Subskrybuj nas na Youtube
Tylko w razie określonych zdarzeń można rozwiązać z urzędnikiem umowę o pracę za wypowiedzeniem. Katalog przyczyn jest zamknięty i raczej wąski – typowy dla stosunków pracy z mianowania
/>
/>
Urzędnik służby cywilnej może się cieszyć gwarancją zatrudnienia. Taki przywilej przysługuje wszystkim tym pracownikom, którzy pracują na podstawie mianowania. Wzmożona trwałość stosunku pracy ma zapewnić im bezstronne wykonywanie obowiązków, wolne od nacisków politycznych. Ochrona ta stanowi zatem jedną z gwarancji neutralności i niezależności urzędników. Dodatkowo takie rozwiązanie ma im umożliwić stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Trudno przecież oczekiwać od pracownika, któremu nie zapewni się ochrony przed arbitralnym i nieuzasadnionym zwolnieniem z pracy, że będzie on stale podwyższał swoje umiejętności zawodowe. Jednocześnie gwarancja zatrudnienia stanowi rekompensatę z tytułu obciążenia urzędników szczególnymi obowiązkami i ograniczeniami, które nierzadko dotkliwie ingerują w ich życie prywatne.
Jak ważne są to wartości, świadczy wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 14 czerwca 2011 r. (sygn. akt Kp 1/11). TK stwierdził w nim niezgodność z ustawą zasadniczą regulacji z 16 grudnia 2010 r. o racjonalizacji zatrudnienia w państwowych jednostkach budżetowych i niektórych innych jednostkach sektora finansów publicznych w latach 2011–2013. Według TK jej przepisy stworzyły możliwość arbitralnego, a więc niezwiązanego z założeniami samej racjonalizacji, doboru urzędników służby cywilnej podlegających zwolnieniu. Były one też w ocenie TK sprzeczne z zasadą profesjonalnej, zawodowej i bezstronnej służby cywilnej wyrażoną w art. 153 konstytucji.
Wyrazem stabilizacji zatrudnienia jest zamknięta lista przypadków, które uzasadniają zwolnienie z pracy w urzędzie. W przypadku pracowników kontraktowych kodeks pracy nie zawiera takiego katalogu. Warto więc poznać, jakie przyczyny mogą prowadzić do rozstania się z urzędnikiem. Zwłaszcza że wystąpienie niektórych okoliczności rodzi po stronie pracodawcy nawet obowiązek zwolnienia członka służby cywilnej z urzędu.
Podstawy rozstania
Katalog przyczyn, które umożliwiają rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem, zawarty został w art. 71 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1111 ze zm.; dalej: u.s.c.).
W zależności od okoliczności do zwolnienia może dojść za wypowiedzeniem lub w trybie natychmiastowym. Przy czym w zależności od tego, czy szef urzędu jest zobowiązany do wymówienia mianowania, może być ono obligatoryjne albo fakultatywne. Rozwiązanie stosunku pracy jest jednak zawsze zależne od woli pracodawcy.
Pierwszym powodem, który uzasadnia zwolnienie urzędnika z pracy, jest dwukrotna, następująca po sobie, negatywna ocena okresowa. Dotyczy ona wykonywania przez członka służby cywilnej obowiązków wynikających z opisu zajmowanego przez niego stanowiska pracy. Celem oceny jest potrzeba stałego doskonalenia jakości wykonywanych zadań przez członków służby cywilnej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 22 sierpnia 2013 r., sygn. akt III APa 7/13).
WAŻNE
Rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem następuje z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia bez względu na staż pracy
Ocenę okresową sporządza na piśmie bezpośredni przełożony urzędnika co 24 miesiące. Zawiera ona również wnioski dotyczące jego indywidualnego rozwoju zawodowego. W pragmatyce służby cywilnej przewiduje się, że druga ocena może nastąpić nie wcześniej niż po upływie sześciu miesięcy od dnia doręczenia poprzedniej oceny. Warunki i sposób przeprowadzania oceny okresowej członka korpusu służby cywilnej, w tym kryteria oceniania, wzory arkuszy oceny okresowej, skalę i tryb jej sporządzania określa rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 23 lipca 2015 r. (Dz.U. poz. 1144).
