Od jutra osoba ubezpieczona w KRUS będzie mogła się szkolić bez obawy, że wypadnie z ubezpieczenia rolniczego.
Tak wynika z nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1155), która – z pewnymi wyjątkami – wchodzi w życie 15 czerwca br.
Reguluje ona m.in. kwestie związane ze zbiegiem tytułów ubezpieczenia rolniczego i powszechnego. Obecnie ubezpieczeni nie mogą bowiem płynnie przenosić swoich uprawnień między obydwoma systemami. Obowiązuje zasada, że w razie posiadania innego tytułu do ubezpieczenia lub podlegania zaopatrzeniu społecznemu obowiązek ubezpieczenia rolniczego jest wyłączony. Od tej reguły przewidziane zostały jednak odstępstwa. Jedno z nich wynika z art. 5b ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 933). Zgodnie z tym przepisem rolnik lub domownik podlegający ubezpieczeniu w KRUS, który został objęty innym ubezpieczeniem społecznym (w ZUS) z tytułu wykonywania umowy agencyjnej, zlecenia albo powołania do rady nadzorczej, podlega w tym okresie nadal pod KRUS. Przychód z tych źródeł nie może jednak przekraczać minimalnego wynagrodzenia.
W związku z tym, że takich sytuacji jest więcej, ustawodawca postanowił rozszerzyć katalog wspomnianych wyjątków. Dlatego zbliżone rozwiązanie w odniesieniu do innych ubezpieczonych w KRUS, którzy są zmuszeni do zmiany ubezpieczyciela, zostało zawarte we wspomnianej nowelizacji. Chodzi o osoby:
- pobierające świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy lub inny podmiot;
- pobierające stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;
- pełniące czynną służbę wojskową jako żołnierz niezawodowy, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką;
- odbywające służbę zastępczą.
Co więcej, emeryt prowadzący działalność rolniczą nie będzie już musiał z niej rezygnować, aby zachować prawo do pełnej wysokości emerytury z KRUS. W takim przypadku będzie jednak zobowiązany do dalszego opłacania składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.
Inna ważna zmiana dotyczy rencistów. Zgodnie z nowymi przepisami także w systemie rolniczym osoby z długim stażem ubezpieczeniowym (co najmniej 25 lat), które stały się całkowicie niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym oraz nie ukończyły wieku emerytalnego, nie zostaną pozbawione prawa do renty rolniczej, nawet jeśli w ostatnim okresie nie podlegały rolniczemu ubezpieczeniu. Świadczenie takie będzie wypłacane do osiągnięcia przez nie wieku emerytalnego, kiedy to uzyskają prawo do emerytury rolniczej.
Kolejna modyfikacja wynika natomiast z niedawnej uchwały Sądu Najwyższego z 23 lutego 2022 r. (sygn. akt III UZP 12/21). Chodzi o dorabianie. Zgodnie bowiem z art. 104 ust. 8 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504.) w systemie powszechnym zasadą jest, że jeśli dodatkowe zarobki nie przekroczą 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, świadczenie (m.in. renta) jest wypłacane w pełnej wysokości. Jeśli są wyższe, świadczenie jest zmniejszane, a po przekroczeniu 130 proc. wypłata za dany miesiąc zostaje zawieszona. Tę regułę KRUS stosował także do świadczeń z systemu rolniczego na podstawie art. 34 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Stanowi on, że prawo do emerytury lub renty rolniczej ulega zawieszeniu na zasadach określonych w przepisach emerytalnych. W orzecznictwie powstały jednak rozbieżności, czy taka wykładnia przepisów jest prawidłowa. SN uznał, że prawo do rolniczej renty rodzinnej nie ulega zmniejszeniu w razie osiągania przez ubezpieczonego przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w kwocie mieszczącej się w przedziale od 70 proc. do 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Wskazał, że art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników stanowi wprost, że stosuje się przepisy emerytalne dotyczące zawieszenia, a nie zmniejszenia. W znowelizowanym art. 34 ust. 1 załatano tę lukę – teraz rolnicze świadczenia, analogicznie jak te z systemu powszechnego, będą w takiej sytuacji zmniejszane. ©℗
Etap legislacyjny
Wchodzi w życie 15 czerwca 2022 r.
