Według danych UNESCO, ponad połowa ludności świata mieszka dziś w miastach. W roku 2030 ten wskaźnik przekroczy 60 proc. To wyzwanie, z jakim trzeba się zmierzyć, by zapewnić miastom oraz społecznościom spójność i równowagę. Te można osiągnąć stale się ucząc.
Z tego przekonania w 2015 wyrosła Globalna Sieć Miast Uczących Się UNESCO (UNESCO Global Network of Learning Cities). Dziś jest w niej ponad 200 miast z pięciu regionów UNESCO. Co roku do sieci mogą zostać włączone maksymalnie trzy miasta z danego kraju. Pod koniec czerwca pierwszym polskim miastem w międzynarodowym gronie miast uczących się została Gdynia.
- To ważny moment, bo jest kolejnym potwierdzeniem dobrego kursu, na jakim znajduje się Gdynia. Zadaniem samorządu jest dbałość o mieszkańców w każdym wieku, stałe podnoszenie jakości ich życia, stwarzanie warunków do aktywnego uczestnictwa w życiu miasta, czyli także inicjowania zmian czy przedsięwzięć. Przyjęcie Gdyni do Globalnej Sieci Miast Uczących Się UNESCO stanowi dowód, że te wszystkie zadania realizujemy na światowym poziomie – mówi Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni. – Chcemy być obecni w takich gremiach, bo dzięki temu możemy czerpać z dobrych wzorów i stale się rozwijać. Możemy także mówić innym o skutecznych rozwiązaniach, dzięki którym Gdynia jest miastem wysokiej jakości życia.
Aby dołączyć do sieci i posiadać status miasta uczącego się, gmina powinna realizować wizję kształcenia ustawicznego, na dwóch poziomach: formalnym i nieformalnym.
Poziom formalny to oczywiście system kształcenia w placówkach edukacyjnych wszystkich typów i na wszystkich poziomach. – Wyniki, jakie osiągają uczniowie gdyńskich szkół, plasują ich w czołówce nie tylko na Pomorzu, ale przede wszystkim w skali całego kraju – podkreśla Bartosz Bartoszewicz, wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia. – Stale poszerzamy ofertę edukacyjną, inwestujemy w rozwój kadry pedagogicznej i wyposażenie placówek. Realizujemy nowatorskie i innowacyjne programy. Przykładem niech będzie XVII Liceum Ogólnokształcące – pierwsza w Europie Centralnej oraz jedna z 18 na świecie placówek zrzeszonych w ramach programu Microsoft Flagship School. Wspólnie tworzymy szkołę zaawansowaną technologicznie, otwartą na wiedzę z całego świata i dającą do niej dostęp.
Prezydent Bartoszewicz zwraca uwagę, że mówiąc o edukacji formalnej nie można zapomnieć o włączaniu nauczycieli i rodziców w kształtowanie nowej sieci szkół, jaka powstała w Gdyni w efekcie przeprowadzonych niedawno reform. – W spotkaniach konsultacyjnych w ramach reformy MEN uczestniczyło około 3000 osób: rodzice, dyrektorzy szkół, rady pedagogiczne, pracownicy administracji i obsługi – przypomina.
Gdyńskie szkoły stwarzają też możliwości edukacji nieformalnej, w ramach prowadzonego w nich po zakończeniu lekcji programu zajęć np. sportowych czy językowych pod hasłem „Szkoła otwarta”. – Z doświadczeń, jakie zebraliśmy przy realizacji tego przedsięwzięcia, czerpaliśmy opracowując formułę działających w Gdyni od roku centrów sąsiedzkich Przystań: otwartych dla każdego miejsc spotkań, integracji, wymiany wiedzy, wspólnej nauki nowych umiejętności – przypomina Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji. – Cztery placówki prowadzone przez samorząd w różnych dzielnicach Gdyni są miejscami, gdzie tworzą się nowe więzi, gdzie buduje się społeczność, gdzie zawiązują się grupy mieszkańców skupionych wokół konkretnych tematów. Podobną rolę, tyle że dla określonych grup odbiorców, pełnią: Wymiennikownia – Młodzieżowe Centrum Innowacji Społecznych i Designu oraz Centrum Aktywności Seniora, prowadzące sześć miejskich klubów seniora oraz Gdyński Uniwersytet Trzeciego Wieku.
Miasto uczące się to także miasto włączające mieszkańców w procesy decyzyjne, dające im narzędzia do inicjowania i wprowadzania zmian, jak Budżet Obywatelski czy konsultacje społeczne; biorące pod uwagę ich potrzeby związane z rozwojem osobistym i poprawą jakości życia, zgłaszane np. podczas spacerów badawczych w przestrzeni miejskiej, badań fokusowych czy panelu obywatelskiego. Od niedawna działa w Gdyni Urban Lab, innowacyjny w Polsce program współpracy samorządu, mieszkańców, ekspertów i aktywistów miejskich, którzy wspólnie wypracowywać będą rozwiązania podnoszące jakość życia.
Miasto uczące się wspiera organizacje pozarządowe – od 1996 roku działa Gdyńskie Centrum Organizacji Pozarządowych, odpowiedzialne za współpracę samorządu z trzecim sektorem.
Gdynia stwarza też możliwości przekuwania pomysłów na realne działania, zarówno w sferze przedsiębiorczości (organizując cieszące się uznaniem w całej Polsce konkursy jak Gdyński Biznes), jak i społecznej (angażując się w rozwijanie innowacji społecznych).
Jest wreszcie cała paleta działań o charakterze kulturalnym, np. stałe rozszerzanie oferty działających w Gdyni muzeów czy bibliotek, przyciągające do nich nowych odbiorców.
Dzięki włączeniu do Global Network of Learning Cities Gdynia zyskuje dostęp do narzędzi i strategii innych miast członkowskich, kontakt z siecią ekspertów i specjalistów, wparcie techniczne.
Członkostwo w sieci nie wymaga od Gdyni odprowadzania składek członkowskich.
Warto przypomnieć, że w 2016 roku Gdynia jako pierwsze polskie miasto została wyróżniona przez Światową Organizację Zdrowia tytułem Miasta Przyjaznego Starzeniu.
Z kolei w roku 2017 Gdynia jako pierwsze miasto w Polsce, ale także w całej Europie Środkowo – Wschodniej otrzymała certyfikat ISO 37120. To norma obejmująca 100 wskaźników zawartych w 17 obszarach tematycznych dotyczących różnych aspektów funkcjonowania miasta, np. edukacji, bezpieczeństwa, finansów, rekreacji, zdrowia itp. Definiuje ona także pojęcia związane z miastami „Smart City".