Podstawą dokonywania wypowiedzenia stosunku pracy urzędnika jest dopiero prawomocna druga ocena negatywna. Na mocy art. 81 u.s.c. przysługuje mu od oceny sprzeciw do dyrektora generalnego urzędu (lub innej wskazanej w ustawie osoby), a w razie nierozpatrzenia sprzeciwu w terminie albo jego nieuwzględnienia istnieje możliwość odwołania się do sądu pracy. Przy czym właściwym do jego rozpatrzenia jest sąd rejonowy (uchwała Sądu Najwyższego z 18 listopada 2014 r., sygn. akt II PZP 2/14).
Sporne kompetencje sądu
Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu wyrażonym w wyroku z 30 października 2014 r. (sygn. akt III APa 17/1) w przypadku gdy wyniki postępowania sądowego wskazują na to, że ocena okresowa urzędnika jest niewłaściwa, czy to ze względów formalnych, czy merytorycznych, sądowi przysługuje jedynie kompetencja do jej uchylenia i nakazania pracodawcy przeprowadzenia oceny ponownie. Sąd nie może zastąpić przełożonego w przysługujących mu uprawnieniach wystawiania ocen (stanowisko to SA w Poznaniu sformułował w wyroku z 14 sierpnia 2014 r., sygn. akt III APa 7/14).
Odmienną opinię wyraził w tym zakresie SA w Szczecinie w wyroku z 25 lutego 2014 r. (sygn. akt III APa 13/13). W jego ocenie sąd powszechny dokonuje prawidłowości wydanej względem pracownika oceny zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym. Stwierdzenie, że sąd pracy nie może ingerować w wydaną przez przełożonego opinię i w wyniku przeprowadzonego postępowania dokonywać jej zmiany, czyniłoby postępowanie w tej sprawie iluzorycznym. Sąd pracy ma zatem legitymację do tego, aby dokonać weryfikacji ocen wystawianych przez pracownika służby cywilnej przez jego przełożonego na podstawie art. 83 ust. 4 oraz art. 81 ust. 3 i 6 u.s.c. W następstwie rozpoznania powództwa po stronie sądu istnieje uprawnienie do merytorycznej ingerencji w podważaną przez pracownika ocenę i nakazanie jej zmiany przy uwzględnieniu wskazań sądu pracy. Tylko takie działanie stanowić bowiem będzie realizację prawa strony do rozpoznania jej sprawy przez sąd zgodnie z art. 83 ust. 5 u.s.c.
ZUS potwierdza
Przesłanką uzasadniającą rozwiązanie z urzędnikiem stosunku pracy za wypowiedzeniem jest trwała niezdolność do pracy, która uniemożliwia mu wykonywanie obowiązków. Ta okoliczność potwierdzona musi być orzeczeniem lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Wskutek tego orzeczenia urzędnik może zostać przeniesiony na rentę z tytułu niezdolności do pracy. Na badanie może go wysłać pracodawca. Musi on wykonać to polecenie. Odmowa poddania się badaniu może skutkować fakultatywnym rozwiązaniem z urzędnikiem stosunku pracy.
Nieposzlakowana opinia
Kolejną obligatoryjną przesłanką wypowiedzenia stosunku pracy urzędnikowi jest utrata przez niego nieposzlakowanej opinii. Cecha ta jest jednym z kryteriów selekcyjnych dostępu do służby cywilnej. Pojęcie „nieposzlakowanej opinii” nie zostało zdefiniowane w pragmatyce. Zdaniem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 5 czerwca 2012 r. (sygn. akt II PK 263/11), nieposzlakowana opinia to możność przypisania osobie takich cech, jak m.in. uczciwość, rzetelność, odpowiedzialność za czyny i słowa, otwartość w stosunku do innych ludzi, skromność i umiarkowanie w życiu codziennym, umiejętności godnego zachowania się w różnych sytuacjach, spolegliwość, uczciwość w życiu prywatnym i rodzinnym.
Brak legalnej definicji „nieposzlakowanej opinii” w u.s.c. to niejedyna wątpliwość, jaka może powstać w razie zastosowania tej przesłanki zwolnienia. Trudno jest zwłaszcza określić zakres możliwej weryfikacji posiadania tej cechy w życiu osobistym urzędnika. Zbyt daleko idąca ingerencja w tę sferę może bowiem naruszać prawo każdej jednostki do prywatności.
Likwidacja urzędu
Ostatnią przesłanką obligatoryjnego wypowiedzenia stosunku pracy urzędnikowi służby cywilnej jest likwidacja urzędu, jeżeli nie jest możliwe przeniesienie urzędnika w trybie art. 66 u.s.c. Zgodnie z tym przepisem w razie likwidacji urzędu, w którym urzędnik służby cywilnej wykonuje pracę, lub reorganizacji tego urzędu w sposób uniemożliwiający dalsze zatrudnienie urzędnika służby cywilnej szef służby przenosi go do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości oraz zobowiązuje dyrektora generalnego tego urzędu do wyznaczenia urzędnikowi służby cywilnej stanowiska z uwzględnieniem jego przygotowania zawodowego.
