Jestem rolnikiem i od roku prowadzę dodatkowo własną działalność gospodarczą. Jeszcze nie składałem oświadczenia w KRUS o wysokości rocznego podatku z firmy. Do kiedy ostatecznie muszę to zrobić i ile wynosi kwota graniczna podatku za 2018 r.? Co wtedy, gdy limit podatku zostanie przekroczony?
Rolnik (lub domownik) prowadzący jednocześnie działalność gospodarczą (lub współpracujący przy tej działalności), który pozostaje w ubezpieczeniu rolniczym, do 31 maja 2019 r. ma obowiązek złożyć w KRUS oświadczenie o nieprzekroczeniu kwoty podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy (2018 r.). Jeżeli podatek przekroczył 3376 zł, to rolnik będzie musiał przejść do powszechnego systemu ubezpieczeń, a więc do ZUS.
Pod pewnymi warunkami
Pozarolnicza działalność gospodarcza jest jednym z obowiązkowych tytułów do ubezpieczeń emerytalno-rentowych oraz zdrowotnego i osoba ją prowadząca podlega tym ubezpieczeniom w ZUS na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Regułą jest, że ubezpieczenia społeczne z niej wynikające mają pierwszeństwo przed ubezpieczeniem rolniczym, które reguluje ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników. Jednak rozpoczęcie prowadzenia firmy przez rolnika może – na zasadzie wyjątku – uprawniać do pozostania w KRUS, ale po łącznym spełnieniu określonych warunków. Jeden z nich dotyczy wysokości rocznego należnego podatku dochodowego z działalności nierolniczej. Kwota ta ulega corocznej waloryzacji i jest ogłaszana w drodze obwieszczenia przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi.
Rolnik (lub domownik), który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (czyli obowiązkowo), nieprzerwanie przez co najmniej trzy lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub podejmie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gos podarczej lub współpracy przy niej, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:
- złoży KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;
- jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;
- nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;
- nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
- kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza rocznej kwoty granicznej.
Za rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uznaje się także:
- wznowienie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, której prowadzenie okresowo zawieszono;
- zmianę rodzaju lub przedmiotu wykonywanej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).
Warto od razu przypomnieć, że za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzoną na terytorium Polski przez osoby fizyczne na podstawie przepisów ustawy ‒ Prawo przedsiębiorców, z wyłączeniem wspólników spółek prawa handlowego (np. spółki z o.o.) oraz osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu:
- w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
- z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Obowiązki informacyjne
Do 31 maja każdego roku, po rozliczeniu roku podatkowego, rolnik (lub domownik) podlegający ubezpieczeniu rolniczemu, prowadzący działalność gospodarczą lub współpracujący przy jej prowadzeniu ma obowiązek złożyć w KRUS zaświadczenie naczelnika właściwego urzędu skarbowego albo oświadczenie własne, że kwota należnego podatku dochodowego od przychodów z działalności gospodarczej za poprzedni rok podatkowy nie przekroczyła rocznej kwoty granicznej.
Kwota graniczna KRUS na rok podatkowy 2018 wynosi 3376 zł.
Jeśli rolnik (lub domownik) spóźni się ze złożeniem oświadczenia/zaświadczenia lub nie złoży go w ogóle albo wykaże, że kwota graniczna podatku została przekroczona, a nadal będzie prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą (lub współpracować przy prowadzeniu takiej działalności), to zostanie wyłączony z ubezpieczenia w KRUS z dniem, do którego miał złożyć zaświadczenie albo oświadczenie. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy rolnik lub domownik zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób trwały lub okresowy przed upływem terminu na złożenie tego zaświadczenia albo oświadczenia. W takim przypadku musi o tym zawiadomić KRUS w ciągu 14 dni od zaprzestania wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej.
Osoba, która nie złożyła zaświadczenia/oświadczenia w ustawowym terminie, może ubiegać się w KRUS o przywrócenie tego terminu na swój wniosek, ale tylko wtedy, gdy spóźnienie nastąpiło wskutek zdarzeń losowych.
Co po przekroczeniu limitu podatkowego
Jeżeli kwota należnego podatku dochodowego z działalności gospodarczej za 2018 r. przekroczyła 3376 zł, to od 1 czerwca 2019 r. rolnik podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu w ZUS. Ubezpieczenie rolnicze wygaśnie bowiem 31 maja. Oznacza to, że od 1 czerwca 2019 r. rolnik-przedsiębiorca stanie się płatnikiem składek emerytalno-rentowych oraz zdrowotnego na własne ubezpieczenia. W ciągu siedmiu dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń w ZUS, czyli do 8 czerwca, musi złożyć we właściwej dla swojej siedziby, terenowej jednostce ZUS:
– druk zgłoszeniowy płatnika składek – osoby fizycznej ZUS ZFA,
– druk zgłoszeniowy osoby ubezpieczonej ZUS ZUA.
Zgłoszenia do ubezpieczenia emerytalnego, rentowych, zdrowotnego na druku ZUS ZUA należy dokonać od 1 czerwca z kodem tytułu ubezpieczenia 0510 xx. Natomiast na zasadzie wyboru rolnik może przystąpić dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego. Jeśli zrobi to od razu, tj. zgłosi się do tego ubezpieczenia razem z pozostałymi ubezpieczeniami, to będzie nim objęty również od 1 czerwca. Kod ubezpieczenia 0510 xx dotyczy osoby, która opłaca składki społeczne od podstawy wymiaru, którą stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 proc. kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W 2019 r. minimalna podstawa wynosi 2859 zł. Warto dodać, że jeżeli działalność gospodarczą rolnik prowadzi nie dłużej niż 24 miesiące, to do upływu tego okresu może jeszcze skorzystać z możliwości opłacania składek społecznych od kwoty niższej, tj. w wysokości 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (w 2019 r. 675 zł). Wtedy odpowiedni byłby kod tytułu ubezpieczeń 0570 xx.
Podstawa prawna
Art. 5a, art. 37 ust. 7 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 299 ze zm.).
Art. 5 ust. 1, art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 18 ust. 8, art. 18a, art. 36 ust. 1, 3 i 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 300 ze zm.)
Art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 69 ust. 1, art. 81 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1510 ze zm.).
Obwieszczenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 19 kwietnia 2018 r. w sprawie rocznej kwoty granicznej (M.P. 2018 r. poz. 451).
