opłaty za wprowadzanie pyłów i gazów oraz składowanie odpadów
▶ Sankcje. Niezłożenie w terminie wykazu zawierającego informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska, wykorzystane do ustalenia wysokości opłat (albo wykazu zawierającego zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat) rodzi odpowiedzialność wykroczeniową przewidzianą w art. 359 ust. 2 prawa ochrony środowiska (dalej: p.o.ś.), która jest zagrożona grzywną. Jej wysokość to od 20 zł do 5000 zł (art. 24 par. 1 kodeksu wykroczeń).
Co jednak niezwykle ważne, ustawodawca nie penalizuje zaniechania uiszczenia opłaty za korzystanie ze środowiska, ale zaniechanie złożenia stosownych informacji w określonym terminie. Dobrem chronionym w komentowanym przepisie jest więc zapewnienie pozyskiwania przez właściwe organy danych, które ustawodawca uznał za niezbędne do ochrony środowiska. Istotnym dobrem, które chroni ten przepis, jest także zapewnienie organowi ochrony środowiska informacji niezbędnej do zweryfikowania prawidłowości naliczonej i uiszczonej opłaty za korzystanie ze środowiska.
▶ Odsetki. Z tytułu nieterminowego uiszczenia opłaty grożą odsetki jak dla zobowiązań podatkowych – ale nie tylko.
Jeżeli chodzi o odsetki, to są one naliczane od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności opłaty (art. 53 par. 4 ordynacji podatkowej; dalej: o.p.). Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200 proc. podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2 proc., z tym, że stawka ta nie może być niższa niż 8 proc. (art. 56 par. 1 o.p.). Obecnie ich wysokość to 8 proc. w skali roku.
Wiele osób zapomina, że dużo bardziej odczuwalną dolegliwością może być wykluczenie z zamówień publicznych. Zgodnie z art. 108 ust. 1 pkt 3 ustawy z 11 września 2019 r. ‒ Prawo zamówień publicznych (dalej: p.z.p.) z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, wobec którego wydano prawomocny wyrok sądu lub ostateczną decyzję administracyjną o zaleganiu z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, chyba że wykonawca dokonał płatności należnych podatków, opłat lub składek na te ubezpieczenia wraz z odsetkami lub grzywnami lub zawarł wiążące porozumienie w sprawie spłaty należności. Przepis ten dotyczy również zalegania z opłatami za korzystanie ze środowiska. Na gruncie art. 24 ust. 1 pkt 15 uchylonej ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (będącego odpowiednikiem obecnego art. 108 ust. 1 pkt 3 p.z.p.) Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 11 września 2020 r. (sygn. akt KIO 1666/20) wskazała, że: „Na potwierdzenie obligatoryjnej przesłanki wykluczenia wykonawcy, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 15 ustawy Pzp, właściwym dokumentem jest oświadczenie wykonawcy o braku wydania wobec niego prawomocnego wyroku sądu lub ostatecznej decyzji administracyjnej o zaleganiu z uiszczaniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne albo – w przypadku wydania takiego wyroku lub decyzji – dokumentów potwierdzających dokonanie płatności tych należności wraz z ewentualnymi odsetkami lub grzywnami lub zawarcie wiążącego porozumienia w sprawie spłat tych należności”.
Uwaga! Jeżeli więc nawet doszłoby do sytuacji, w której dany przedsiębiorca zalegałby z opłatami za korzystanie ze środowiska po wydaniu ostatecznej decyzji, to może uchronić się przed wykluczeniem z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, jeżeli przedłoży dowód uiszczenia należności z odsetkami.
Złożenie deklaracji i niezapłacenie
Na wzór innych danin, jak np. VAT lub podatki dochodowe, złożenie wykazu rodzi zobowiązanie do uiszczenia wskazanej tam należności. Zgodnie z art. 286 ust. 4 p.o.ś. informacje o wysokości należnych opłat zawarte w wykazach, o których mowa na wstępie, stanowią podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. Wykazy te zawierają o tym pouczenie.