Rozwiązanie stosunku pracy z powodu likwidacji urzędu będzie mogło mieć miejsce tylko wtedy, gdy następuje całkowite i faktyczne zniesienie danej struktury organizacyjnej. Przesłanka zwolnienia nie dotyczy takiego przekształcenia organizacyjnego, w wyniku którego dochodzi do przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę na mocy odrębnych przepisów.
W okresie między ustaniem zatrudnienia w likwidowanym urzędzie a podjęciem pracy lub działalności gospodarczej urzędnikowi przysługuje świadczenie pieniężne ze środków budżetu państwa (przez okres nie dłuższy niż sześć miesięcy), obliczane jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. Świadczenie to nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury. Gdy w tym okresie urzędnik pobiera zasiłek chorobowy albo macierzyński, wysokość świadczenia pieniężnego jest odpowiednio obniżana.
Czas, przez który następuje wypłata świadczenia, wlicza się do okresów pracy wymaganych do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych oraz do okresów zatrudnienia. Od świadczenia pieniężnego urząd odprowadza składkę na ubezpieczenia społeczne na zasadach przewidzianych dla wynagrodzenia wypłacanego w czasie trwania stosunku pracy.
Niezbędna procedura
Samo wystąpienie przesłanki obligatoryjnego zwolnienia nie powoduje z mocy prawa rozwiązania stosunku pracy. W tej sytuacji konieczne jest wręczenie wypowiedzenia urzędnikowi przez dyrektora generalnego urzędu. Jeśli jednak tego nie zrobi, narusza nałożony na niego obowiązek i dlatego powinien z tego powodu ponieść odpowiedzialność jako członek korpusu zajmujący wyższe stanowisko.
WAŻNE
W okresie wypowiedzenia urzędnik może być zwolniony z pełnienia obowiązków, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia
W pisemnym oświadczeniu woli o wypowiedzeniu musi być wskazana przyczyna rozwiązania stosunku pracy oraz pouczenie o przysługującym urzędnikowi prawie odwołaniu się do sądu pracy (art. 30 par. 3, 4 i 5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy; t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.; dalej: k.p.). W okresie wymówienia urzędnik ma prawo do płatnego zwolnienia na poszukiwanie pracy w wymiarze 3 dni roboczych (art. 37 k.p.).
W razie wadliwego wypowiedzenia przysługują mu roszczenia przewidziane w kodeksie pracy, tj. o uznanie wymówienia za bezskuteczne, jeśli stosunek pracy nie uległ jeszcze rozwiązaniu, bądź też o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie (art. 45 k.p.). Nie jest konieczna konsultacja zamiaru zwolnienia ze związkami zawodowymi działającymi w urzędzie.
W myśl art. 71 ust. 5 u.s.c. rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej nie może naruszać przepisów dotyczących szczególnej ochrony pracowników w zakresie wypowiedzenia i rozwiązania stosunku pracy. Oznaczałoby to, przykładowo, że nie można rozwiązać stosunku pracy z mianowanym urzędnikiem:
wktóry jest w wieku przedemerytalnym (art. 39 k.p.),
ww okresie urlopu i innej usprawiedliwionej jego nieobecności w pracy (art. 41 k.p.),
wktóry jest w ciąży i na urlopie macierzyńskim (art. 177 k.p.),
wkorzystającym z urlopu ojcowskiego (art. 1823 k.p.),
ww okresie pomiędzy złożeniem wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego a zakończeniem tego urlopu (art. 1861 k.p.).
Bez wymówienia
W art. 71 ust. 3 i 7 u.s.c. wymienione są przesłanki rozwiązania stosunku pracy urzędnikowi bez wypowiedzenia. Pierwszą z nich jest nieobecność w pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż rok. Treść tego przepisu nie oznacza, że przez cały ten okres urzędnik będzie otrzymywał wynagrodzenie i zasiłek chorobowy. Zgodnie bowiem z art. 8 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.; dalej: u.ś.p.) zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 u.ś.p. - nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została gruźlicą lub w związku z ciążą - nie dłużej niż przez 270 dni.
