Poradnia samorządowa z 29 września 2021 r.

Jakie kryteria przyznawania nagród nauczycielom mogą być zapisane w uchwale. W jakiej odległości od kościoła może działać sklep sprzedający alkohole. Czy rada ma prawo zmusić handlujących do okazywania zarządcy targowiska dokumentu tożsamości. Dlaczego osoby koordynującej działania gminnych świetlic nie można obarczyć odpowiedzialnością za zniszczenia w tych pomieszczeniach. Na te pytania odpowiadamy w poradni samorządowej.

Rada powiatu nie może ustalić, że doskonalenie zawodowe jest jednym z kryteriów przyznawania nagrody nauczycielom. Zgodnie z art. 49 ust. 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (dalej: KN) organy prowadzące szkoły ustalają kryteria i tryb przyznawania nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia w zakresie pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, w tym realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, oraz realizacji innych zadań statutowych szkoły, uwzględniając w szczególności sposób podziału środków na nagrody organów prowadzących szkoły i dyrektorów szkół, tryb zgłaszania kandydatów do nagród oraz zasadę, że nagroda może być przyznana nauczycielowi po przepracowaniu w szkole co najmniej roku. Podnoszenie kwalifikacji i doskonalenie zawodowe należą do obowiązków nauczyciela. Kwestie te nie mogą stanowić kryterium przyznawania im nagrody.

Tak, taka odległość jest zbyt mała i nie realizuje celów ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: u.w.t.). Tu jako argument można podać stanowisko wojewody kujawsko-pomorskiego, wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym z 14 lipca 2021 r. (nr 89/2021). Podał on w nim, że swoboda gminy w zakresie tworzenia norm prawnych ustalających zasady usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych jest ograniczona przez obowiązek realizowania celów u.w.t. Tworzenie takich zasad, które stoją w sprzeczności z zadaniami gminy postawionymi przez ustawodawcę, oznacza naruszenie prawa. Zdaniem wojewody określona w badanej przez niego uchwale odległość od miejsc sprzedaży alkoholu do miejsc chronionych nie mniejsza niż 25 metrów jest bardzo mała i z pewnością nie ogranicza dostępności do alkoholu.

Nie, gdyż nałożenie powyższego obowiązku na osoby prowadzące handel na targowisku nie mieści się w ramach upoważnienia ustawowego wynikającego z art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). Wojewoda lubelski w rozstrzygnięciu nadzorczym z 18 lipca 2021 r. (nr PN-II.4131.247.2021) podał, że prawo do legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości wynika z przepisów regulujących działalność określonych organów. Ustawy te nie przyznają kompetencji w tym zakresie organowi samorządu. Wojewoda wyjaśnił, że osoba handlująca może wykazać uprawnienie do korzystania z targowiska, okazując odpowiednie pokwitowania uiszczenia opłaty targowej. Ponadto podkreślił też, że z żadnego przepisu prawa nie wynika obowiązek przedstawienia przy kontroli jej wniesienia dokumentu tożsamości czy legalności prowadzenia działalności handlowej.

Wskazane postanowienia nie mieszczą się w zakresie delegacji ustawowej dla rady gminy, wynikającej z art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). Przepis ten zawiera upoważnienie dla organu stanowiącego gminy do formułowania w stosunku do terenów i urządzeń użyteczności publicznej (a zatem przeznaczonych do bieżącego i nieprzerwanego zaspokajania zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych) norm i zasad prawidłowego postępowania, ustalania obowiązujących reguł i porządku zachowania się podmiotów, które na nich przebywają. Stanowisko to znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, w którym podkreśla się, że art. 40 ust. 2 pkt 4 u.s.g. upoważnia radę gminy do stanowienia aktów prawa miejscowego w zakresie tworzenia zasad i trybu korzystania z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej przez społeczność lokalną, natomiast poza zakresem wskazanego upoważnienia pozostają sprawy związane z zasadami i trybem gospodarowania oraz korzystania z tego mienia przez jednostkę nim gospodarującą (por. wyroki: WSA w Opolu z 20 maja 2008 r., sygn. akt II SA/Op 83/08; WSA w Gorzowie Wlkp. z 14 listopada 2012 r., sygn. akt II SA/Go 706/12 oraz z 4 lipca 2013 r., sygn. akt II SA/Go 409/13).