Innymi słowy, jeżeli został złożony wykaz, którego organ nie kwestionuje, a opłata nie została uiszczona, to marszałek nie musi wydawać odrębnej decyzji administracyjnej. Może i powinien wystawić tytuł egzekucyjny i skierować wniosek o wszczęcie egzekucji w administracji. Zgodnie bowiem z art. 286 ust. 2 p.o.ś. do zobowiązań z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska stosuje się przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: u.p.e.a.), jeżeli wynikają one z wykazu o wysokości należnych opłat.
Ściąganie należności od opornych
Przymusowe ściągnięcie opłat, dodatkowych opłat czy też administracyjnych kar pieniężnych następuje na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wynika to m.in. z art. 2. par. 1 pkt 1 u.p.e.a., zgodnie z którym egzekucji administracyjnej podlegają podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy działu III o.p.
Stosownie do art. 15 par. 1 u.p.e.a. egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, chyba że przepisy szczególne inaczej stanowią. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia. Artykuł 15 par. 5 u.p.e.a. zawiera delegację dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do wydania rozporządzenia określającego należności pieniężne, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia. Obecnie dyspozycję tę realizuje rozporządzenie ministra finansów z 30 października 2014 r. w sprawie określenia należności pieniężnych, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 131).
Zgodnie z par. 2 pkt 2 ww. rozporządzenia egzekucja administracyjna może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia, w przypadku gdy dotyczy należności pieniężnych, których obowiązek uiszczenia powstaje z mocy prawa, a ich wysokość została określona w ostatecznym orzeczeniu. Ma to znaczenie praktyczne. W odniesieniu do egzekucji administracyjnych kar pieniężnych konieczne będzie uprzednie skierowanie upomnienia. Jeżeli zaś przedsiębiorca nie złożył wykazów o korzystaniu ze środowiska i marszałek wymierza opłatę na podstawie decyzji wydawanej na podstawie art. 288 ust. 1 p.o.ś., to nie ma obowiązku kierowania upomnienia.
Wachlarz środków egzekucyjnych jest szeroki (zajęcie rachunków bankowych, ruchomości, np. samochodów, nieruchomości). Najczęściej jednak organy sięgają po egzekucję z rachunków bankowych.
Dodatkową dolegliwością dla podmiotu, który doprowadził do egzekucji, jest obowiązek ponoszenia opłat egzekucyjnych. Stosownie do art. 64 par. 4 u.p.e.a w egzekucji należności pieniężnej organ egzekucyjny pobiera opłatę egzekucyjną w wysokości 10 proc. wyegzekwowanych środków pieniężnych pomniejszonych o koszty egzekucyjne. Maksymalna wysokość takiej opłaty wynosi 10 proc. wyegzekwowanych: należności pieniężnej, odsetek z tytułu niezapłacenia jej w terminie, naliczonych na dzień wystawienia tytułu wykonawczego, i kosztów upomnienia, nie więcej jednak niż 40 000 zł.
Jeżeli dłużnik po wszczęciu egzekucji samodzielnie dokona zapłaty należności pieniężnej i odsetek z tytułu niezapłacenia, to organ egzekucyjny pobiera opłatę egzekucyjną w wysokości 5 proc. uzyskanych w ten sposób środków pieniężnych, pomniejszonych o koszty egzekucyjne. Maksymalna wysokość opłaty egzekucyjnej wynosi 5 proc. uzyskanej w ten sposób: należności pieniężnej, odsetek z tytułu niezapłacenia jej w terminie naliczonych na dzień wystawienia tytułu wykonawczego i kosztów upomnienia, nie więcej jednak niż 20 000 zł (art. 64 par. 5 u.p.e.a). Jak widać, podmiot zobowiązany jest motywowany do samodzielnego spełnienia świadczenia poprzez obniżenie o połowę opłat egzekucyjnych.
