuje na tym samym, stałym poziomie dla każdego zapewniającego pomoc.
Zgodnie z art. 13 ust. 1 tzw. specustawy ukraińskiej „Każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, o których mowa w art. 1 ust. 1, może być przyznane na jego wniosek, świadczenie pieniężne z tego tytułu nie dłużej niż za okres 60 dni. Okres wypłaty świadczenia może być przedłużony w szczególnie uzasadnionych przypadkach”. Pod pojęciem „każdy” należy tym samym rozumieć również innego obywatela Ukrainy, jeżeli zapewnia on wskazaną w przywołanym przepisie pomoc.
Istotną kwestią przesądzającą o możliwości uzyskania przez taką osobę ww. świadczenia będzie możliwość złożenia przez nią wniosku. Przy czym należy pamiętać, że ustawodawca w art. 13 ust. 4 specustawy ukraińskiej wskazał, jakie dane taki wniosek musi zawierać (dane z tego przepisu znajdują odzwierciedlenie we wzorze wniosku określonym przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej w oparciu na delegacji ustawowej z art. 13 ust. 5 specustawy). Jednym z takich obligatoryjnych elementów wniosku jest PESEL lub NIP składającego wniosek. Oznacza to, że jeżeli obywatel Ukrainy chce wnioskować o świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 13 specustawy ukraińskiej, ale nie posiada nadanego jednego z tych dwóch numerów, to nie będzie uprawniony do złożenia wniosku, a w konsekwencji do uzyskania wspomnianego świadczenia. Jeżeli natomiast wnioskodawca będący obywatelem Ukrainy posiada PESEL lub NIP, to brak jest podstaw do odmowy wypłaty mu ww. świadczenia tylko z tego powodu, że jest obywatelem Ukrainy. Jedyna możliwość odmowy przyznania świadczenia określona została w par. 3 ust. 4 przywołanego wcześniej rozporządzenia Rady Ministrów – zakładając oczywiście, że osoby, którym pomoc jest udzielana, są obywatelami Ukrainy, o których mowa w art. 1 ust. 1 specustawy ukraińskiej, i jednocześnie mają nadany numer PESEL (czy to w trybie specustawy ukraińskiej, czy też na zasadach ogólnych). Wspomniana odmowa jest możliwa w przypadku, gdy warunki zakwaterowania i wyżywienia zagrażają życiu lub zdrowiu ludzi lub gdy we wniosku, o którym mowa w art. 13 ust. 1 specustawy ukraińskiej, podano nieprawdę.
Na marginesie warto wskazać, że dla posiadania uprawnienia do wnioskowania o ww. świadczenia pieniężne bez znaczenia pozostaje rodzaj tytułu prawnego do nieruchomości lub lokalu, w którym udzielana jest pomoc. Innymi słowy, wnioskodawca może być zarówno właścicielem, jak i wyłącznie najemcą miejsca zapewnienia zakwaterowania (wyżywienie nie musi być bowiem zapewniane w miejscu zakwaterowania – ważne jest jedynie to, aby w ogóle było zapewniane). ©℗
Podstawa prawna
par. 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 15 marca 2022 r. w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia i przedłużania jego wypłaty (Dz.U. z 2022 r. poz. 605; ost.zm. 654)
art. 13 ust. 1 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (t.j. Dz.U. poz. 583; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 684)
rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 16 marca 2022 r. w sprawie wzoru wniosku o świadczenie pieniężne za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przybywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi (Dz.U. poz. 608)