Subskrybuj nas na Youtube
Na ostatniej sesji rady gminy głosowano uchwałę w sprawie zaciągnięcia kredytu długoterminowego na rozbudowę budynku przeznaczonego do obsługi mieszkańców. Uchwałę podjęto w obecności 12 radnych, ale pięcioma głosami „za” i siedmioma wstrzymującymi się. Ustawowo skład rady gminy to 15 radnych. Czy w takiej sytuacji wójt może legalnie ubiegać się o kredyt?
W pierwszej kolejności należy odnieść się do odpowiednich regulacji ustawy o finansach publicznych, które są wyznacznikami legalności zaciągania zobowiązań przez jednostki samorządu terytorialnego. I tak z art. 89 m.in. wynika, że JST mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na:
1) pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
2) finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
3) spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów;
4) wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.
Z kolei w art. 90 ww. ustawy czytamy, że na finansowanie wydatków na inwestycje i zakupy inwestycyjne gminy mogą zaciągać pożyczki w państwowych funduszach celowych oraz w państwowych i samorządowych osobach prawnych zaliczanych do sektora finansów publicznych, o ile ustawa tworząca fundusz lub osobę prawną tak stanowi.
Z powyższego wynika więc prawna dopuszczalność zaciągania zobowiązań przez gminę na tzw. planowany deficyt, który to cel w praktyce jest utożsamiany z występowaniem wydatków na różne inwestycje samorządowe.
Aby jednak organ wykonawczy mógł zaciągnąć konkretne zobowiązanie (np. kredytowe), musi zostać uprzednio zostać spełniony istotny warunek. Organ stanowiący JST powinien podjąć stosowną uchwałę w na podstawie art. 58 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z jego ust. 1 uchwały i zarządzenia organów gminy dotyczące zobowiązań finansowych wskazują źródła, z których zobowiązania te zostaną pokryte. Zgodnie z zaś ust. 2 uchwały rady gminy, o których mowa w ust. 1, zapadają bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady.
Z kontekstu podanego stanu faktycznego należy wnioskować, że na sesji rady gminy radni głosowali nad projektem uchwały w sprawie zaciągnięcia zobowiązania kredytowego. Trzeba jednak zauważyć, że ustawodawca w stosunku do tego typu uchwał wprowadził podwyższone wymogi. Otóż za uchwałą musi głosować bezwzględna większość radnych w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady gminy. Ustawa nie określa jednak, jak liczyć wymóg liczby głosów. Dlatego warto w tym względzie oprzeć się na wskazówkach określonych w uchwale Trybunału Konstytucyjnego z 20 września 1995 r. (sygn. akt W.18/94), gdzie m.in. podkreślono, że bezwzględna większość głosów oznacza liczbę głosów oddanych za wnioskiem, przewyższająca liczbę głosów przeciwnych oraz wstrzymujących się.
Jak zaś wynika z podanego stanu faktycznego, ustawowy skład rady gminy wynosi 15 radnych. Ponieważ w głosowaniu brało udział 12 osób, bezwzględna większość stanowi siedem głosów, które powinny być oddane, aby projekt uchwały został skutecznie podjęty przez radę gminy. Skoro zaś za podjęciem uchwały głosowało pięciu radnych, to w konsekwencji uchwała ta nie uzyskała wymaganej (bezwzględnej) większości głosów. W konsekwencji przyjęte w zapytaniu założenie, że uchwała została podjęta, jest sprzeczne z wynikiem głosowania nad tym dokumentem. W tych okolicznościach z wysokim prawdopodobieństwem regionalna izba obrachunkowa stwierdzi nieważność takiej wadliwej uchwały.
Na koniec warto dodać, że specustawa o COVID-19 nie wprowadziła w podanym zakresie przedmiotowym żadnych modyfikacji. To, że regulacje ws. tarczy wprowadziły uproszczone formy głosowań (zdalny tryb obradowania – art. 15zzs), nie oznacza, że uproszczeniu uległy też zasady obliczania większości głosów przy głosowaniu nad uchwałami rady gminy w sprawie zaciągania zobowiązań finansowych.
Podstawa prawna
art. 89 i 90 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2320)
art. 58 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1378)