Nie wszyscy urzędnicy nabędą jednak prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, które przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. W świetle art. 18 u.ś.p. świadczenie to przysługuje po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego ubezpieczonemu, który nadal jest niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy.
Dyscyplinarnie
Kolejną przesłanką rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia jest ciężkie naruszenie przez urzędnika podstawowych obowiązków członka korpusu służby cywilnej. Przy czym jego wina musi być oczywista. Tak wynika z art. 71 ust. 7 pkt 1 u.s.c. Przepis ten wzorowany jest na art. 52 par. 1 pkt 1 k.p. Dlatego można w tym przypadku korzystać z bogatego orzecznictwa SN, który wielokrotnie wypowiadał się odnośnie dyscyplinarnego zwolnienia. Jego analiza jest szczególnie przydatna pod kątem ustalenia, jakie okoliczności można uznać za ciężkie naruszenie obowiązków. [tabela 2]
Zmiana poglądu
Urzędnik odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie obowiązków członka korpusu służby cywilnej. Jedną z kar, która może być orzeczona w tym postępowaniu, jest wydalenie z urzędu (art. 114 ust. 2 pkt 4 u.s.c.). Powstaje więc pytanie, czy trzeba przeprowadzić postępowanie dyscyplinarne, by orzec powyższą karę, czy można rozwiązać z nim stosunek pracy bez wypowiedzenia w trybie art. 71 ust. 7 pkt 1 u.s.c. Na pytania te odpowiedział Sąd Najwyższy w wyroku z 19 kwietnia 2012 r. (sygn. akt II PK 203/11). Stwierdził w nim, że dyrektor generalny może zwolnić urzędnika służby cywilnej bez konieczności wszczynania procedury dyscyplinarnej.
WAŻNE
Prawomocne skazanie urzędnika za umyślne popełnienie przestępstwa (także skarbowego) powoduje wygaśnięcie stosunku pracy. Dlatego przesłanka z art. 71 ust. 7 pkt 2 u.s.c. odnosi się do przestępstw nieumyślnych
Orzeczenie to jest ważne z tego powodu, że dotychczas obowiązywała odmienna linia orzecznicza, ktora ukształtowała się w świetle nieobowiązującej pragmatyki z 24 sierpnia 2006 r. Zgodnie z tym stanowiskiem zwolnienie z pracy w urzędzie członka korpusu służby cywilnej za ciężkie naruszenie przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych może nastąpić tylko w trybie zastosowania przepisów o odpowiedzialności dyscyplinarnej (wyrok SN z 6 kwietnia 2011 r., sygn. akt II PK 253/10, tak też w wyroku z 7 kwietnia 2010 r., sygn. akt I PK 206/09).
Koncepcja przyjęta przez SN w wyroku z 19 kwietnia 2012 r. oznacza wprawdzie osłabienie gwarancji zatrudnienia, ale jest korzystniejsza dla urzędnika. Sankcja dyscyplinarna wydalenia z urzędu powoduje bowiem nie tylko wygaśnięcie stosunku pracy, lecz także zakaz ubiegania się o zatrudnienie w korpusie służby cywilnej przez okres pięciu lat. Takiego zakazu nie zawiera natomiast art. 71 u.s.c.
Popełnienie przestępstwa
Kolejną przesłanką zwolnienia urzędnika bez wypowiedzenia jest popełnienie przez niego w czasie trwania stosunku pracy przestępstwa które uniemożliwia dalsze jego zatrudnienie. Warunkiem jest jednak, by przestępstwo było oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem. Przesłanka z art. 71 ust. 7 pkt 2 u.s.c. wzorowana jest na art. 52 par. 1 pkt 2 k.p.
WAŻNE
Nie można rozwiązać stosunku pracy bez wypowiedzenia po upływie miesiąca od dnia uzyskania wiadomości o okoliczności uzasadniającej zwolnienie
Oczywistość popełnienia przestępstwa może być stwierdzona na podstawie nie tylko prawomocnego wyroku skazującego, lecz także oceny konkretnego zdarzenia, które nie pozostawia wątpliwości, że przestępstwo zostało popełnione (por. wyrok SN z 4 kwietnia 1979 r., sygn. akt I PR 13/79). Bez znaczenia pozostaje natomiast to, czy urzędnik popełnił przestępstwo na szkodę urzędu czy też osoby trzeciej oraz czy szkoda pozostaje w związku z pracą. Przesłanką decydującą o możliwości rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy urzędnika jest ustalenie, czy przestępstwo popełnione w czasie trwania stosunku pracy uniemożliwia dalsze zatrudnianie urzędnika. Warunek ten wystąpi np. w sytuacji, gdy urzędnik popełnił przestępstwo przeciwko mieniu, a zajmuje on stanowisko związane z odpowiedzialnością za mienie. Tak samo należy ocenić sytuację, gdy członek służby popełnił przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, a wykonuje obowiązki służbowe w zamówieniach publicznych, lub przestępstwo przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, a zajmuje stanowisko w komórce finansowej urzędu.
