Subskrybuj nas na Youtube
Od początku tego roku gminy mogą tworzyć instytucję, której powierzą wszystkie lub część zadań realizowanych przez ośrodki pomocy społecznej oraz inne jednostki. Taką możliwość przewiduje ustawa z 19 lipca 2019 r. o realizacji usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz.U. poz. 1818). Jej przepisy wymieniają 14 różnych usług, które będą świadczone na rzecz ogółu mieszkańców lub wybranych grup. Należą do nich zadania z zakresu m.in.: polityki rodzinnej, pomocy społecznej, systemu pieczy zastępczej, wspierania osób niepełnosprawnych, kultury oraz ochrony środowiska.
/>
• Kompleksowa pomoc dla mieszkańców w jednym miejscu
Centrum może być utworzone przez jedną gminę lub minimum dwa samorządy, o ile podpiszą porozumienie w tej sprawie. W przypadku wyboru pierwszego z tych wariantów art. 9 ust. 2 ustawy zakłada, że CUS będzie tworzone w drodze przekształcenia ośrodka pomocy społecznej. Od tej reguły jest przewidziany wyjątek dla miast mających powyżej 100 tys. mieszkańców. Otóż będą mogły albo przekształcić ośrodek w centrum albo powołać je jako odrębnie funkcjonującą jednostkę.
/>
Ustawa określa też, jaką strukturę organizacyjną będzie miało centrum. I tak na jego czele będzie stał dyrektor, któremu będą podlegać zespoły: do spraw organizowania usług społecznych oraz do zadań dotyczących pomocy społecznej. W skład tego pierwszego ma wchodzić organizator usług społecznych oraz koordynatorzy indywidualnych planów usług społecznych. Z kolei zespół odpowiadający za pomoc społeczną będzie wymagany w sytuacji, gdy centrum powstanie na bazie OPS.
Dodatkowo w CUS ma być też stanowisko organizatora społeczności lokalnej. Jego rola ma się sprowadzać do aktywizacji wspólnoty samorządowej oraz prowadzenia na bieżąco rozeznania co do jej potrzeb i potencjału w zakresie działań wspierających (przy czym przepisy nie wyjaśniają, co należy rozumieć pod tym pojęciem).
Ważne! W przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych zastosowanie będzie miał art. 231 kodeksu pracy, który wskazuje, że nowy pracodawca będzie stroną dotychczasowych stosunków pracy.
Osoba zatrudniona jako dyrektor, organizator lub koordynator w centrum usług społecznych musi mieć kwalifikacje wskazane w przepisach. Wśród nich jest wymóg skończenia szkolenia związanego z realizacją usług społecznych, które będą organizowane przez regionalne ośrodki polityki społecznej. Przy czym szczegółowe zasady ich prowadzenia mają zostać uregulowane w rozporządzeniu rady ministrów. Jego projekt trafił do konsultacji w drugiej połowie grudnia ubiegłego roku, ale zanim jego przepisy zaczną obowiązywać, a pierwsze szkolenia ruszą, z pewnością upłynie trochę czasu. Z tego powodu w przepisach przejściowych, w art. 78 ustawy, przewidziano, że do 31 grudnia 2022 r., nie trzeba będzie spełniać tego wymogu.
To, jaką ofertą usług społecznych będzie dysponowała nowa instytucja, zostanie określone w uchwale rady gminy, a to, z czego będzie mogła skorzystać dana osoba, ustali koordynator, przygotowując dla niej indywidualny plan usług społecznych. Najpierw jednak zainteresowany, lub jego opiekun będzie musiał złożyć wniosek o przyznanie takiej pomocy. Zgodnie z ustawą indywidualny plan opracowuje się w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia wystąpienia z wnioskiem. Co istotne, proces kwalifikacji oraz ustalania opłaty za usługi – jeśli taka należność jest przewidziana – odbywa się bez wydawania decyzji administracyjnej.
Z wejściem w życie ustawy o CUS wiąże się konkurs dla gmin, który został zapowiedziany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Ma to być pilotaż służący przetestowaniu różnych formuł funkcjonowania centrum – jako jednostki, która powstała w wyniku przekształcenia OPS, oraz takiej, która została powołana dla kilku gmin oraz działającej obok ośrodka. Nabór wniosków o przyznanie dofinansowania, które maksymalnie może wynieść nawet 5 mln zł na powołanie CUS ruszy już w styczniu.
opinia eksperta
Monika Lipińska zastępca prezydenta Lublina ds. społecznych
Ogólne założenia zawarte wustawie nie budzą wątpliwości. Idea rozwoju izintegrowania usług społecznych wydaje się słuszna i zasadna. Zuwagi jednak na zaproponowane wustawie zasadnicze zmiany wrealizacji usług budzi pewne wątpliwości. CUS jest kolejnym zadaniem nałożonym na samorządy bez stabilnych źródeł finansowania. Bardzo szeroko definiowany katalog usług społecznych zawartych wustawie wiąże się zogromnymi kosztami finansowymi dla samorządów, związanymi z utworzeniem iprzekazywaniem zadań do CUS czy np. wykonywaniem szczegółowych diagnoz potrzeb społecznych. Ustawa koncentruje, anawet centralizuje zadania, zarówno własne, jak izlecone różnych organów oróżnej właściwości miejscowej, rzeczowej i funkcjonalnej. Zmiany, które mają zrewolucjonizować system świadczenia usług iudzielania świadczeń pieniężnych, powinny być wprowadzane ostrożnie, w oparciu odotychczasowe doświadczenia samorządów iinnych podmiotów działających wtym obszarze
