Kwoty wolne od potrąceń chronią wynagrodzenie pracownika przed zajęciami - zarówno dobrowolnymi, jak i dokonywanymi bez zgody pracownika. W przypadku potrąceń obowiązkowych - takich jak zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi, finansowe kary porządkowe czy sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych (na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne) - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych z wynagrodzenia za pracę, pracownikowi nadal musi pozostać kwota w wysokości:
- minimalnej płacy po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- 75 proc. najniższej płacy przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90 proc. wynagrodzenia minimalnego przy potrącaniu kar pieniężnych nałożonych przez pracodawcę.
Co ważne - przy potrącaniu świadczeń alimentacyjnych nie obowiązuje żadna kwota wolna. 5 sposobów na odzyskanie zaległych alimentów>>
Natomiast, kiedy potrącenia są dobrowolne, obowiązuje pozostawienie kwoty wolnej równej:
- minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, jakie przysługuje pracownikom pełnoetatowym, po odliczeniu składek i podatku - w przypadku potrąceń na rzecz pracodawcy,
- 80 proc. minimalnego wynagrodzenia, jakie przysługuje pracownikom pełnoetatowym, po odliczeniu składek i podatku - przy potrącaniu innych należności na rzecz pracodawcy, w tym składki dla związków zawodowych czy z tytułu polisy grupowego ubezpieczenia na życie.
PRZYKŁAD
Jeśli założymy, że obciążenia składkowo-podatkowe nie ulegną zmianie w przyszłym roku, to możemy wyliczyć, ile będą wynosiły kwoty wolne od potrąceń - od początku przyszłego roku minimalne wynagrodzenie pracownika zatrudnionego na pełen etat będzie bowiem wynosić 2000 zł brutto. Więcej o płacy minimalnej w 2017 roku przeczytasz tutaj>>
Od tej kwoty odejmujemy składki na ubezpieczenie społeczne - w sumie 274,2 zł, na co składa się:
- składka emerytalna - 2000 zł x 9,76 proc. = 195,2 zł
- składka rentowa - 2000 zł x 1,5 proc. = 30 zł
- składka chorobowa - 2000 zł x 2,45 proc. = 49 zł
Od 2000 zł należy też odjąć składkę na ubezpieczenie zdrowotne, która wynosi 155,32 zł, na co składa się:
- podstawa wymiaru składki: od 2000 zł - 274,2 zł (składki na ubezpieczenie społeczne) = 1 725,8 zł
- sama składka stanowi 9 proc. podstawy: 1 725,8 zł x 9 proc. = 155,32 zł
Wreszcie od 2000 zł odejmujemy zaliczkę na podatek dochodowy - 110,54 zł, na co składa się:
- od przychodu pracownika odejmujemy składki na ubezpieczenie społeczne oraz koszty uzyskania przychodu: 2000 zł - 274,2 zł - 111,25 zł = 1 614,55 zł
- uzyskaną kwotę mnożymy przez 18 proc.: 1 614,55 x 18 proc. = 290,62 zł
- od tej sumy odejmujemy kwotę wolną od podatku: 290,62 - 46,33 zł = 244,29 zł
- odliczamy składkę na ubezpieczenie zdrowotne - podstawa wymiaru składki mnożymy przez 7,75 proc.: 1 725,8 zł x 7,75 proc. = 133,75 zł
- zaliczka na podatek dochodowy wynosi: 244,29 - 133,75 zł = 110,54 zł = 111 zł.
Minimalne wynagrodzenie netto pracownika w 2017 roku (100 proc.) wyniesie 1459,94 zł, bowiem: 2000 zł - 274,2 zł - 155,32 zł - 111 zł = 1459,48 zł
75 proc. minimalnego wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych wyniesie 1 094,95 zł.
80 proc. minimalnego wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych wyniesie 1 167,95 zł.
90 proc. minimalnego wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych wyniesie 1 313,46 zł.