Utrata uprawnień
Rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem z jego winy, bez wypowiedzenia, następuje także w razie zawinionej przez niego utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Warunkiem jest jednak ustalenie, że nie jest możliwe wyznaczenie urzędnikowi stanowiska uwzględniającego jego przygotowanie zawodowe.
Przesłanka ta dotyczy jedynie tych pracowników, którzy są zatrudnieni na stanowiskach, na których wymagane są szczególne uprawnienia. Warunkiem zwolnienia z urzędu jest zawiniona utrata uprawnień i stwierdzenie tego faktu orzeczeniem lub decyzją kompetentnego organu (np. wyrok sądowy zawieszający prawo wykonywania określonego zawodu na okres dwóch lat).
Rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem, który utracił uprawnienia, następuje jedynie wówczas, gdy nie jest możliwe wyznaczenie stanowiska uwzględniającego jego przygotowanie zawodowe. Oznacza to, że np. w przypadku urzędnika mającego uprawnienia radcy prawnego, wobec którego sąd orzekł zawieszenie prawa wykonywania zawodu, dyrektor generalny urzędu może, wykorzystując jego wiedzę i doświadczenie, wyznaczyć mu inne stanowisko pracy.
Oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia dyrektor generalny urzędu musi wręczyć urzędnikowi na piśmie. Skutek ten następuje z chwilą, gdy doszło do niego w taki sposób, że mógł się zapoznać z jego treścią, chociaż tego nie uczynił (por. wyrok SN z 16 marca 1995 r., sygn. akt I PRN 2/95). Przepisy u.s.c. nie przewidują trybu konsultacji związkowej w przypadku rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy bez wypowiedzenia z mianowanym urzędnikiem służby cywilnej.
Stosunek pracy urzędnika może nie tylko zostać rozwiązany, lecz także może dojść do jego wygaśnięcia z mocy prawa. Dyrektor generalny urzędu potwierdza jedynie fakt wystąpienia skutku prawnego.
SCHEMAT
Tabela 1. Lista przyczyn uzasadniających zwolnienie
| Rozwiązanie stosunku pracy | |
| Za wypowiedzeniem | Bez wypowiedzenia |
| a) obligatoryjne:● dwukrotne, następujące po sobie, negatywne oceny,● stwierdzenie przez lekarza orzecznika ZUS trwałej niezdolności do pracy uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków urzędnika służby cywilnej,● utrata nieposzlakowanej opinii,● likwidacji urzędu, jeżeli nie jest możliwe przeniesienie urzędnika;b) fakultatywne:● odmowa urzędnika poddania się badaniu przez lekarza orzecznika ZUS. | ● ciężkie naruszenie przez urzędnika podstawowych obowiązków członka korpusu służby cywilnej (jeżeli jego wina jest oczywista),● popełnienia przez urzędnika w czasie trwania stosunku pracy przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie (jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem),● zawiniona przez urzędnika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku (gdy nie jest możliwe wyznaczenie urzędnikowi stanowiska uwzględniającego jego przygotowanie zawodowe). |
Tabela 2. Przykładowe przyczyny natychmiastowego rozwiązania stosunku pracy
| Przyczyna | Wyrok Sądu Najwyższego(data, sygn. akt) |
| Wykonywanie pracy w stanie nietrzeźwości. | 9 lipca 2015 r., I PK 247/14 |
| Wysyłanie na prywatnego e-maila plików zawierających bazy danych klientów. | 11 września 2014 r., II PK 49/14 |
| Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy. | 18 lutego 2011 r., II PK 196/10 |
| Przesłanie przez pracownika firmowego dokumentu podmiotowi zewnętrznemu, nawet jeśli on nie był jeszcze opatrzony klauzulą poufności. | 9 lipca 2009 r., II PK 46/09 |
| Rozpoczęcie urlopu na żądanie przed udzieleniem go przez pracodawcę może być uznane za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy. | 16 września 2008 r., II PK 26/08 |
| Zachowanie pracownika polegające na ubliżaniu współpracownikom. | 29 czerwca 2005 r., I PK 290/04 |
