Jeśli usługa jest świadczona przez pracowników różnych podmiotów należących do konsorcjum, wśród których tylko jeden spełnia warunki udzielania obniżeń we wpłatach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), to jego klient nie ma prawa do ulgi.

Tak wynika z decyzji w sprawie interpretacji przepisów wydanej dla jednego z pracodawców przez PFRON (nr DW.400.1.2021.RUK). Wystąpiła o nią firma, która w ramach konsorcjum z dwoma podmiotami – spółką cywilną oraz spółdzielnią mającą status zakładu pracy chronionej – zamierza wziąć udział w przetargu na wykonywanie usług ochroniarskich. Umowa ma zostać podpisana ze wszystkimi członkami konsorcjum, którzy zobowiążą się wobec zamawiającego do wspólnego jej spełniania, nie zaś każdy z nich do jakiejś wyodrębnionej części. Jednocześnie konsorcjum chciałoby umożliwić zamawiającemu skorzystanie z prawa do obniżenia wpłat na PFRON na podstawie art. 22 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 426 ze zm.).
Co istotne wystawiającym fakturę, a także informację o kwocie ulgi ma być spółdzielnia, która spełnia wymogi do ich udzielania określone w art. 22 ust. 1 ustawy. Natomiast w ramach wykonywania umowy o ochronę do pracy na terenie nadzorowanego obiektu oddelegowanych zostanie dwóch pracowników niepełnosprawnych spółdzielni oraz dziewięciu pracowników pracodawcy ‒ lidera konsorcjum, którzy nie mają dysfunkcji zdrowotnych. W związku z tym wystąpił on do PFRON z pytaniem, czy w opisanych okolicznościach spółdzielnia będzie mogła przekazać klientowi konsorcjum informację o wysokości obniżenia, dzięki czemu będzie mógł zmniejszyć kwotę wpłaty na fundusz.
PFRON w swojej decyzji wskazuje, że nie będzie miał takiego prawa. Jak wyjaśnia, udzielanie ulg jest możliwe, gdy łącznie spełnione są trzy przesłanki. Pierwsza określona w art. 22 ust. 1 przewiduje, że sprzedający musi być pracodawcą w rozumieniu przepisów kodeksu pracy, mieć minimum 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz posiadać określoną strukturę i wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Drugi warunek dotyczy tego, że to uprawniony sprzedający wystawia fakturę dokumentującą zakup usługi, a trzeci, że na tym dokumencie będzie wyodrębniona jego usługa własna (kwota obniżenia jest bowiem obliczana wyłącznie w odniesieniu do usługi własnej lub produkcji wytworzonej przez przedsiębiorstwo).
Tymczasem z przedstawionego przez firmę stanu faktycznego wynika, że konsorcjum nie będzie pracodawcą ani nie będzie spełniać wymogów do bycia sprzedającym w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy. Będzie je spełniać tylko jeden z członków konsorcjum, czyli spółdzielnia o statusie ZPChr, która będzie wystawiać fakturę potwierdzającą zakup usług ochroniarskich. Dodatkowo nie będą one świadczone wyłącznie przez ten podmiot spełniający kryteria sprzedającego, bo ochroną będą zajmować się zarówno jego pracownicy, jak i firmy, która wystąpiła do PFRON o interpretację przepisów. Z tego względu świadczona usługa nie będzie miała charakteru własnej, tylko mieszanej, o czym świadczy także to, że każdy z konsorcjantów będzie wykonywać całość umowy, a nie jej wyodrębnioną część. Gdy zatem nie ma na fakturze możliwości wyodrębnienia usługi własnej, to nie ma możliwości wystawienia informacji o wysokości ulgi we wpłacie na PFRON. W takim przypadku nie ma znaczenia to, że faktura będzie pochodzić od członka konsorcjum, który spełnia kryteria sprzedającego.
W efekcie, spośród trzech wspomnianych wyżej przesłanek, jedna, czyli brak wyodrębnienia usługi własnej uprawnionego sprzedającego, nie zostanie spełniona. Skutkuje to tym, że zamawiający nie będzie miał prawa skorzystać z obniżenia wpłat na PFRON, a członkowie konsorcjum za pośrednictwem jednego z nich (spółdzielni z statusem ZPChr) nie mogą mu dostarczyć niezbędnej dokumentacji do uzyskania takiego obniżenia.
538 to liczba pracodawców, którzy wystawiali swoim kontrahentom informacje o kwocie obniżenia wpłat na PFRON (wg stanu na listopad 2020 r.)