Przepisy przewidujące obligatoryjne zwolnienie z konieczności współfinansowania pobytu w domu pomocy społecznej (DPS) rodzica, który był sprawcą przestępstwa, nie będą miały zastosowania w przypadku zatarcia skazania. To może skutkować tym, że osoby krzywdzone w dzieciństwie będą musiały pokrywać koszty umieszczenia oprawcy w takiej placówce.

Na ten problem zwraca uwagę Związek Powiatów Polskich (ZPP) w uwagach do projektu nowelizacji ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1876 ze zm.). Zawarte w nim zmiany przewidują rozszerzenie katalogu przypadków, gdy dorosłe dziecko, którego rodzic nie wywiązywał się właściwie z obowiązków opiekuńczo-wychowawczym, nie będzie musiało wnosić opłaty na pokrycie kosztów jego utrzymania, kiedy ten trafi do domu pomocy społecznej. Obecnie art. 64a daje prawo do takiego zwolnienia, kiedy przedstawi się prawomocne orzeczenie o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej lub o skazaniu go za przestępstwo umyślne popełnione z użyciem przemocy. Zgodnie z propozycją, która powstała w kancelarii premiera (autorem projektu jest minister Michał Wójcik, a nie Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej), całkowite zwolnienie z odpłatności będzie przysługiwać w przypadku skazania mieszkańca DPS za jakiekolwiek przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego. Tyle że jednocześnie do art. 64a dodane zostało zastrzeżenie, że dorosłe dziecko nie skorzysta z tego uprawnienia, jeśli skazanie uległo zatarciu.
– W praktyce może to skutkować tym, że jeżeli osoba zobligowana do wnoszenia odpłatności została w dzieciństwie np. pobita przez rodzica, który został za to skazany, to po kilkudziesięciu latach może okazać się, że ze względu na zatarcie kary nie obejmie go zwolnienie z odpłatności na zasadach określonych w art. 64a – wyjaśnia Bernadeta Skóbel z ZPP.
Organizacja zwraca też uwagę, że nowe przepisy mogą prowadzić potencjalnie do nierównego traktowania osób zobowiązanych do ponoszenia opłat za pobyt w DPS. Byłoby to efektem tego, że o tym, czy będzie przysługiwać obligatoryjne zwolnienie z jej uiszczania, może zadecydować to, czy postępowanie administracyjne w zakresie uzyskania zwolnienia zakończy się przed czy po dacie zatarcia skazania.
Ponadto ZPP wskazuje, że wprawdzie dodatkowa przesłanka zwolnienia dodawana jest też w art. 64 – chodzi tutaj o sytuację, gdy osoba wykaże, w szczególności na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku, rażące naruszenie przez rodzica kierowanego do DPS obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych względem niej, ale w tym przepisie odstąpienie od pobierania opłaty ma charakter fakultatywny i zależy od decyzji gminy. Dlatego dorosłe dziecko nie będzie miało gwarancji, że zwolnienie zostanie wobec niego zastosowane.
Etap legislacyjny
Projekt w trakcie konsultacji