| Znieważenie przez pracownika członka organu pracodawcy i postawienie mu bezpodstawnego zarzutu popełnienia przestępstwa. | 12 stycznia 2005 r., I PK 145/04 |
| Korzystanie w pracy z nielegalnych programów komputerowych. | 16 listopada 2004 r., I PK 36/04 |
| Umyślne wykorzystanie przez pracownika stanowiska służbowego dla celów prywatnych, polegające na dysponowaniu środkami finansowymi pracodawcy, nawet bez zamiaru ich przywłaszczenia. | 6 maja 2003 r., I PK 267/02 |
| Usiłowanie kradzieży na szkodę pracodawcy. | 12 lipca 2001 r., I PKN 532/00 |
| Wyjazd pracownika za granicę z delegacją resortową w okresie niezdolności do pracy wskutek choroby, bez zgody i wiedzy przełożonych oraz upoważnienia do reprezentowania pracodawcy. | 5 grudnia 2000 r., I PKN 120/00 |
Wygaśnięcie stosunku pracy
Zgodnie z art. 70 u.s.c. wygaśnięcie stosunku pracy urzędnika następuje w razie:
● odmowy złożenia ślubowania;
● utraty obywatelstwa państwa należącego do Unii Europejskiej lub innego kraju, którego obywatelom na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa wspólnotowego przysługuje prawo do podjęcia zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
● prawomocnego orzeczenia kary wydalenia ze służby cywilnej;
● prawomocnego skazania za przestępstwo popełnione umyślnie lub umyślne przestępstwo skarbowe;
● prawomocnego orzeczenia utraty praw publicznych lub zakazu wykonywania zawodu urzędnika w służbie cywilnej;
● upływu 3 miesięcy nieobecności w pracy z powodu tymczasowego aresztowania;
● odmowy wykonania decyzji w sprawie przeniesienia, o którym mowa w art. 61 u.s.c. lub art. 62 u.s.c., lub niepodjęcia pracy w urzędzie, do którego urzędnik został przeniesiony w trybie art. 66 u.s.c.
OPINIA EKSPERTA
Jednym z elementów specyfiki statusu urzędnika jest jego stabilniejsza forma stosunku pracy niż w przypadku pracownika służby cywilnej czy pracowników zatrudnionych na podstawie ogólnych przepisów prawa pracy. Przejawia się ona w ograniczeniu ustawowego katalogu możliwości rozwiązania stosunku pracy. Ochrona stosunku pracy urzędnika jest powszechnie postrzegana jako przejaw nadmiernej biurokratyzacji administracji rządowej, czynnik przyczyniający się do tworzenia nieusuwalnej warstwy urzędniczej wykorzystującej swój specyficzny status do ochrony własnych interesów. Tego typu poglądy należy uznać za zbyt uproszczone. Nie uwzględniają one zadań i specyfiki służby cywilnej.
Stabilność zatrudnienia nie powinna być rozumiana jako przywilej przypisany określonej grupie członków korpusu czy przejaw ochrony interesu indywidualnego urzędników, ale jako element systemu służby cywilnej powołanej w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 14 czerwca 2011 r. (sygn. akt KP1/11), stabilizacja zatrudnienia osób tworzących korpus urzędniczy ma zapewniać lepsze i bardziej efektywne wykonywanie zadań przez państwo. Głównym celem ochrony stosunku pracy urzędnika jest więc zagwarantowanie społeczeństwu prawa do dobrej administracji.
Zamknięty katalog możliwości rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem znajduje się w art. 71 ustawy o służbie cywilnej. Wyczerpujące wyliczenie przyczyn uzasadniających rozwiązanie stosunku pracy sprzyja ujednoliceniu pozycji urzędników. Przedstawiony w ustawie katalog nie budzi zastrzeżeń. Pozwala na zwolnienie urzędnika w określonych okolicznościach. Na marginesie rozważań można zauważyć, że istnieją pewne wątpliwości związane ze zróżnicowaniem statusu członków korpusu służby cywilnej przy zacieraniu się różnic pomiędzy rzeczywistą pozycją urzędników i pracowników (m.in. wszyscy członkowie korpusu mogą się ubiegać o wyższe stanowiska, podlegają postępowaniu dyscyplinarnemu, często wykonują te same zadania). Wobec powyższego, mając na uwadze realizację zadań służby cywilnej, należy rozważyć zwiększenie ochrony stosunku pracy również w przypadku pracowników.
