Niektóre organy podatkowe niesłusznie kwestionują 50-proc. koszty uzyskania przychodów, gdy podatnik objął udziały w spółce np. w zamian za prawa do wytworzonego przez siebie programu komputerowego.
Wskazanie w ustawie o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) reguł dotyczących ustalania kosztów podatkowych, odnoszących się niekiedy do bardzo wąskiej kategorii przypadków, powoduje wątpliwości, czy w sytuacjach niedostatecznie jasno określonych w ogóle można pomniejszać przychody. Kontrowersje budzi m.in. zakres zastosowania art. 22 ust. 1e ustawy o PIT. Dotyczy on ustalania kosztów uzyskania przychodów w przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

Majątek wytworzony przez podatnika

Przepis ten znajduje zastosowanie m.in. gdy przedmiotem wkładu są składniki majątku nabyte przez podatnika. Nie odnosi się natomiast do sytuacji, w których udziałowiec sam wytworzył wnoszony wkład. W takich przypadkach zdarza się, że organy podatkowe odmawiają możliwości rozpoznania jakichkolwiek kosztów uzyskania przychodów. Twierdzą bowiem, że art. 22 ust. 1e ustawy o PIT wskazuje zamknięty katalog przypadków, w których możliwe jest uwzględnienie kosztów uzyskania przychodów przy czynności objęcia udziałów (akcji) w spółce w zamian za wkład niepieniężny inny niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Problem może dotyczyć przykładowo start-upu informatycznego, mającego w zamierzeniu działać jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, gdzie:
przyszli wspólnicy zamierzają wnieść aport w postaci autorskich praw majątkowych do wytworzonego przez nich programu komputerowego,
w ramach działalności spółki kapitałowej przewidziane jest udzielanie licencji na korzystanie z programu, dostosowywanie go do wymagań konkretnego klienta oraz usługi z zakresu help desku.
Można się spotkać ze stanowiskiem organów podatkowych (np. decyzja dyrektora izby skarbowej uchylona 27 czerwca 2013 r. przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem o sygn. akt III SA/Wa 3308/12), w myśl którego skoro program komputerowy nie został nabyty przez podatnika, to nie ma podstaw do ustalenia kosztów uzyskania przychodów. Co więcej, w toku postępowań podatkowych niekiedy kwestionowane bywa również to, że wniesienie aportu stanowi czynność rozporządzenia autorskim prawem majątkowym. W konsekwencji zdarza się, że organy podatkowe odmawiają możliwości zastosowania kosztów w wysokości 50 proc., właściwych dla rozporządzania prawami autorskimi (art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT), do przychodu z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce.

Opodatkowany dochód, a nie przychód

Stanowisko prezentowane przez organy podatkowe nie ma jednak podstaw w przepisach. W myśl art. 30b ust. 1 ustawy o PIT, w przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, opodatkowaniu według stawki 19 proc. podlega dochód. Artykuł 22 ust. 1e ustawy o PIT ustalający wysokość kosztów w konkretnych wymienionych w nim przypadkach (wśród których nie ma wniesienia składników majątku wytworzonych przez podatnika), nie wyłącza zastosowania art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT, dotyczącego kosztów uzyskania przychodów przy rozporządzaniu autorskimi prawami majątkowymi. Odmienna interpretacja prowadziłaby do zupełnie nieuzasadnionego opodatkowania przychodu podatnika, a nie dochodu.
Należy podkreślić, że istnieją korzystne dla podatników interpretacje indywidualne, potwierdzające możliwość zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodu (np. wydana przez ministra finansów 11 grudnia 2009 r., nr DD3/033/132/RYM/09/PK-1093). Ponieważ jednak zasadniczo dają ochronę tylko ich adresatom, warto przed objęciem udziałów (akcji) w spółce w zamian za wkład niepieniężny w postaci autorskich praw majątkowych do składnika majątku wytworzonego we własnym zakresie wystąpić z wnioskiem o wydanie interpretacji we własnej sprawie.