Przedsiębiorcy często utrudniają podjęcie pracy przez osoby powyżej 50. roku życia. Starsi pracownicy są też narażeni na utratę zatrudniania. Jednak w myśl kodeksu pracy (k.p.) wiek może stanowić niedozwolone kryterium różnicowania sytuacji pracowników i osób ubiegających się o zatrudnienie.

Prawo do rekompensaty

Jeśli przedsiębiorca dopuszcza się dyskryminacji wobec osób 50+, mogą się one ubiegać o odszkodowanie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia. Co ważne, k.p. ułatwia jego uzyskanie poprzez przerzucenie ciężaru dowodu w procesie sądowym na pracodawcę.
– Zainteresowany musi jedynie uprawdopodobnić, że nie został zatrudniony z powodu wieku. To pracodawca powinien udowodnić, że o braku zatrudnienia starszej osoby zdecydowały uzasadnione i obiektywne względy – wyjaśnia adwokat Karolina Schiffter z Kancelarii Raczkowski i Wspólnicy.
Ekspertka przestrzega jednak przed pochopnym pozywaniem pracodawców. Czasami przyczyną odmowy zatrudnienia danej osoby nie jest sam wiek, a wynikające z niego ograniczenia, które decydują o niespełnieniu wymagań stawianych przez pracodawcę. Podkreśla, że również przy zwolnieniach starszych pracowników przedsiębiorca musi wskazać na obiektywne i uzasadnione przyczyny.
– Gdy np. pracodawca wymaga, by pracownik często wyjeżdżał służbowo, to jego brak gotowości do podróżowania z uwagi na wiek może być uzasadnioną przyczyną odmowy nawiązania stosunku pracy – zaznacza.
– Z ostrożnością trzeba też podchodzić do nagrań z rozmów z pracodawcami. Choć sądy z reguły dopuszczają takie dowody w procesie, to jednak nie ma gwarancji, że w danym przypadku nie zostaną one potraktowane jako owoc zatrutego drzewa, a więc dowód uzyskany nielegalnie, a tym samym niedopuszczalny – zaznacza Karolina Schiffter.

Urzędy też muszą uważać

Obowiązek ochrony przed dyskryminacją osób po 50. roku życia ciąży także na publicznych i prywatnych instytucjach rynku pracy – urzędach pracy i agencjach zatrudnienia. Wynika on z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.). Muszą one przestrzegać zasady równego traktowania bezrobotnych przy korzystaniu przez nich z pomocy w znalezieniu zatrudnienia, w tym przede wszystkim przy dostępie do usług pośrednictwa pracy. Ponadto przepisy zakazują też powiatowym urzędom pracy przyjmowania ofert pracy, w których zawarte są wymagania naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu bądź dyskryminujące kandydatów do pracy ze względu na wiek.