Do głównych zadań społecznego inspektora pracy należy dążenie do zapewnienia przez zakład bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, jak również ochrona uprawnień pracowniczych, o których mowa w Kodeksie pracy.

Społeczny inspektor pracy powoływany jest przez pracowników danego zakładu pracy na czteroletnią kadencję. Wybory społecznego inspektora pracy przeprowadzane są przez zakładowe organizacje związkowe.

Społeczny inspektor pracy może zostać odwołany przez pracowników zakładu pracy przed upływem okresu, na który został powołany. Powodem jego odwołania może być niewywiązywanie się z obowiązków, o których mowa w ustawie o społecznej inspekcji pracy. Społeczny inspektor pracy może również zrzec się swojej funkcji.

Sposób powoływania, zakres uprawnień i obowiązków oraz ochrony społecznego inspektora pracy reguluje ustawa z 24 czerwca 1983 o społecznej inspekcji pracy (DzU nr 35 poz. 163 ze zm.)

Kto może zostać społecznym inspektorem pracy?

Zgodnie z ustawą społecznym inspektorem pracy może zostać pracownik danego zakładu pracy, który jest członkiem związku zawodowego, a jednocześnie nie zajmuje stanowiska kierownika zakładu pracy lub stanowiska bezpośrednio podległego kierownikowi zakładu.

Społecznym inspektorem pracy może zostać również osoba nie będąca członkiem związku zawodowego, o ile postanowi tak zakładowa organizacja związkowa.

Ustawa wskazuje również na kompetencje i doświadczenie, którymi powinien charakteryzować się społeczny inspektor pracy. Najważniejsze z nich to: niezbędna znajomość zagadnień z zakresu społecznej inspekcji pracy; pięcioletni staż pracy w branży, do której należy zakład oraz co najmniej dwuletni staż pracy w danym zakładzie.

Umowy tymczasowe pełne nieprawidłowości

Zobacz również

Jakie zadania realizuje społeczny inspektor pracy?

Społeczny inspektor pracy ma prawo:

  • a) kontrolować stan budynków, maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych z punktu widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy;
  • b) kontrolować przestrzeganie przepisów prawa pracy w zakładzie pracy;
  • c) brać udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy;
  • d) brać udział w analizowaniu przyczyn powstawania wypadków przy pracy;
  • e) uczestniczyć w przeprowadzaniu społecznych przeglądów warunków pracy;
  • f) opiniować projekty planów poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy;
  • g) podejmować działania na rzecz aktywnego udziału pracowników zakładu pracy w kształtowaniu właściwych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jakie są uprawnienia społecznego inspektora pracy?

W celu wykonywania swoich zadań społeczny inspektor pracy ma prawo wstępu w każdym czasie do pomieszczeń i urządzeń zakładu pracy. Może również żądać od kierownika zakładu pracy oraz od samych pracowników informacji i dokumentów we wszystkich sprawach wchodzących w zakres jego kompetencji, o których mowa w art. 4 ustawy o społecznej inspekcji pracy.

W razie stwierdzenia naruszeń przez pracownika przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, społeczny inspektor pracy zwraca uwagę pracownikowi na obowiązek ich przestrzegania. Może również zwrócić się do kierownika zakładu pracy o czasowe odsunięcie pracownika od wykonywanych zadań.

W razie stwierdzenia naruszeń lub uchybień związanych z bezpieczeństwem i higieną pacy w zakładzie, społeczny inspektor pracy może wydać kierownikowi zakładu zalecenie dotyczące usunięcia w określonym terminie stwierdzonych uchybień lub nawet wstrzymania pracy urządzeń w przypadku bezpośredniego zagrożenia, mogącego spowodować wypadek przy pracy. Kierownik zakładu pracy może natomiast wnieść sprzeciw wobec takiego zalecenia do Państwowej Inspekcji Pracy w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania.

Jak chroniony jest społeczny inspektor pracy?

Ponieważ osoba pełniąca funkcję społecznego inspektora pracy narażona jest w szczególny sposób na szykany ze strony pracodawcy, ustawa o społecznej inspekcji pracy zapewnia jej ochronę. Zgodnie z art. 13 ustawy zakład pracy nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy z pracownikiem pełniącym funkcję społecznego inspektora pracy w czasie trwania jego mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu. Ustawowa gwarancja ochrony obejmuje również warunki pracy i płacy pracownika pełniącego funkcję społecznego inspektora pracy.