Egzekucja grzywien wymierzonych w postępowaniu wykroczeniowym odbywa się zgodnie z przepisami kodeksu karnego wykonawczego (dalej: k.k.w.). Skazanego na grzywnę sąd wzywa do jej uiszczenia w terminie 30 dni (art. 44 par. 1 k.k.w.). W razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu grzywnę ściąga się w drodze egzekucji (art. 44 par. 2 k.k.w.). ©℗
Niezłożenie lub złożenie wadliwego wykazu
Skutki takich sytuacji przewiduje art. 288 ust. 1 p.o.ś. Stanowi on, że jeżeli podmiot korzystający ze środowiska, będąc do tego obowiązanym, nie przedłożył wykazów, to marszałek województwa wymierzy mu w drodze decyzji opłatę na podstawie własnych ustaleń lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Natomiast jeśli przedłożył wykaz zawierający informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat, ale zamieścił w nim informacje lub dane nasuwające zastrzeżenia, to marszałek wymierzy (również w decyzji i na podstawie własnych ustaleń lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska) opłatę w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy opłatą należną a wynikającą z wykazu.
W takich sytuacjach marszałek województwa musi przeprowadzić postępowanie administracyjne zmierzające do wymierzenia opłaty za korzystanie ze środowiska. Toczy się ono według reguł wynikających z kodeksu postępowania administracyjnego, albowiem ordynacja podatkowa znajduje zastosowanie tylko w zakresie działu III. Dopiero ostateczna decyzja co do zasady stanowi podstawę wystawienia tytułu egzekucyjnego.
Ulgi
Z racji tego, że do opłat za korzystanie ze środowiska stosuje się przepisy działu III o.p., na mocy art. 281 ust.1 p.o.ś., tego rodzaju daniny mogą być odraczane, rozkładane na raty lub umarzane w przypadkach przewidzianych w o.p. (tak np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 29 stycznia 2016 r., sygn. akt VIII SA/Wa 777/15). Materialnoprawną podstawę takich ulg daje art. 67a o.p., zgodnie z którym organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:
1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Takie ulgi stanowią wyjątek. Niemniej jednak WSA w Kielcach w wyroku z 28 stycznia 2021 r. (sygn. akt I SA/Ke 457/20) nie wykluczył, że trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej związane ze stanem pandemii mogą stanowić podstawę do udzielenia ulg w opłatach. Sąd ten orzekł, że: „stan pandemii, jako zjawisko o charakterze nadzwyczajnym i globalnym, które w niekwestionowany przez organ podatkowy sposób wpłynęło na niemal całkowite zaprzestanie działalności prowadzonej przez spółkę (brak zleceń, przerwany łańcuch dostaw komponentów, m.in. z Włoch, co obrazują też przedstawione przez spółkę dokumenty finansowe), wprowadzenie kryzysowego sposobu zatrudnienia i wynagradzania pracowników, w sposób jednoznaczny potwierdza istnienie ważnego interesu podatnika w kontekście zaległości podatkowych powstałych w okresie pandemii. W żadnej mierze nie stanowi uzasadnienia dla przyjętej przez organ oceny braku zaistnienia tej przesłanki (…) założenie, że nie jest możliwe zastosowanie ulgi wobec każdego podatnika, który na skutek pandemii boryka się z trudnościami finansowymi. Argument taki może stanowić punkt wyjścia dla skonstruowania obiektywnych kryteriów przyznawania tejże ulgi dla wnioskodawców spełniających z powodu pandemii przesłankę ważnego interesu podatnika, lecz nie może a limine powodować negatywnej oceny zaistnienia tejże przesłanki”.
