Podstawowe informacje o programie
☛ Istnieje od lutego 2019 r.
☛ Pomoc można wykorzystać na wymianę bądź likwidację źródeł ciepła i termomodernizację w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych osób ubogich energetycznie.
☛ Wnioskodawcą w programie jest gmina, która wykazuje na swoim terenie złą jakość powietrza.
☛ 70 proc. dofinansowania kosztów inwestycji pochodzi z budżetu państwa, a konkretnie z Funduszu Termomodernizacji i Remontów usytuowanym przy Banku gospodarstwa Krajowego.
☛ Łączny budżet programu na lata 2019 – 2024 to 883,2 mln zł (bez wkładu własnego JST), do tej pory wydano z niego 37,4 mln zł.
☛ Dotychczas podpisano jedynie siedem porozumień z gminami na zmiany źródeł ciepła w 1027 budynkach.
Tabela. Najważniejsze zmiany dla samorządów
Tak jest Tak będzie
Liczba budynków jednorodzinnych • Co najmniej 2 proc. wszystkich budynków w gminie. • Minimum 1 proc. wszystkich budynków w gminie lub 20 budynków. • Możliwość jednorazowego zniesienia limitu, jeśli gmina wcześniej już zawarła co najmniej jedno porozumienie w programie.Uwaga! Górna granica to nadal 12 proc. budynków. Uwaga 2! Przepisy nie dotyczą miast powyżej 100 tys. mieszkańców.
Na jakie budynki • Jednorodzinne, stanowiące własność lub współwłasność prywatną. oraz budynki należące do zasobów mieszkaniowych jst. • Dopuszczenie możliwości realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych również w budynkach będących w zasobach mieszkaniowych gminy.
Kto aplikuje o wsparcie • Gminy • Gminy.• Powiaty.• Związki międzygminne.• Metropolia górnośląska.
Rola gminy • Inwestor realizujący działania od A do Z. • Inwestor lub podmiot udzielający dotacji.
Dla kogo • Nowe urządzenia stają się własnością właścicieli lub współwłaścicieli budynków albo ich posiadaczy samoistnych. • Tak jak było, ale w uzasadnionych przypadkach (np. gdy ze względów technicznych nie jest możliwa realizacja pełnej inwestycji) gminy mogą nabywać urządzenia i instalacje jako własny środek trwały i udostępniać je beneficjentowi.
Na jakie przedsięwzięcia niskoemisyjne • Wymianę/likwidację urządzeń lub systemów grzewczych na spełniające standardy niskoemisyjne albo wykorzystujące paliwa gazowe czy na energię elektryczną.• Podłączenia do sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej lub gazowej.• Kompleksową termomodernizację (np. wymiana okien, drzwi, dachów). • Instalację lub wymianę urządzeń pomiarowo-kontrolnych.• Ze „Stop smog” można też sfinansować koszty:– projektów budowlanych lub technicznych, audytów potwierdzających zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło grzewcze;– inne koszty, np. zarządzanie projektem (ale tylko 5 proc. całej inwestycji). • Rozszerzenie katalogu o:– modernizację istniejącego przyłącza ciepłowniczego, gazowego lub elektroenergetycznego,– zapewnienie budynkowi dostępu do energii z zewnętrznej instalacji OZE (np. pompy ciepła, w tym m.in. w oparciu o urządzenia stanowiące własność gminy);– instalację źródeł ciepła zasilanych energią elektryczną.• Z programu można też sfinansować koszty:– prac budowlanych niezbędnych do realizacji przedsięwzięć związanych z efektywnością energetyczną (ale tylko do 20 proc łącznych kosztów inwestycji);– serwisu i konserwacji; – nadzoru inwestorskiego;– przygotowania wniosku (ale tylko w okresie do dziewięciu miesięcy przed datą zawarcia porozumienia).• Wyłączenie z katalogu kotłów na paliwa stałe klasy 5, które spełniają normy UE (oznacza to, że nie podlegają one wymianie ani likwidacji w ramach dofinansowanej inwestycji).
Wyliczanie i weryfikowanie dochodu mieszkańca • Podstawą jest ustawa dodatkach mieszkaniowych.• Pod uwagę bierze się trzy ostatnie miesiące przed złożeniem wniosku.• Brakuje narzędzi do skutecznego weryfikowania oświadczeń mieszkańców • Podstawą jest ustawa o świadczeniach rodzinnych. • Pod uwagę bierze się roczne dochody netto beneficjenta.• Możliwe jest przeprowadzenie wywiadu środowiskowego na podstawie ustawy o dodatkach mieszkaniowych i wykorzystanie informacji z innych wywiadów środowiskowych czy rodzinnych.• Gmina może też przyjąć własne sposoby sprawdzania dochodów.
Próg dochodowy uprawniający do skorzystania z programu • 1245 zł netto/osobę – gosp. wieloosobowe 1743 zł netto – gosp. Jednoosobowe • 1500 zł netto/osobę – gosp. wieloosobowe 2100 zł netto – gospodarstwa jednoosobowe.
Próg majątkowy • 424 tys. zł • 53 tys. zł (ale bez wliczania wartości nieruchomości objętej inwestycją).
Spodziewany efekt – redukcja zapotrzebowania na ciepło grzewcze • 50 proc. (łącznie dla wszystkich przedsięwzięć niskoemisyjnych realizowanych przez gminę w ramach jednego porozumienia).• Efekty muszą się utrzymywać 10 lat. • 30 proc. (łącznie).• Czas utrzymania efektu niskoemisyjnego został skrócony do pięciu lat.
Czas realizacji porozumienia między NFOŚiGW a gminą • Trzy lata. • Co do zasady trzy lata, lecz w przypadku większych inwestycji (na więcej niż 2 proc. budynków) – cztery lata.
Formalności • Przed porozumieniem i rozpoczęciem inwestycji gmina musiała uchwalić gminny program niskoemisyjny.• 10-letni czas przechowywania dokumentów związanych z porozumieniem. • Brak wymogu tworzenia programu niskoemisyjnego.• Pięcioletni czas przechowywania dokumentów.
Zabezpieczenia • Akt notarialny z zabezpieczeniem roszczenia. • Akt notarialny z egzekucją należności albo weksel in blanco.
Podmiot odpowiedzialny za rozdysponowanie i rozliczanie tych środków z programu • Minister właściwy do spraw gospodarki. • NFOŚiGW działający w imieniu ministra klimatu.
Opr. BŁ, ZJ przy współpracy z NFOSiGW oraz departamentem gospodarki niskoemisyjnej Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii