Subskrybuj nas na Youtube
Jestem policjantką. Komendant powiatowy odmówił mi przyznania prawa do wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat za czas pracy w gospodarstwie rolnym moich rodziców. W uzasadnieniu stwierdził, że praca w gospodarstwie nie miała charakteru pracy stałej, a wykonywanie w nim czynności było tylko doraźną pomocą, jaką zwyczajowo świadczą dzieci rolników. Powołał się przy tym na fakt, iż byłam uczennicą technikum oraz że od miejsca zamieszkania do szkoły dojeżdżałam 21 km. Stwierdził, że gospodarstwo było stosunkowo małe (1,6 ha), a pracowało w nim sześć osób. Czy to rozstrzygnięcie jest prawidłowe?
Polecany produkt: Czas pracy >>>
Tak. Z opisu wynika, że praca w gospodarstwie nie miała stałego charakteru, ale była wykonywana doraźnie (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 lutego 2016 r., sygn. akt I OSK 2721/14, www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Wliczaniu do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, podlegają okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Definicję domownika określa art. 6 pkt 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Jest to osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Wobec tego, aby zaliczyć funkcjonariuszowi do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego wnioskowany przez niego okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, należy ustalić wszystkie elementy wchodzące w skład pojęcia domownika (wyrok WSA w Łodzi z 30 września 2010 r., sygn. akt III SA/Łd 448/10, LEX nr 758205).
Zdaniem WSA w Olsztynie wyrażonym w wyroku z 15 sierpnia 2014 r. (sygn. akt II SA/Ol 574/14, www.orzeczenia.nsa.gov.pl) pracą stałą domownika w gospodarstwie rolnym będzie praca wykonywana w wymiarze czasu stosownym do prawidłowego jego funkcjonowania, zgodnie z jego strukturą, przy uwzględnieniu jego obszaru oraz liczby pracujących w nim osób. Ocena charakteru pracy takiej osoby musi być każdorazowo dokonywana na tle okoliczności faktycznych konkretnej sprawy. Wykonywanie stałej pracy w gospodarstwie nie wyklucza jednak co do zasady innych form aktywności domownika, w tym np. pobierania nauki. Obowiązujące przepisy nie określają bowiem wymogu, aby praca w gospodarstwie rolnym stanowiła jedyne lub główne źródło utrzymania ani by była wykonywana w ściśle określonym wymiarze. Organ, dokonując oceny, czy dany funkcjonariusz pracował stale w gospodarstwie, musi uwzględnić jego wielkość i charakter oraz, co się z tym wiąże, zakres niezbędnych prac, jakie były w nim wykonywane (por. wyrok NSA z 3 lutego 2016 r., sygn. akt I OSK 2814/14, www.orzeczenia.nsa.gov.pl).
Podstawa prawna
Art. 101 ust. 1 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o policji (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 529 ze zm.).
Art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz.U. nr 54, poz. 310).
Art. 6 pkt 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 277).
Par. 4 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1236).
Przedłużające się postępowanie karne przyczyną zwolnienia
Dyrektor służby celnej przedłużył mi okres zawieszenia w czynnościach służbowych. Powodem było przedłużające się postępowanie karne, które toczy się wobec mnie. Pomimo tego zwolnił mnie ze służby. Czy dyrektor mógł podjąć taką decyzję, jeżeli wcześniej przedłużył okres zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych do czasu zakończenia postępowania karnego?
Tak. Dyrektor mógł zwolnić celnika ze służby, gdyż przedłużenie okresu zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych nie stanowi przeszkody do zastosowania art. 105 pkt 10 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (dalej: u.s.c.), o ile spełnione zostaną warunki określone w tym przepisie. Zgodnie z jego treścią można zwolnić funkcjonariusza ze służby w przypadku upływu 12 miesięcy okresu zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych, jeżeli nie ustąpiły przyczyny będące podstawą zawieszenia. Tak orzekł m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 listopada 2015 r. (sygn. akt I OSK 815/14, www.orzeczenia.nsa.gov.pl). NSA w orzeczeniu tym wyjaśnił, że jeżeli zasadą jest zawieszenie funkcjonariusza w czynnościach służbowych na okres nie dłuższy niż trzy miesiące, a przedłużenie tego okresu wymaga wydania odrębnej decyzji i zawsze następuje do czasu zakończenia postępowania karnego (na czas bliżej nieokreślony), to przyjęcie założenia, iż w przypadku przedłużenia okresu zawieszenia niedopuszczalne jest zwolnienie ze służby świadczyłoby o bezprzedmiotowości art. 105 pkt 10 u.s.c. Zdaniem NSA w takiej sytuacji przesłanka zwolnienia ze służby, jaką jest upływ 12 miesięcy zawieszenia w czynnościach służbowych, które może nastąpić wyłącznie do czasu zakończenia postępowania karnego, byłaby niepotrzebna. W tym przypadku data zwolnienia funkcjonariusza byłaby określana wyłącznie przez termin zakończenia postępowania karnego. W ocenie NSA celem art. 105 pkt 10 u.s.c. jest umożliwienie zwolnienia celnika, wobec którego postępowanie karne nie zostało zakończone, pomimo że od chwili zawieszenia go w czynnościach służbowych upłynęło ponad 12 miesięcy. Innymi słowy chodzi o stworzenie możliwości rozwiązania stosunku służbowego z funkcjonariuszem, który od ponad roku nie pełni służby. Decyzja ta jest przy tym pozostawiona do uznania dyrektorowi izby.
NSA zauważył, że w większości przypadków postępowania karne trwają dłużej niż trzy miesiące, co wymusza na organie przedłużenie zawieszenia do czasu ich zakończenia. Nie oznacza to jednak, że organ zostaje na nieokreślony czas (niekiedy kilku lat) pozbawiony możliwości podjęcia działań zmierzających do prawidłowego wykonywania zadań stojących przed służbą. Do zadań tych należy m.in. powierzenie pełnienia obowiązków służbowych osobom o nieposzlakowanej opinii i zdolnym do ich wykonywania. Trzeba bowiem zauważyć, że Służba Celna jest jednolitą formacją umundurowaną utworzoną w celu zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej, w tym zgodności z prawem przywozu towarów na ten obszar oraz wywozu towarów z tego obszaru, a także wykonywania obowiązków określonych w przepisach odrębnych, w szczególności w zakresie podatku akcyzowego oraz podatku od gier. Artykuł 76 u.s.c. wymaga od osoby, która może pełnić służbę w Służbie Celnej, by posiadała m.in. nieposzlakowaną opinię. Ta szczególna cecha stosunku służbowego funkcjonariusza tej formacji ma istotne znaczenie przy ocenie zasadności podjęcia uznaniowej decyzji o zwolnieniu ze służby funkcjonariusza, wobec którego zastosowano obligatoryjne zawieszenie w pełnieniu obowiązków służbowych.
Podstawa prawna
Art. 23 ust. 1 i 3, art. 76, art. 105 pkt 10 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 990 ze zm.).