Przedawnienie
Ponieważ p.o.ś. nie reguluje wprost sposobu powstania zobowiązania z tytułu opłaty za korzystanie ze środowiska, to uzasadnione jest posiłkowanie się w tym zakresie przepisami o.p. dotyczącymi sposobu powstania zobowiązań podatkowych. W świetle art. 21 par. 1 o.p. należy wyróżnić możliwość powstania zobowiązania z mocy prawa, poprzez wystąpienie określonego w przepisach zdarzenia, jak np. osiągnięcie dochodu (w ustawach podatkowych) lub emisja do środowiska bez wymaganego pozwolenia (art. 276 ust. 1 p.o.ś.), albo poprzez wydanie i doręczenie przez właściwy organ decyzji ustalającej wymiar podatku (np. od nieruchomości). Odpowiednie stosowanie art. 21 par. 1 o.p. do opłat za korzystanie ze środowiska, uwzględniające ich specyfikę, a zwłaszcza sposób ich ustalania (art. 284 ust. 1 p.o.ś.) oraz deklarowania (art. 286 p.o.ś.), prowadzi do wniosku, że zobowiązanie do ponoszenia tych opłat powstaje z mocy prawa jako następstwo korzystania ze środowiska w zakresie objętym obowiązkiem opłatowym. Stanowisko takie jest prezentowane zarówno w doktrynie, jak i w judykaturze (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 grudnia 2011 r., sygn. akt II OSK 1730/10).
Zgodnie z art. 70 par. 1 o.p. zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
Zobowiązania z tytułu opłat za 2020 r., płatnych do 31 marca 2021 r., ulegną przedawnieniu z upływem 31 grudnia 2026 r. Organ może wszakże skutecznie temu zapobiec. W praktyce chodzi o przerwanie biegu terminu przedawnienia na podstawie art. 70 par. 4 o.p., tj. wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu przedawnienie biegnie na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.
Korekta wykazu
Zgodnie z art. 81 par. 1 o.p., jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. Z art. 21 par. 2 i art. 81 par. 1 o.p. wynika, że w przypadku dokonania korekty deklaracji skorygowany podatek staje się od tego momentu podatkiem do zapłaty (art. 21 par. 2 o.p.) oraz przedmiotem ewentualnych czynności kontrolnych organu podatkowego (art. 21 par. 3 o.p.). Instytucję korekty deklaracji można odpowiednio stosować w odniesieniu do wykazów o opłatach za korzystanie ze środowiska, co potwierdził NSA chociażby w wyroku z 3 listopada 2014 r., sygn. akt II OSK 497/14. Jeżeli taka korekta nie budzi wątpliwości organu, to nie ma on potrzeby wydawania decyzji. Inaczej jest jednak, jeżeli skorygowany wykaz budzi wątpliwości. Wówczas organ musi wszcząć postępowanie na podstawie art. 288 ust. 1 pkt 2 p.o.ś., nie ma bowiem znaczenia, czy jest to wykaz złożony pierwotnie, czy też skorygowany.
Nadpłata
Korekta wykazu może być połączona z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. Jednak w pierwszej kolejności nadpłatę należy zaliczyć na poczet zaległości opłatowych. Jeżeli np. przedsiębiorca skutecznie wniósł o stwierdzenie nadpłaty za 2019 r., a miał zaległości za 2018 r., to nadpłata zostanie rozliczona z zaległościami. Jedynie ewentualna nadwyżka zostanie zwrócona lub zaliczona na poczet przyszłych zobowiązań (np. za 2020 r.). Jest to pozostawione do uznania składającego wniosek o nadpłatę, który powinien wskazać, czy chce zwrotu nadpłaty, czy też zaliczenia na poczet przyszłych należności.

