Wójt opracował projekt uchwały w sprawie pomocy finansowej dla innej gminy na dofinansowanie zadań własnych związanych z remontami dróg po okresie zimowym. W projekcie znajduje się zapis, że pomoc finansowa będzie rozliczona do 31 marca 2023 r. Czy to prawidłowy zapis?

Sugerowany zapis w projekcie uchwały dotacyjnej jest wadliwy. Organ stanowiący gminy nie powinien bowiem regulować materii, która pozostaje poza jego upoważnieniem ustawowym. A tak jest w opisanym przypadku.
Uprawnienie do pomocy
Skoro w zapytaniu jest mowa o pomocy finansowej między gminami, to w pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na art. 10 ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Postanowiono w nim, że gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie (bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego) udzielać pomocy, w tym także finansowej. Uzupełnieniem tych regulacji jest art. 47 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz art. 216 ust. 2 pkt 5 i art. 220 ustawy o finansach publicznych. I tak zgodnie z art. 47 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego gmina czy powiat mogą udzielać dotacji innym jednostkom samorządu terytorialnego na dofinansowanie realizowanych przez nie zadań. Wysokość tego wsparcia określa w drodze uchwały organ stanowiący JST, która udziela dotacji. Z kolei z podanych przepisów drugiej ustawy wynika, że wydatki budżetu JST są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną odrębną uchwałą przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Ponadto z budżetu JST może być udzielona innym jednostkom samorządu pomoc finansowa w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa. Podstawą jej udzielenia jest umowa.
Nie dowolnie
Podkreślić jednak należy, że kompetencja organu stanowiącego do podjęcie uchwały w sprawie pomocy finansowej (czyli – dotacji) jest przez ustawodawcę precyzyjnie określona. Mianowicie organ stanowiący ma uprawnienie jedynie do określenia wysokości dofinansowania dla innej jednostki samorządowej. Ustawodawca nie przewidział kompetencji dla rady gminy do określenia np. terminu rozliczenia dotacji. W kontekście poruszonej problematyki szczególnie pomocne może się okazać stanowisko zawarte w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z 19 stycznia 2022 r. (nr 2/58/2022). W stanie faktycznym tej sprawy kwestionowano zapis „Przekazana pomoc podlega rozliczeniu w terminie do 31 stycznia 2023 roku”. Dokonując oceny legalności takiego zapisu organ nadzoru powołał się na przytoczone wyżej regulacje prawne, a dodatkowo zwrócił uwagę na art. 250 ustawy o finansach publicznych. Z jego treści zaś wynika, że zarząd jednostki samorządu terytorialnego (wójt, burmistrz, prezydent), udzielając dotacji celowej, w tym jednostce sektora finansów publicznych, w przypadku gdy odrębne przepisy lub umowa międzynarodowa nie określają trybu i zasad udzielania lub rozliczania tej dotacji, zawiera umowę, która określa w szczególności:
1) wysokość dotacji, cel lub opis zakresu rzeczowego zadania, na którego realizację są przekazywane środki dotacji;
2) termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego;
3) termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji oraz termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji celowej, z tym że termin ten nie może być dłuższy niż terminy zwrotu określone w niniejszym dziale.
Opierając się o ww. regulacje prawne, organ nadzoru przyjął, że przepisy uchwały dotacyjnej, które przyznają kompetencje w zakresie określenia terminu rozliczenia dotacji udzielanej w formie pomocy finansowej radzie gminy, są sprzeczne z art. 250 pkt 3 w związku z art. 220 ust. 2 ustawy o finansach publicznych. Finalnie skutkowało to stwierdzeniem nieważności ww. zapisu uchwały dotacyjnej.
Końcowo warto dodać, że ustawodawca nie przypisał radzie gminy kompetencji do kreowania elementów umowy. To organ wykonawczy na podstawie art. 250 ustawy o finansach publicznych podpisuje umowę z beneficjentem, mając na uwadze treść tegoż przepisu. W tym kontekście należy także przypomnieć, że organ wykonujący kompetencję prawodawczą zawartą w upoważnieniu ustawowym jest obowiązany działać ściśle w granicach tego upoważnienia. Nie jest on upoważniony, ani do regulowania tego, co zostało już ustawowo uregulowane, ani też do wychodzenia poza zakres upoważnienia ustawowego. ©℗
Ważne:W uchwale dotacyjnej określającej wysokość wsparcia gminy dla sąsiedniej miejscowości nie może być wskazanego terminu rozliczenia dofinansowania.
Podstawa prawna
art. 10 ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1372; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1834)
art. 216 ust. 2 pkt 5, art. 220 i art. 250 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 305; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2270)
art. 47 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1672; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1927)