Subskrybuj nas na Youtube
Od kilku miesięcy nasz burmistrz jest na zwolnieniu lekarskim. Jego zadania przejął zastępca. Czy rada mogła udzielić mu absolutorium?
Nie, gdyż uchwała w sprawie absolutorium dotyczy organu wykonawczego gminy, a więc wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Tak wynika z art. 271 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej u.f.p.). Przy tym prawo nie przewiduje odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących absolutorium do zastępcy wójta.
Obsada bez znaczenia
Zdaniem dr. Sebastiana Gajewskiego z Katedry Prawa Administracyjnego Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji absolutorium stanowi skwitowanie działalności wójta w zakresie wykonania budżetu w poprzednim roku budżetowym. Przyjmuje ono formę uchwały rady gminy – podejmowanej bezwzględną większością głosów. Kompetencja do udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi z tytułu wykonania budżetu w poprzednim roku budżetowym nie jest uzależniona od obsady personalnej tego organu. – Bez względu na zmianę jego piastuna, wójt musi corocznie w terminie do 31 maja przedstawić radzie gminy sprawozdanie z wykonania budżetu, a ta z tego tytułu udziela mu lub nie absolutorium – tłumaczy prawnik. Jak dodaje, pozwala to przyjąć, iż ten stan rzeczy pozwala przyjąć, że rada, udzielając absolutorium, nie ocenia działalności osoby fizycznej (będącej piastunem tego organu w chwili podejmowania uchwały w tej sprawie), lecz organu wykonawczego gminy w minionym roku budżetowym. Doktor Gajewski tłumaczy, że w okresie, w którym z mocy prawa zastępca wójta wykonuje zadania i kompetencje włodarza, jest on obowiązany przedstawić radzie gminy sprawozdanie z wykonania jej budżetu, ponieważ budżet wchodzi w całość zadań i kompetencji tego organu. – Przy czym rada gminy powinna udzielić albo nie udzielić absolutorium nie zastępcy wójta, tylko wójtowi jako organowi wykonawczemu gminy – ocenia Sebastian Gajewski.
Odpowiedzialność za pracowników
Wtóruje mu dr Karolina Rokicka-Murszewska, radca prawny, adiunkt w Katedrze Prawa Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu. Prawniczka uważa, że art. 271 ust. 1 u.f.p. i art. 30 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) wyraźnie wskazują na powiązanie instytucji absolutorium z organem, nie zaś z piastunem funkcji organu – i to niezależnie od tego, czy będzie chodziło o zastępcę wójta, czy też o osobę wyznaczoną na to stanowisko przez prezesa Rady Ministrów. Zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 4 u.s.g. do zadań wójta należy w szczególności wykonywanie budżetu.
Z tym stanowiskiem zgadza się też Mateusz Karciarz, prawnik w Kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp.k. w Poznaniu. Jego zdaniem absolutorium jest oceną wykonania budżetu, za który odpowiedzialny jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). W przypadku gdy z uwagi na nieobecność wójta jego obowiązki przejmuje zastępca, to w dalszym ciągu absolutorium udzielane jest włodarzowi. Według prawnika takie rozwiązanie jest słuszne, bowiem to wójt samodzielnie wybiera swoich zastępców, a tym samym to na jego konto powinna iść ocena wykonania budżetu, za który czasowo odpowiadał zastępca. Mateusz Karciarz podkreśla, że o ile rada ma wiele mechanizmów kontrolnych względem wójta, o tyle w stosunku do zastępcy już takich mechanizmów nie ma. – Tym samym to wójt jest oceniany za dobór współpracowników, którzy w razie jego nieobecności odpowiadają za sprawy finansowe gminy – twierdzi prawnik. I dodaje, że nieudzielenie wójtowi absolutorium za okres, w którym przez większość czasu gminą zarządzał zastępca, może być sygnałem dla włodarza, aby odwołał swojego współpracownika.
Nowelizacja nie jest potrzebna
Przypadki, kiedy zastępca przejmuje zadania i kompetencje wójta, wymienia art. 28a u.s.g. Dzieje się tak, gdy miejsce włodarza z powodu jego co najmniej 30-dniowej absencji zajmuje wicewójt. Przypomnijmy także, że specustawa o COVID-19 w art. 15zzz przewidziała, że w okresie niezdolności do pracy wójta (burmistrza, prezydenta miasta) z powodu choroby (trwającej do 30 dni) jego kompetencje przejmuje zastępca (a w większych gminach pierwszy wicewłodarz). Wprowadzenie tego przepisu i przedłużający się stan epidemii rodzi pytanie, czy nie jest konieczna zmiana przepisów w tym kierunku, że absolutorium otrzymuje zastępca, który przez długi okres pełni de facto obowiązki włodarza, Eksperci są zgodni – taka zmiana nie jest konieczna. – W mojej ocenie nie ma potrzeby nowelizowania u.s.g. i wprowadzania regulacji o odpowiednim stosowaniu przepisów dotyczących absolutorium do zastępcy wójta, jak również rozszerzania o niego katalogu podmiotów, którym ma zostać udzielone skwitowanie budżetu – uważa dr Karolina Rokicka-Murszewska. – Nawet zakładając, że w przejściowym stanie gmina będzie przez dłuższy czas rządzona przez zastępcę, nie można przenosić odpowiedzialności za wykonanie budżetu z wójta na jego zastępcę. Należy w tym przypadku oderwać organ od osoby i w tych kategoriach rozważać kwestie odpowiedzialności za wykonanie budżetu – zauważa prawniczka. Do tego poglądu dołącza się także dr Sebastian Gajewski. Według niego nie jest konieczne dokonywanie jakichkolwiek zmian ustawowych, które wprost odnosiłyby się do przypadku, gdy w czasie rozstrzygania przez wójta o udzieleniu absolutorium z tytułu wykonania budżetu jego obowiązki pełni zastępca.
WAŻNE
Ustawa o samorządzie gminnym wyraźnie wskazuje na powiązanie instytucji absolutorium z organem, nie zaś z piastunem funkcji organu, niezależnie od tego, czy będzie chodziło o zastępcę wójta, czy o osobę wyznaczoną do pełnienia tych obowiązków przez premiera.
Podstawa prawna:
•art. 28a, art. 30 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713)
•art. 15zzz ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374, ost. zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 567)
•art. 271 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1478)