opłaty produktowe

Do należności z tytułu opłat produktowych oraz dodatkowych opłat produktowych stosuje się odpowiednio przepisy działu III o.p., z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują marszałkowi województwa. Mechanizm rozliczania wykorzystuje zasadę samoobliczenia. Uwagi dotyczące opłat za korzystanie ze środowiska ponoszonych na gruncie p.o.ś. są więc aktualne także w odniesieniu do opłat produktowych, z pewnymi ważnymi modyfikacjami. Ustawodawca wprowadził mianowicie dodatkowe opłaty produktowe w: art. 17 ust. 2 ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (dalej: u.o.p.), art. 37 ust. 2 ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (dalej: u.g.o.), art. 77 ust. 2 ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (dalej: u.z.s.), art. 42 ust. 2 ustawy o bateriach i akumulatorach (dalej: u.b.a.). Są one płatne do 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, którego opłata dotyczy, z wyjątkiem tej z u.o.p. płatnej do 31 marca.
Nieuiszczenie
W przypadku nieuiszczenia opłaty produktowej albo wniesienia opłaty niższej od należnej marszałek województwa określa, w drodze decyzji, wysokość zobowiązania z tego tytułu. W przypadku zaś niewykonania decyzji ustala, również w drodze decyzji, dodatkową opłatę produktową w wysokości 50 proc. kwoty niewniesionej opłaty produktowej. Termin uiszczenia dodatkowej opłaty wynosi 14 dni od dnia, w którym decyzja ustalająca jej wysokość stała się ostateczna. Jeżeli przedsiębiorca wpłaci należną opłatę produktową, zanim decyzja stanie się ostateczna, to postępowanie staje się bezprzedmiotowe i należy je umorzyć.
Niezłożenie sprawozdania
Co grozi za niezłożenie sprawozdania w terminie? Przypomnijmy, że sprawozdania, w tym o wysokości należnej opłaty produktowej, trzeba złożyć marszałkowi województwa do 15 marca za poprzedni rok kalendarzowy (art. 76 ust. 1 ustawy o odpadach; dalej: u.o.). Zgodnie z art. 180a u.o., kto wbrew obowiązkowi nie składa sprawozdania, podlega karze grzywny od 20 zł do 5000 zł.
W myśl art. 77 ust. 1 u.o. marszałek województwa weryfikuje informacje zawarte w sprawozdaniach za poprzedni rok kalendarzowy do 30 września następnego roku, przy czym sprawozdania o bateriach i akumulatorach ‒ do 15 kwietnia następnego roku. Jeżeli z powyższej weryfikacji wynika, że informacje w sprawozdaniu są niezgodne ze stanem faktycznym, to marszałek wzywa do złożenia korekty (za pośrednictwem Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami), określając termin jej przekazania nie dłuższy niż 14 dni od dnia otrzymania wezwania. W przypadku niedokonania korekty w terminie uznaje się, że posiadacz odpadów nie wykonał obowiązku przekazania sprawozdania.
Uzupełniająco należy dodać, że zgodnie z art. 77 ust. 4 u.z.s. do opłaty produktowej uregulowanej w tej ustawie nie mają zastosowania ulgi i zwolnienia z danin publicznych udzielone na podstawie odrębnych ustaw.

opłata recyklingowa

Jeśli przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego nie uiścił opłaty recyklingowej pobranej od nabywających torby na zakupy z tworzywa sztucznego albo wniósł opłatę niższą od należnej, to marszałek województwa ustala, w drodze decyzji, wysokość zaległości z tytułu tej opłaty, stosując stawkę opłaty obowiązującą w roku kalendarzowym, w którym ten przedsiębiorca był obowiązany pobrać opłatę. Jeżeli decyzja nie zostanie wykonana w terminie 14 dni od dnia, w którym stała się ostateczna, to marszałek województwa ustala, w drodze decyzji, dodatkową opłatę recyklingową w wysokości odpowiadającej 50 proc. kwoty niewniesionej opłaty recyklingowej. Termin uiszczenia dodatkowej opłaty wynosi 14 dni od dnia, w którym decyzja ustalająca jej wysokość stała się ostateczna (art. 40ca u.g.o.). Do opłaty recyklingowej stosuje się przepisy działu III o.p., co oznacza m.in. obowiązek płacenia odsetek za zwłokę.
