TEZA: Farmer, który stosował materiał rozmnożeniowy chronionej odmiany roślin uzyskany z własnej uprawy, bez zawarcia uprzednio umowy z posiadaczem prawa do ochrony danej odmiany roślin, jest zobowiązany do zapłaty (właścicielowi praw) godziwego wynagrodzenia na koniec roku gospodarczego, czyli najpóźniej do końca czerwca.
Sprawa C 242/14 Saatgut-Treuhandverwaltungs GmbH vs. Gerhard und Jürgen Vogel GbR
WYROK TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ z 25 czerwca 2015 r.
STAN FAKTYCZNY
Sprawa dotyczyła praw do odmiany jęczmienia ozimego „Finita”, właściciela tych praw reprezentował związek Saatgut-Treuhandverwaltungs (STV). Związek publikował wykaz wszystkich roślin chronionych, w odniesieniu do których był uprawniony do pobierania opłat. Kiedy się dowiedział, że w roku gospodarczym 2010/2011 farmerzy zlecili przygotowanie 35 kwintali nasion odmiany jęczmienia ozimego „Finita”, poprosił o informacje w tej sprawie. Pismo pozostało bez odpowiedzi. W następnym piśmie wezwał do pokrycia opłaty licencyjnej za produkcję nasion we własnym zakresie, zaznaczając, że produkcja własna nie została prawidłowo zgłoszona.
Rok później związek złożył pozew o odszkodowanie. Farmerzy twierdzili, że nie zostali odpowiednio poinformowani o obowiązku opłaty licencyjnej za wytworzenie materiału rozmnożeniowego z własnej produkcji. Zdaniem STV informacje zawarte w poradniku corocznie przesyłanym farmerom powinny umożliwić im obliczenie kwoty do zapłacenia.
W tej sytuacji sąd, który rozpatrywał sprawę, zdecydował zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości UE o interpretacje przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 2100/94 z 21 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin (Dz.Urz. WE z 1994 r. L 227, s. 1). Zapytał, czy farmer, który bez zawarcia umowy z uprawnionym do wspólnotowego prawa do ochrony odmian roślin wykorzystał uzyskany z własnej produkcji materiał rozmnożeniowy, jest zobowiązany do zapłaty słusznego wynagrodzenia na podstawie art. 94 ust. 1 rozporządzenia nr 2100/94, a także, w jakim czasie opłatę tę należy uiścić.
UZASADNIENIE
Zdaniem TSUE farmer, który nie zapłaci posiadaczowi prawa, może zostać pozwany o zaniechanie naruszenia lub wypłatę słusznego wynagrodzenia albo obu. W przypadku działania umyślnego lub z niedbalstwa jest zobowiązany ponadto do naprawienia szkody.
Płatności tej nie można wymagać przed dniem wykorzystania materiału, czyli powstania zobowiązania. Data użycia materiału ze zbioru odmiany chronionej nie stanowi końca terminu, w którym należy dokonać zapłaty wynagrodzenia z tytułu odstępstwa, lecz datę, od której wynagrodzenie to staje się wymagalne.
Terminem, w którym należy zapłacić wynagrodzenie, jest rok gospodarczy. Z innych przepisów wynika, że rok ten rozpoczyna się 30 lipca, a kończy 30 czerwca roku następnego.
Brak zapłaty na koniec roku gospodarczego, w którym wykorzystany został materiał rozmnożeniowy, i brak zawarcia na to umowy z posiadaczem prawa do ochrony rośliny należy uznać za działanie, które umożliwia posiadaczowi prawa wystąpienie z powództwem.