W odniesieniu do lekkich i pozostałych toreb na zakupy z tworzywa sztucznego, objętych opłatą recyklingową, sprawozdanie składa się na podstawie art. 73 i 76 u.o. Obejmuje ono informację o liczbie nabytych i wydanych toreb lekkich i pozostałych. Sankcją jest grzywna od 20 zł do 5000 zł (art. 180a u.o.).

opłata za brak sieci

W przypadku stwierdzenia, że wprowadzający pojazd, mimo ciążącego na nim obowiązku z ustawy o recyklingu pojazdów, nie uiścił opłaty za brak sieci (do 31 marca, więcej o tym w tekstach na s. B2‒5) albo uiścił opłatę w wysokości niższej od należnej, główny inspektor ochrony środowiska wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania z tytułu opłaty za brak sieci. W przypadku niewykonania tej decyzji w terminie 14 dni od dnia, w którym stała się ona ostateczna, GIOŚ ustala, w drodze decyzji, dodatkową opłatę za brak sieci w wysokości odpowiadającej 20 proc. kwoty nieuiszczonej opłaty za brak sieci.
Co istotne, opłata dodatkowa za brak sieci wynosi relatywnie mniej niż dodatkowa opłata produktowa, bo 20 proc., a nie 50 proc. niewpłaconej należności. Do należności z tytułu opłat za brak sieci stosuje się odpowiednio przepisy działu III o.p., z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują GIOŚ, co oznacza m.in. obowiązek ponoszenia opłat za zwłokę.
Sprawozdania są składane na podstawie art. 73 i 76 u.o., a naruszenie tego obowiązku jest sankcjonowane na podstawie art. 180a u.o. grzywną od 20 zł do 5000 zł.

opłata depozytowa

Opłata depozytowa uregulowana w u.b.a. – zgodnie ze swoją nazwą – powinna być co do zasady oddana podmiotowi, który dostarcza zużytą baterię lub akumulator. Nierzadko jednak zdarza się tak, że pobrana opłata depozytowa nie zostaje odebrana. W myśl art. 56 ust. 1 u.b.a. sprzedawca detaliczny przekazuje nieodebraną opłatę depozytową na odrębny rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na siedzibę tego sprzedawcy, do 15 marca roku następującego po roku, w którym nastąpiło pobranie opłaty. Do opłat depozytowych stosuje się odpowiednio przepisy działu III o.p., z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują marszałkowi województwa (art. 56 ust. 1a u.b.a.). Oznacza to m.in. obowiązek ponoszenia odsetek za zwłokę.
Przypomnijmy również, że sprzedawca detaliczny jest obowiązany do sporządzenia i przedłożenia marszałkowi województwa, do 15 marca roku następującego po roku, w którym nastąpiło pobranie opłaty, sprawozdania o wysokości pobranej opłaty depozytowej i przekazanej nieodebranej opłaty depozytowej (art. 56 ust. 2 u.b.a.). Sprawozdanie jest składane według wzoru określonego w rozporządzeniu przez ministra właściwego ds. klimatu (art. 56 ust. 3 u.b.a.). Obecnie obowiązuje rozporządzenie ministra środowiska z 25 kwietnia 2019 r. w sprawie sprawozdania o wysokości pobranej opłaty depozytowej i przekazanej nieodebranej opłaty depozytowej (Dz.U. poz. 808).
Zgodnie z art. 100a u.b.a., kto, wbrew obowiązkowi z art. 56 ust. 1, nie przekazuje nieodebranej opłaty depozytowej lub przekazuje ją nieterminowo, podlega karze pieniężnej w wysokości od 1000 zł do 15 000 zł. W myśl art. 100b u.b.a., kto, wbrew art. 56 ust. 2, nie przedkłada marszałkowi województwa sprawozdania o wysokości pobranej opłaty depozytowej i przekazanej nieodebranej opłaty depozytowej, składa je nieterminowo lub składa sprawozdanie nierzetelne, podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 zł do 20 000 zł.

opłaty na kampanie edukacyjne

Są one przewidziane w trzech ustawach: u.g.o., u.z.s. oraz u.b.a. Ich uregulowania wykazują znaczące różnice.
Wprowadzający produkty w opakowaniach, realizujący we własnym zakresie obowiązek prowadzenia kampanii edukacyjnych, jest zobowiązany przeznaczyć na takie kampanie albo wpłacić na rachunek marszałka województwa równowartość 2 proc. wartości netto opakowań wprowadzonych do obrotu w poprzednim roku kalendarzowym (art. 19 ust. 4 u.g.o.). Rozliczenie wykonania obowiązku prowadzenia kampanii następuje na koniec roku kalendarzowego (art. 19 ust. 5 u.g.o.). Organizacja odzysku ma obowiązek przekazać 5 proc. przychodów za poprzedni rok kalendarzowy wynikających z przejmowania obowiązków ustawowych (art. 31 ust. 1 pkt 1 u.g.o.).
Za niewykonanie obowiązku przeznaczenia środków lub ich wpłacenia na rachunek marszałka województwa grozi kara pieniężna na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 7 i ust. 2 u.g.o. Jej wysokość wynosi od 10 000 zł do 500 000 zł (art. 57 pkt 1 u.g.o), a dla organizacji odzysku od 20 000 zł do 750 000 zł (art. 57 pkt 7 u.g.o.).
Za niezłożenie sprawozdania grozi zaś grzywna od 20 zł do 5000 zł na podstawie art. 180a u.o.
Z kolei wprowadzający sprzęt elektryczny lub elektroniczny, realizujący we własnym zakresie obowiązek prowadzenia kampanii edukacyjnych, jest zobowiązany przeznaczyć na takie kampanie albo wpłacić na rachunek marszałka województwa równowartość co najmniej 0,1 proc. przychodów netto z tytułu wprowadzania do obrotu sprzętu osiągniętych w poprzednim roku kalendarzowym (art. 15 ust. 3 u.z.s.). Rozliczenie obowiązku następuje w terminie do 31 stycznia roku następującego po roku, w którym wprowadzający sprzęt był obowiązany do przeprowadzenia owych kampanii (art. 15 ust. 5 u.z.s.).
W przypadku gdy wprowadzający sprzęt, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie przeznaczył na kampanie lub nie wniósł środków, albo przeznaczył lub wniósł je w wysokości niższej od należnej, marszałek województwa określa, w drodze decyzji, wysokość zobowiązania z tytułu środków, które powinny być wpłacone na rachunek marszałka. Przy czym ulega ona obniżeniu o kwotę faktycznie przeznaczoną przez wprowadzającego sprzęt na publiczne kampanie edukacyjne, potwierdzoną dokumentami (art. 15 ust. 11 i 12 u.z.s.). Do opłat na kampanie stosuje się przepisy działu III o.p., co głównie dotyczy obowiązku płacenia odsetek ustawowych za opóźnienie dla zobowiązań podatkowych.
Organizacja odzysku jest zobowiązana przeznaczyć 5 proc. przychodów netto uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym z przejęcia obowiązków ustawowych (art. 62 ust. 3 u.z.s.) na publiczne kampanie edukacyjne. Jeżeli tego nie uczyni, różnicę pomiędzy wartością 5 proc. przychodów netto uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym z przejęcia obowiązków ustawowych a rzeczywiście poniesionymi kosztami wpłaca bez wezwania do 15 lutego roku następującego po roku, w którym organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego była obowiązana do przeprowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych, na rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego (art. 62 ust. 6 i 7 u.z.s.). Rozliczenie obowiązku prowadzenia kampanii edukacyjnych następuje do 31 stycznia roku następującego po roku, w którym organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego była obowiązana do przeprowadzenia owych kampanii (art. 62 ust. 4 u.z.s.).
Samo sprawozdanie z wykonania powyższych obowiązków jest składne w ramach sprawozdania składanego na podstawie art. 73, 74a (organizacja odzysku) i 76 u.o., a więc do 15 marca kolejnego roku.
Za niezapłacenie należnej opłaty lub nieterminowe rozliczenie obowiązku prowadzenia kampanii edukacyjnych wprowadzającemu sprzęt jest wymierzana kara na podstawie art. 91 pkt 9 u.z.s., a organizacji odzysku na podstawie art. 91 pkt 44 u.z.s. Wysokość kary dla wprowadzającego sprzęt wynosi od 10 000 zł do 1 000 000 zł (art. 92 pkt 1 u.z.s.), a dla organizacji odzysku od 15 000 zł do 1 000 000 zł (art. 92 pkt 4 u.z.s.). Za niezłożenie sprawozdania grozi grzywna od 20 zł do 5000 zł na podstawie art. 180a u.o.
Wprowadzający baterie lub akumulatory finansuje publiczne kampanie edukacyjne poprzez:
  • przeznaczanie na takie kampanie, do 1 marca roku następującego po roku, którego dotyczy opłata na nie, kwoty co najmniej równej tej opłacie albo
  • wniesienie na odrębny rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego opłaty na kampanie, do 15 marca roku następującego po roku, którego dotyczy opłata (art. 37 ust. 4 u.b.a.).
Wysokość opłaty stanowi iloczyn stawki, wynoszącej 0,03 zł za kilogram wprowadzonych do obrotu baterii lub akumulatorów oraz masy wprowadzonych do obrotu baterii i akumulatorów w roku kalendarzowym, którego dotyczy opłata, przez wprowadzającego baterie lub akumulatory (art. 37 ust. 5a i 5b u.b.a.).
W przypadku gdy wprowadzający baterie lub akumulatory do 1 marca roku następującego po roku, którego dotyczy opłata, nie przeznaczył na kampanie kwoty co najmniej równej opłacie na nie, to wysokość opłaty wpłacanej na rachunek bankowy marszałka województwa ulega obniżeniu o kwotę faktycznie poniesioną przez wprowadzającego baterie lub akumulatory na te kampanie. Do opłaty wnoszonej na rachunek urzędu marszałkowskiego stosuje się odpowiednio przepisy działu III o.p., z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują marszałkowi województwa, co m.in. rodzi obowiązek ponoszenia odsetek za zwłokę w sytuacji nieterminowej płatności (art. 37 ust. 10 u.b.a.).
Wprowadzający baterie lub akumulatory, obowiązany do finansowania publicznych kampanii edukacyjnych, sporządza i składa sprawozdanie zgodnie z art. 73 i 76 u.o. Za jego niezłożenie grozi grzywna od 20 zł do 5000 zł na podstawie art. 180a u.o.©℗
Uwaga! Użyte w tekście skróty ustaw zostały rozwinięte, wraz z podaniem odpowiednich Dzienników Ustaw, w wykazie na s. B1.
WYKAZ SKRÓTÓW
k.k.w. – ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 53)
k.p.a. – ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 256; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 187)
k.w. – ustawa z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 281)
o.p. – ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 72)
p.o.ś. – ustawa z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1219; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2338)
p.z.p. – ustawa z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. poz. 2019; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2320)
u.b.a. – ustawa z 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1850)
u.g.o. – ustawa z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1114)
u.o. – ustawa z 14 grudnia 2021 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 797; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2361)
u.o.p. – ustawa z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1903)
u.p.e.a. – ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1427; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 41)
u.r.p. – ustawa z 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2056)
u.s.h.u. – ustawa z 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 332)
u.z.s. – ustawa z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1893